MDM فرایندهای بازیابی،پاک‌سازی و اصلاح و توزیع مدوام Master Data ها میباشند.همچنین دارای این قابلیت است که مدیریت و نگهداری سلسه مراتب Master Data را بر عهده داشته باشد.
ETL ^[۳۸][(۵و۶ مر)
واژه ETL از سه کلمه Extract (واکشی)،Transfer(انتقال) و Load (بارگذاری) بدست می آید.
فرایندی است که طی آن اطلاعات از منابع اطلاعاتی واکشی و سپس انتقال و در انبار داده بارگذاری می‌شود.اصول اولیه که در واکشی اطلاعات باید در نظر گرفت شامل حجم داده‌ها می‌باشد. ما در انتقال داده‌ها با حجم بزرگی از اطلاعات سرو کار داریم که میبایست در مرحله انتقال زمان کمی را صرف نماییم و همچنین بار اضافی بروی سیستمهای اطلاعاتی نگذاریم برای رسیدن به این هدف انتقالها را با حجم داده‌های کم در فواصل زمانی کوتاه بجای حجم انبوهی از اطلاعات انجام میدهیم .

از دیگر اصول میتوان به چکه ^[۳۹] و بازیابی^[۴۰] اشاره کرد. چکه زمانی اتفاق میافتد که در طی فرایند ETL فکر میکند که تمامی رکوردهای منابع اطلاعاتی بصورت کامل انتقال پیدا کرده اند در صورتی که در واقع تعدادی از رکورد ها از دست رفته و منتقل نشده‌اند که در این تحقیق ما برروی این اصل تمرکز خواهیم کرد و وجود چکه را نشانی از وقوع خطا شناسایی میکنیم. بازیابی یعنی قابلیت اطمینان از فرایند انتقال در صورت بروز خطا و بازیابی صحیح اطلاعات .
معماری عمومی یک انبار داده با بهره گرفتن از ETL در بخش‌های مختلف آن در شکل ذیل نشان داده شده است.
شکل ۵ معماری عمومی انبار داده با بهره گرفتن از ماژول‌های ETL
با توجه به اهمیت معماری فوق و نقشی که در این تحقیق دارد توضیح بخش به بخش معماری فوق ازچپ به راست را در ادامه خواهیم داشت:
منابع اطلاعاتی از سیستمهای مختلف میباشند که اطلاعات آن‌ها میبایست به انبار داده بارگذاری گردند.
با بهره گرفتن از data profiler مشخصات داده‌های موجود در منابع اطلاعاتی نگهداری می‌شود.در واقع data profiler ابزاری است برای آنالیز داده‌های منابع اطلاعاتی.
در ادامه ETL داده‌های موجود در منابع اطلاعاتی را پس از واکشی و انتقال به پایگاه داده موقتی( Stage )بارگذاری میکند.
ETL ابزاری است که توانایی اتصال به منابع مختلف را جهت خواندن ،انتقال و بارگذاری اطلاعات را به سیستم مقصد دارد.
در مرحله بعد نوع دیگری از ETL کار یکپارچگی،انتقال و بارگذاری داده‌ها را از Stage به پایگاه داده DDS را انجام می‌دهد.
همانطور که قبلا گفته شد DDS یک نوع پایگاه داده است که داده‌ها را با فرمتی متفاوت با پایگاه داده‌ای سیستمهای عملیاتی OLTP نگهداری میکند.دلیلی که باعث انتقال داده‌ها از منابع اطلاعاتی متفاوت به DDS و اجرای پرس جو بروی آن‌ها در DDS بجای پایگاه داده سیستمهای OLTPمیشود این است که داده‌ها در DDS با فرمت چندبعدی نگهداری میشوند که برای پرس و جوهای تحلیلی بسیار مناسب است و دلیل دوم یکپارچگی اطلاعاتی است که از منابع متفاوت جمع‌ آوری نموده است.
در مرحله بعد ماژول DQ^[41] داده‌های موجود در DDS را از جنبه کیفیت بررسی نموده و داده‌های خراب را جهت گزارش و اصلاح داده‌ها به پایگاه داده DQ انتقال می‌دهد.داده‌های خراب را ممکن است که بتوان در یک بازه زمانی قابل قبول بصورت اتوماتیک اصلاح نمود.
سیستم ETL بوسیله سیستم کنترلی که برپایه ترتیب ،نقش و منطقی که در فراداده^[۴۲] ذخیره شده است هماهنگ و مدیریت می‌شود. فراداده یک پایگاه داده است که شامل داده‌های از ساختار داده‌ها،معانیی داده‌هاو همه اطلاعات مربوط به داده‌هاست.
ارزیاب سیستم^[۴۳] همه عملیات سیستم را جهت کاربرد فراداده ثبت میکند.در واقع بخشی از سیستم ETL است که عملیات بخش‌های مختلف آنرا کنترل و مانیتور میکند.
در نهایت کاربران از ابزارهایی چون excel ،ابزارهای گزارش ساز وغیره برای بازیابی و تحلیل داده‌ها از DDS استفاده مینمایند.برخی از این ابزارها نیاز به داده‌هایی با فرمت چندبعدی ^[۴۴]دارند که این منجر به انتقال اطلاعات از DDS به یک پایگاه داده چندبعدی^[۴۵]( (MDBs می‌شود.
پایگاه داده چندبعدی نوعی از پایگاه داده‌هاست که داده‌ها در سلولها^[۴۶] نگهداری میشوند و موقعیت هر سلول با متغیری بنام دامنه مشخص می‌شود و به این اجزاء مکعب^[۴۷] گفته می‌شود.
البته باید توجه داشت که همه انبار داده‌ها اجزاری فوق را دارا نیستند میتوان گفت مهم‌ترین اجزای یک انبار داده میتواند شامل منابع اطلاعاتی ،ETL و DDS باشد.
دیدگاه‌ها و معماری ETL^[48]
چندین دیدگاه برای پیاده‌سازی ETL وجود دارد.دیدگاه سنتی که داده‌ها را از منابع سیستمی خوانده و در نواحی قرار داده سپس آن‌ها را به انبار داده منتقل و بارگذاری میکند.که خود به دو صورت انجام میگیرد که برای نواحی در صورت کم بودن داده‌ها و کافی بودن حافظه،از حافظه سرور ETL برای مرحله گذر استفاده می‌کنند و یا اینکه بصورت دائمی و در قالب پایگا ه داده‌هایی در منطقه stage نگهداری میشوند.شکلهای ذیل دو روش معمول سنتی را نشان میدهند.
شکل ۶ دو دیدگاه متفاوت در پیاده‌سازی ETL
گزارش‌های تحلیلی^[۴۹]
OLAP عملیات تحلیل داده‌های ذخیره شده در انبار داده که تصمیمات استراتژیک ودقیق و فنی را میسازد می‌باشد و بعبارت دیگر عملیات پاسخ دهی به پرسشهایی با ماهیت چندبعدی را انجام می‌دهد که بعنوان بهترین ابزار شناخت و کشف می‌باشد.
به عبارت دیگرOLAP مجموعه ای از ابزارهای تحلیلی و رابطهای کاربری گرافیکی است که بر اساس داده‌های چندبعدی ذخیره شده در انبار داده ، توانایی محاسبات پیچیده در زمان اجرایی قابل قبول و هوشمندانه را داراست.
این توانمندی با بهره گرفتن از مکعبهایی صورت میگیرد. محاسبات پیچیده میتوانند براحتی درون این مکعبها قرارگرفته و باعث بهبود کیفیت تحلیل برنامه های کاربردی شوند..
داده کاوی^[۵۰]
داده کاوی فرایند اکتشاف الگوها^[۵۱]،مدلها و ارتباطات بر اساس داده‌ها است که بر اساس این مدلها توانایی پیش‌بینی آینده را فراهم میکند.یعنی ما در داده کاوی با توجه به داده‌های گذشته که توسط سیستمهای اطلاعاتی در سالیان گذشته تا کنون در حال جمع‌ آوری میباشند، میدانیم در گذشته چه اتفاقی افتاده است و بر اساس مدل بدست امده پیش‌بینی آینده میسر می‌گردد (اکتشاف دانش).
بعبارتی میتوان گفت ابزارهای تحلیلی مانند داده کاوی،گزارش‌های تحلیلی با طبقه بندی و جمع بندی و ایجاد ارتباط بروی داده‌های موجود و جمع‌ آوری شده سیستمهای اطلاعاتی، تفاسیر جدیدی ارائه مینمایند که این تفاسیر و تحلیلها بوسیله ابزارهای نمایشی در اختیار مصرف کننده گان قرار میگیرد.شکل ذیل فرایند عمومی داده کاوی را نشان می‌دهد.
شکل ۷فرایند داده کاوی
سرویس گزارش‌های
سرویس گزارش‌های، ابزاری برای نمایش و یا چاپ داده‌های بازیابی شده از سیستم هوشمند کسب‌وکار می‌باشد که امکان تبادل گزارش‌های را بین کاربران مختلف از طریق ایمیل یا در بستر وب فراهم می کند.
فرایند انتشار گزارش‌های در سیستمهای هوشمند کسب‌وکار شامل تولید گزارش توسط تیم توسعه دهنده^[۵۲] یا کاربر اصلی^[۵۳]و سپس بارگذاری گزارش‌های تولید شده بروی سرورمیباشد و در نهایت کاربران نهایی با توجه به دسترسی تعریف شده برای آن‌ها به گزارش‌های دسترسی خواهند داشت.شکل ذیل معماری ارائه گزارش‌های را پس از پیاده‌سازی انبار داده و سرویسهای هوشمند کسب‌وکار نشان می‌دهد.
شکل ۸سرویس گزارش‌های در سیستمهای هوشمند کسب‌وکار
نتیجه‌گیری
امروزه در سازمان‌ها دسترسی سریع و بموقع به اطلاعات صحیح نه تنها دیگر اختیاری نیست بلکه میتواند تعیین کننده زیان و سود کسب‌وکار باشدو هیچ سازمانی از مزایای سیستم هوشمند کسب‌وکار چشم پوشی نمیکند.گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد خیلی از پرسنل شرکتهای صنعتی از ابزارهای تحلیلی و نمایشی سیستمهای هوشمند کسب‌وکار استفاده می‌کنند.
سیستمهای هوشمند کسب‌وکار همه نوع محیط کسب‌وکار با سایزهای مختلف از کوچک تا بزرگ را با ابزارهای بسیار متنوع تحلیلی را جهت کمک به فرایند تصمیم‌گیری پوشش میدهند.نکته مهم دیگر تغییرات محیطی بیرونی و درونی شرایط کسب‌وکار استلزام ونیاز استفاده از سیستمهای هوشمند کسب‌وکار را تشدید میکند.
سیستمهای هوشمند کسب‌وکار فرایند تصمیم سازی را برای همه لایه های مدیریتی در هر سازمانی با شرط فراهم شدن نیازهای اطلاعاتی آن بخش ،پوشش می‌دهد.
فصل سوم: سیستمهای مطمئن
مقدمه
سیستم های مبتنی بر کامپیوتر به طور چشمگیری از لحاظ حجم، پیچیدگی و گستردگی روند رو به رشدی داشته‌اند .صنایع زیادی برای انجام وظایف روزمره خود به کامپیوترها وابسته اند. برای بسیاری از سیستم ها مانند کاربردهای هوافضایی، کنترل ترافیک هوایی، تجهیزات پزشکی، هسته ای، بانکداری الکترونیکی ،عملیات نرم‌افزاری امن و قابل اعتماد یک نیاز مهم به شمار می رود. هزینه و نتیجه خرابی این سیستم ها می تواند در گسترده وسیعی از صدمات انسانی، مالی و غیره قرار گیرد. از آنجایی که نرم افزار نقش اصلی را در انجام وظایف سیستمها بر عهده دارد، بنابراین اهمیت ویژه ای در میزان قابلیت اعتماد سیستم ها دارد. برای افزایش قابلیت اعتماد، لازم است سیستم ها به صورت تحمل پذیر در برابر خطا طراحی شوند. تحمل‌پذیری خطا می تواند به صورت سخت افزاری و یا نرم‌افزاری طراحی شود .
اتکاپذیری^[۵۴]
اتکاپذیری یا قابلیت اعتماد و اطمینان یک مفهوم کیفی و عام است. قابلیت اتکا، توانایی یک سیستم برای ارائه و تحویل سرویس مورد نظر به کاربران است به گونه ای که بتوان به ارائه شدن آن سرویس اطمینان داشت. منظور از سرویس تحویلی توسط سیستم، رفتار سیستم است، آن گونه که توسط کاربران دریافت و ادراک می‌شود از آنجائیکه قابلیت اعتماد و اطمینان یک مفهوم کیفی است، برای ارزیابی مهندسی و دقیق تر سیستم ها چند خاصیت برای سیستم های قابل اتکا تعریف شده است که ساختار آن بصورت شکل ذیل می‌باشد.
شکل ۹ ساختار درختی قابلیت اعتماد

سابقه رفتار شخصی ^[۷۷]در اجرا کردن رفتاری بخصوص
مشاهده افراد مشابهی که این رفتار را اجرا می کنند.
قانع سازی کلامی ^[۷۸]دیگران
حالت های فیزیولوژیکی (حسن پور ،۱۳۹۲).
۱-۱-۳-۴-۲ سابقه رفتار شخصی :
اعتقاد فرد به اینکه می تواند با قابلیت تمام ، عمل خاصی را اجرا کند از سابقه شخصی او درمورد امتحان کردن و اجرا کردن این عمل در گذشته ناشی می شود .افراد در نتیجه تعبیر تلاشهای گذشته خودشان در اجرا کردن رفتاری خاص ، از احساس کارایی فعلی خویش اگاه می شوند .اگر تلاش های گذشته در اجرا کردن رفتاری خاص ، شایسته قضاوت شود احساس کارایی را افزایش می دهد . درحال که اگر تلاش های گذشته ناشایست قضاوت شوند ، احساس کارایی را کاهش می دهد .اینکه هر اجرای رفتار برای کارایی آینده چقدر اهمیت دارد به نیرو مندی انتظار از پیش موجود فرد بستگی دارد . از چهار منبع خودکارآمدی سابقه شخصی از همه قدرتمند تر است .(بندورا،۱۹۸۶، به نقل از حسن پور۱۳۹۲).

۲-۱-۳-۴-۲ تجربه جانشینی ^[۷۹]:
تجربه غیر مستقیم (جانشینی)مشاهده کردن مدلی است که همان رفتاری را اجرا می کند که فرد قرار است اجرا کند وقتی مشاهده گر می بیند که دیگران با مهارت عمل می کنند احساس کارایی او افزایش می یابد علت آن این است که دیدن افراد مشابهی که رفتار یکسانی را انجام می دهند فرایند مقایسه اجتماعی را فعال می سازد اما تجربه غیر مستقیم به صورت دیگر نیز عمل میکند دیدن کسی که رفتاری را ناشیانه انجام می دهد احساس کارایی و خودکارآمدی ما را کاهش می دهد(حسن پور ،۱۳۹۲).
۳-۱-۳-۴-۲ قانع سازی کلامی :
دلگرمی ها توجه فرد را از منابع بی کفایتی دور کرده و به منابع کارایی معطوف می کنند اما اگر تجربه مستقیم قانع سازی کلامی را نقض کند تاثیر آن از بین می رود اثربخشی قانع سازی کلامی به اعتبار مهارت و قابل اعتماد بودن قانع کننده بستگی دارد (شانک و گاکس،۱۹۸۶،به نقل از حسن پور،۱۳۹۲).
۴-۱-۳-۴-۲ حالت های فیزیولوژیکی :
خستگی ،درد،تنش عضلانی، آشفتگی ذهنی و لرزش دست ها علائم فیزیولوژیکی هستند مبتنی براینکه ضروریات تکلیف از توانایی فرد برای کنار آمدن با آن ضروریات فراتر است . فقدان تنش ، ترس و استرس با تامین کردن بازخورد بدنی دست اول ، مبنی بر اینکه فرد واقعا می تواند با ضروریات تکلیف به نحو شایسته ای کنار بیاید ، کارایی را افزایش می دهد . جهت علیتی بین کارایی و فعالیت ،فیزیولوژیکی دوسویه است : ناکارآمدی انگیختگی را افزایش می دهد و افزایش انگیختگی ، ادراک ناکارآمدی را تقویت می کند .(بندورا و همکاران،۱۹۹۸،به نقل از حسن پور).
زمانی که عملکرد فرد با هنجارهای فردی هماهنگ و یا فراتر از آن باشد منجر به حفظ یا افزایش کارآمدی می شود درحالی که عملکرد ضعیف و پایین تر از هنجارهای فردی موجب کاهش خودکارآمدی میشود .باور خودکارآمدی بر بسیاری از جنبه های زندگی مثل گزینش اهداف ، تصمیم گیری، میزان تلاش ، سطح استمرار و پایداری و رویارویی با مسائل چالش انگیز تاثیر دارد .(بندورا و همکاران،۱۹۹۱،به نقل از حسن پور).
۲-۳-۴-۲ امیدواری :
امید را که سازه ای بسیار نزدیک به خوش بینی است ، ریک اسنایدر (۲۰۰۰) به عنوان سازهای شامل دو مولفه مفهوم سازی کرده است :
الف- توانایی طراحی گذرگاههایی به سوی هدفهای مطلوب به رغم موانع موجود.
ب- کارگزار انگیزش برای استفاده از این گذرگاهها.
امید مجموع این دو مولفه است این مفهوم سازی امید هنگامی نیرومند است که هدفهای ارزشمندی را در بر گیرد و با داشتن موانع چالش انگیز ولی نه برطرف شدنی ، احتمال دستیابی به آنها در میان مدت وجود داشته باشد جایی که ما به رسیدن به هدفها اطمینان داریم ، امید غیر ضروری است . جایی که مطمئین هستیم به هدفها نخواهیم رسید ، در این صورت ناامید هستند (حسن پور،۱۳۹۲).
امید را به بیان دیگر پافشاری در رسیدن به اهداف و به هنگام لزوم تغییر دادن مسیرهای رسیدن به اهداف تعریف کرده اند (دیانت نسب و همکاران ،۱۳۹۳). امید یک حالت انگیش مثبت یا در نظر گرفتن اهداف روشن برای زندگی است .در امید از یک سو انگیزه خواستن به اراده برای حرکت به سوی اهداف و از طرف دیگر بررسی راه های مناسب برای حصول اهداف نهفته است (بهادری خسروشاهی و همکاران ،۱۳۹۱).
امید نیرویی هیجانی است که تخیل را به سمت موارد مثبت هدایت می کند ، امید به انسان ها انرژی میدهد و آنها را مجهز می کند تا برای کار و فعالیت آماده شوند . امید به ما انعطاف پذیری نشاط و توانایی خلاصی از ضربانی می دهد که زندگی به ما تحمیل می کند و باعث افزایش رضایت از زندگی می شود (پارکر و همکاران ،۲۰۰۳، بیلی و اشنایدر ،۲۰۰۷) معتقدند که امید یک حالت انگیزش مثبت با در نظر گرفتن اهداف روشن برای زندگی است .در امید ، از یک سو انگیزه ی خواستن به اراده برای حرکت به سوی اهداف و از طرف دیگر ،بررسی راهای مناسب برای حصول اهداف نهفته است . بنابراین ، کارکرد امید در زندگی به عنوان یک مکانیزم حمایتی است و باعث رشد و پیشرفت کیفیت زندگی انسان می شود .(به نقل از حسن پور،۱۳۹۲).
امیدواری وضعیت مثبت انگیزشی مبتنی بریک سایق کنش گرایانه احساس موفقیت پویایی انرژی معطوف به هدف و راهکارها برنامه ریزی جهت دستیابی به اهداف است (اشنایدر،۲۰۰۱، به نقل از پناهی و فاتحی زاده،۱۳۹۳). تحقیقات لوتانز و جنسن^[۸۰] و اسنایدر ^[۸۱]و لوپز^[۸۲]، همسویی دارند.در تبیین این یافته نیز میتوان گفت که همه انسانها در هنگام گرفتاری به حمایت و مشارکت دوستان و اطرافیان خود نیاز دارند تا احساس امنیت کنند.لذاهر چه میزان سرمایه اجتماعی و حمایت دیگران بیشتر باشد، امیدواریشان نیز بیشتر است.از سویی به نظر میرسد ازفردی که امیدواری نسبت به زندگی وآینده خود ندارد، نمی توان انتظار داشت با دید مثبتی به زندگی بنگرد.
افرادی که امیدواری پایینی در زندگی دارند اغلب احساس می کنند که مهارت های ویژه و توانایی های لازم برای رفتار میان فردی را ندارند و چشم داشت کمی از موفقیت در موقعیتهای اجتماعی دارند.اما احتمال عضویت در شبکه های اجتماعی رسمی و انجمن های گروهی افرادی که امیدواری بالایی در زندگی دارند بیشتر بوده، ممکن است توانایی برقراری ارتباط اجتماعی بهتری را با دیگران داشته باشند(بهادری خسرو شاهی و همکاران ،۱۳۹۱).
۳-۳-۴-۲ خوش بینی:
در اواخر دهه ۱۹۷۰، روانشناسان به انبوهی از داده های پژوهشی دست یافته بودند که توسط مارگارت ماتلین ^[۸۳]و دیوید استانگ^[۸۴](۱۹۷۸) در کتابی با عنوان اصل پولینا^[۸۵] ترکیب شده بود و نشان می داد که فرایند های تفکر مردم خوش بینانه است . بنابراین بیشتر مردم چیزهای مثبت را زودتر از چیزهای منفی بیاد می آورند انان در زبان گفتاری و نوشتاری از واژه های مثبت بیشتر از واژهای منفی استفاده می کردند و خود را مثبت تر از دیگران ارزیابی می کردند . تنها استثنا در این مورد افراد مضطرب و افسرده است که خود را به شیوه واقع بینانه تر یا بدبینانه می بینند . (حسن پور،۱۳۹۲).
خوش بینی سبک تفسیری (توصیفی )است که اتفاقات مثبت را به علل دائمی ، شخصی و فراگیر و اتفاقات منفی را به علل خارجی ، موقتی و شرایط خاص نسبت می دهد . از طرف دیگر بدبینی سبک تفسیری است که وقایع مثبت را به عوامل خارجی ، موقتی و شرایط خاص و وقایع منفی را به عوامل شخصی درونی ، پایدار و فراگیر نسبت می دهد . (سلیگمن،۱۹۹۸،به نقل از پناهی و فاتحی زاده ،۱۳۹۳).
تایگر^[۸۶]( ۱۹۷۹) در اثر خود، خوش بینی ، زیست زشناسی امید استدلال می کند که توان اندیشیدن به شیوه خوش بینانه یکی از ویژگی های نوع است که بطور طبیعی انتخاب شده و هنگام پرورش توان تعمق در مورد آینده تکامل یافته است .ان دسته از افراد گونه انسان که نسبت به آینده خود واقع بین یا بدبین بود و خطر بیماری و مرگ را گریز ناپذیر می دید ، برای اقدام های لازم جهت ادامه حیاط برانگیخته نمی شد ، برعکس همتایان خوش بینشان برای تلاش در جهت ادامه حیات برانگیخته می شدند ، زیرا فکر می کردند که کارها به نفع آنها ادامه خواهد یافت . (حسن پور،۱۳۹۲).
بنابراین خوش بینی به معنای داشتن انتظارات مثبت برای نتایج و پیامدهاست و این پیامدها به عنوان عوامل ثابت ، کلی و درونی در نظر گرفته می شوند (بهادری خسروشاهی و همکاران،۱۳۹۱).
برای اندازه گیری خوش بینی دو رویکرد عمده مطرح شده است که بر مفهوم سازیهای متمایز از خوش بینی مبتنی هستند در یک انتها خوش بینی به عنوان یک صفت شخصیتی گسترده که مشخصه آن انتظارات خوش بینانه کلی است مفهومی شده است اما در انتها دیگر به عنوان یک سبک تبیینی یافته است (سلیگمن ،۱۹۹۸،به نقل از حسن پور ،۱۳۹۲).
به نظر افرادی که دیدگاه مثبتی نسبت به دنیا و خودشان دارند به راحتی می توانند از اتفاقات ناگوار دوری کنند آنها به رفتارهایی می پردازند که آنها را از وضعیت ناگوار فعلی می رهاند . (هاشمی نصرت آباد و همکاران ،۱۳۹۱).
سلیگمن بر این باور است که می توان خوش بینی را یاد گرفت . سطح خوش بینی عمیقا می تواند اتفاقی را که می خواهد رخ نماید تغییر دهد وی خوش بینی را ابزاری می داند که به فرد کمک نموده تا به اهداف از پیش تعیین شده خود برسد زمانی که خوش بینی آموخته شده با یک تعهد احیاء شده به عام ، همراه شود افسردگی فراگیر یاس و پوچی به سراغ ما می آید پیترسن ^[۸۷](۲۰۰۰)، نیز بیان می دارد که خوش بینی با خلق مثبت و اخلاق خوب رابطه دارد و خوش بینی با پشتکار ،شهرت عمومی ، موفقیت تحصیلی ،ورزشی ،نظامی ،شغلی ،سیاسی و خانواگی ، سلامت و حتی طول عمر و فقدان ضربه های عاطفی رابطه مثبت نشان داده است (حسن پور،۱۳۹۲). افراد در سایه امنیت می توانند به خواسته ها و اهداف خود دست یابند . انسان ها در آرامش و با آسودگی خاطر می توانند به جامعه و محیط پیرامون خوش بین باشند. وقتی افراد می توانند به دیگران اعتماد کنند و روابط اجتماعی و تعامل صحیح برقرار نمایند که از اطرافیان خود احساس ایمنی کنند . خوش بینی، زمانی در افراد شکل می گیرد که اطمینان داشته باشند روابط میان افراد به گونه ای تنظیم شده است که حقوق و خواسته های حیاتی آنان محقق می شود و کارها و امور جامعه مسیر درست و طبیعی خود را طی خواهد کرد.خوش بینی باعث می شود که فرد با گروه های اجتماعی و افراد مختلف در شبکه روابطش تماس و پیوند داشته باشد و به عبارتی از سرمایه ی اجتماعی بالایی برخوردار شود اعتمادش به سایر اعضای جامعه و افرادی که به آنها در شبکه روابطش در تماس است بیشتر شود . در ارتقاء سطح خوش بینی ، افزایش اسنادهای مثبت مطرح است که در آن برنامه هایی به منظور تشخیص و تفکیک خوش بینی واقعی از خوش بینی غیر واقعی و افزایش سطح اسنادهای مثبت به عمل می آید (علیپور و همکاران ،۱۳۹۲).
۲-۳-۴-۲ تاب آوری :
تاب آوری در لغت عبارت است از توانایی با قدرت بازگشتن به حالت یا موقعیت اولیه بعد از خمیده شدن ،فشرده یا تنیده شدن اما در اصطلاح روان شناختی توانایی بهبود سریع بعد از بیماری ، افسردگی و ناخوشی است . در اصطلاح زبان شناسی ، واژه تاب آوری به توانایی یک شی برای باز یابی شکل و ساختار اصلی خود پس از آنکه تحت تاثیر نیروهای خارجی تغییر شکل یافته باشد اشاره میکند. اصطلاح تاب آوری ممکن است به پدیده های رفتاری در مهندسی ، فیزیولوژی ، محیط زیست و رفتار آدمی در دامنه وسیعی از موقعیت ها اطلاق شود (اگایبی ،ویلسون،۲۰۰۵، به نقل از حسن پور،۱۳۹۲). در زمینه رفتار انسانی تاب آوری اغلب به عنوان یک ویژگی مرتبط با منش ، شخصیت و توانایی مقابله در نظر گرفته می شود .در این بخش تاب آوری و توانمندی ، انعطاف پذیری ،توانایی تسلط یا برگشت به حالت عادی پس از مواجهه با استرس و چالش شدید دلالت دارد (حسن پور،۱۳۹۲).
تاب آوری ظرفیت فرد برای علی مثبت اشاره دارد و روشی است که در آن افراد وقایع مثبت و منفی را تبیین می کنند و انتظار نتیجه ی مثبت دارند (لوتانز و همکاران ،۲۰۰۷).
در حقیقت تاب آوری : طبقه ای از پدیده هاست که با الگویی از انطباق پذیری مثبت در زمینه مشکلات و مخاطرات قابل ملاحظه ، مشخص شده است (پناهی و فاتحی زاده،۱۳۹۳). و همچنین هنگام مواجه با مشکلات و سختی ها تحمل کردن و بازگشت به جای اول برای دستیابی به موفقیت است (دیانت نسب و همکاران ،۱۳۹۳).
در مجموع افراد تاب آور ،دارای این ویژگی ها هستند :
واقعیت های زندگی را به سهولت می پذیرند.
ایمان می آورند که زندگی پرمعناست این باور معمولا به وسیله ارزشهای آنها حمایت می شود .
دارای توانایی های چشمگیری برای وفق دادن سریع خود با تغییرات بزرگ هستند (لوتانز و لستر،۲۰۰۶؛ به نقل از حسن پور،۱۳۹۲).
یکی دیگر از ویژگیهای فردی موثر در تاب آوری ، توانایی ایجاد خود نظم دهی ^[۸۸]یا خود کنترلی است در مجموع ویژگیهای شخصیتی همچون خودپنداره مثبت ،اجتماعی بودن، هوش، کفایت در کار آموزشی ،خودمختاری،عزت نفس ، ارتباط خوب ، مهارت های حل مساله ،و به سلامت روانی و جسمانی از جمله عوامل موثر بر افزایش تاب آوری در فرد به شمار می روند (حسن پور،۱۳۹۲).
تاب آوری میزان مقاومت افراد در برابر مشکلات را نشان می دهد برای افزایش تاب آوری به مجموعه ای از نگرش ها و مهارت نیاز است که در اصطلاح سخت رویی نامیده می شود و سه مولفه تعهد کنترل و چالش طلبی در آن دخالت دارند (لوتانز و همکاران ،۲۰۰۷).
برای دستیابی به تاب آوری، گروهی از مهارتها ونگرش ها مورد نیاز است که در اصطلاح به آنها سخت رویی ^[۸۹]گفته می شود. سخت رویی به افراد کمک می کند تا در رویارویی با تغییرات تنش زا ، دشواریها را به فرصتهایی پر منفعت تبدیل کنند. نگرش های مورد نظر در سخت رویی عبارتند از: تعهد^[۹۰]، کنترل ^[۹۱]و چالش طلبی^[۹۲].
تعهد: منظور از تعهد آن است که فرد در رویارویی با شرایط دشوار ، به جای ترک صحنه ترجیح دهد حضور خود را در صحنه حفظ کرده به افراد درگیر در آن موقعیت در برطرف کردن دشواری کمک کند .
کنترل: مقصود از کنترل آن است که فرد به توانایی های خود برای اثر گذاری بر نتایج رویدادها باور داشته باشد.
چالش طلبی: منظور از چالش طلبی آن است که فرد در رویارویی با چالشها به جای مقصر قلمداد کردن سرنوشت ، در صدد ایجاد فرصت هایی برای رشد خود و دیگران باشد هم چنین در شکل گیری و بروز رفتارهای سخت رویانه فرد باید مهارتهای حل مساله و تعامل با دیگران برای تعمیق حمایت های اجتماعی را نیز در خودش پرورش دهد (حسن پور،۱۳۹۲).
به طور کلی، تاب آوری سازگاری مثبت در واکنش به شرایط ناگوار است تاب آوری صرف مقاومت منفعل در برابر آسیب ها شرایط تهدید کننده نیست بلکه فرد تاب آور ، مشارکت فعال و سازنده محیط پیرامونی خود است (بهادری خسرو شاهی و همکاران ،۱۳۹۱).فعالیت های عالمانه و اولیه افرادی چون گارمزی ،راتر و ورنر ^[۹۳]،موجب پیشبرد مطالعه در حوزه تاب آوری شد گارمزی، ماتسن و تلگن (۱۹۸۴)، به منظور فهم تاب آوری مطالعه ای طولی انجام دادند در این پژوهش بیش از بیست سال بر اثرات تراکمی عواملی فشارزای زندگی بر متغیرهای متعهد توانمند سازی تمرکز شده است در حدود دویست کودک به همراه خانواده هایشان در این مطالعه شرکت کردند گارمزی و همکاران (۱۹۸۴)، دریافتند که برخی کودکان با وجود شرایط نامساعد ،وضعیت مناسبی دارند و هیچ مشکل رفتاری از خود نشان نمی دهند (حسن پور،۱۳۹۲).
تفاوت ها و شباهت های مولفه های سرمایه روانشناختی(به نقل از پناهی و فاتحی زاده،۱۳۹۳)

آماره Jarque-Bera
(P-Value)

۹۴۸/۸
(۰۱۱/۰)

آماره Breusch-Pagan
(P-Value)

۶۷۳/۲
۰۱۴۱/۰

آماره Durbin-Watson

۰۱۵/۲

در بررسی معنی دار بودن مدل با توجه به این که مقدار احتمال آماره F از ۰۵/۰ کوچکتر می باشد (۰۰۰/۰) با اطمینان ۹۵% معنی دار بودن کل مدل تایید می شود. ضریب تعیین مدل نیز گویای آن است که ۷۴/۴۵ درصد از تغییرات در متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل وارد شده در مدل تبیین می گردد.
در بررسی مفروضات آماری مربوط به مدل، نتایج آزمون جارکیو- برا حاکی از این است که باقیمانده های حاصل از برآورد مدل تحقیق در سطح اطمینان ۹۵% از توزیع نرمال برخوردار نیست بطوری که احتمال مربوط به این آزمون کوچکتر از ۰۵/۰ می باشد. (۰۱۱۴/۰) در این ارتباط با توجه به تعداد بالای مشاهدات و قضیه حد مرکزی می توان از نرمال نبودن توزیع باقیمانده های مدل چشم پوشی کرد. ضمن این که بررسی توزیع باقمیانده های مدل (نمودار ۴-۵) حاکی از این است که توزیع باقیمانده ها بسیار نزدیک به توزیع نرمال می باشد.
نمودار۴-۴: توزیع باقیمانده های مدل(۳) در سطح محافظه کاری
در ارتباط با آزمون استقلال باقیمانده ها نیز، مقدار آماره دوربین-واتسن مابین عدد ۵/۱ و ۵/۲ می باشد (۰۱۵/۲) از این رو استقلال باقیمانده ها پذیرفته می شود.
برای آزمون همسانی واریانس باقیمانده ها نیز از آماره بروش -پاگان استفاده شده است. با توجه به نتایج این آزمون و P-Value آماره F (0141/0) که کمتر از ۰۵/۰ می باشد، فرضیه صفر مبنی بر همسانی واریانس باقیمانده ها در سطح اطمینان ۹۵% رد شده و گویای ناهمسانی واریانس باقیمانده‌ها است.

تفسیرنتایج آزمون فرضیه سوم در سطح محافظه کاری
با توجه نتایج ارائه شده در جدول ۴-۹ برآورد مدل، از آنجایی احتمال آماره t برای ضریب STRT*D_GDP بزرگتر از ۰۵/۰ می باشد (۳۳۵۹/۰) از این رو با اطیمنان ۹۵ درصد می توان گفت محیط‌های کلان اقتصادی رابطه بین استراتژی کسب و کار و کیفیت سود را در سطح شاخص محافظه کاری بصورت معنی داری تحت تأثیر خود قرار نمی دهد. بنابراین فرضیه سوم تحقیق در سطح محافظه کاری رد می شود.
۴-۳-۳-۲) آزمون فرضیه سوم در سطح مدیریت سود
|DACCR|it = ά۰ + ά ۱STRTit + ά ۲ GDP_Dummy + ά ۳STRT* GDP_Dummy + ά۴ LN_ASSETSit + ά ۵F_LEVit + ά ۶G_SALESit + + ά ۸CFOit + ά۹LOSSit + εit
برای این که بتوان مشخص نمود که آیا استفاده از روش داده های پانل در برآورد مدل مورد نظر کارآمد خواهد بود یا نه، از آزمون چاو یا F لیمر استفاده می شود. در این آزمون فرضیه  بیانگر یکسان بودن عرض از مبداء ها بوده و در صورت رد آن استفاده از روش داده های پانل پذیرفته شده و می توان از روش داده های پانل استفاده کرد. نتایج حاصل از این آزمون در جدول ۴-۶ ارائه شده است.
جدول ۴-۱۰: نتایج انتخاب الگو برای برآورد مدل (۲) تحقیق

نوع آزمون

آماره آزمون

مقدار آماره آزمون

- اطلاعات شهروند: ID شماره ملی، نام، تاریخ تولد، جنس و … .
- اطلاعات کسب‌وکار: تعداد ثبت‌نام تجاری، نام کسب‌وکار، نام مالک، نوع فعالیت و … .
- داده‌های زمین: محل، اندازه، مالک، (واقعی یا برنامه‌ریزی شده) استفاده از بسیاری و … .
در نهایت، مهم است توجه داشته باشید که چهار مدل مختلف توضیح داده شده بالا باید به‌عنوان یک گرایش عمومی برای رویکرد دولت الکترونیکی دیده شود. باید آن را به‌عنوان قوانینی سخت‌گیرانه در مورد تمام خدمات دولتی درنظر بگیرند.(حیدری،۱۳۷۴)

۲-۳-۵٫گذرگاه ادغام
گذرگاه ادغام میان‌افزار مبادله‌گرا است که امکان ارتباط میان شرکت‌کنندگان در ابتکار عمل دولت الکترونیک را فراهم می‌سازد. به‌عنوان یک قاعده معماری، یک مدل تک‌رابطه‌ای برای اجرای پیشنهاد است که در آن هر سازمان دولتی تنها برای دسترسی به اطلاعات و خدمات ارائه‌شده از سوی سازمان‌ها دولتی از گذرگاه ادغام استفاده می‌کند. بنابراین گذرگاه ادغام، نقطه مرکزی حیاتی برای اتصال و تبادل اطلاعات میان سازمان‌های دولتی، کانال‌های تعامل با کاربر، سیستم‌های شرکت و ارائه‌دهندگان خدمات مشترک است.(حسینی و همکاران،۱۳۸۴)
گذرگاه ادغام باید از ویژگی‌های زیر حمایت کند:
- خدمات پیام
- خدمات فنی
- خدمات امنیت
۲-۳-۶٫ابزار تعامل کاربر
ابزار تعامل کاربر زیرساخت به‌اشتراک گذاشته‌شده‌ای است که اجازه می‌دهد تا سازمان‌های دولتی از طریق کانال‌های الکترونیکی مانند اینترنت، پیامک و ایمیل به برقراری ارتباط با کاربران بپردازند. ابزار برای استقرار سریع خدمات الکترونیک جدید، به‌ویژه برای آن دسته از سازمان‌های دولتی که فاقد برنامه برای اجرای زیرساخت‌های خود هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اجزای خاص به شرح زیر در دسترس خواهند بود:
- موتور الکترونیکی
- اطلاع‌رسانی کاربر
- گذرگاه پیامک
- گذرگاه تلفن گویا
- گذرگاه سیستم شرکت
گذرگاه امنیتی کاربر
راه‌ حل ‌های امنیتی کاربر با توجه به جنبه‌های امنیتی کاربر که در زیر مورد اشاره قرار گرفته است، مرتب می‌شوند:
- تایید هویت و اعتبار صدور
- احراز هویت کاربر
- مجوز کاربر
- امنیت ارتباطات
راه‌ حل ‌های پیشنهادی از فرایندهای کسب‌وکار و راه‌ حل ‌های فنی شکل یافته است. در مرحله بعد توسط زیرساخت‌های کلیدی عمومی^[۱] ارتقا یافته و مورد حمایت قرار می‌گیرد.
فرایندهای کسب‌وکار کلیدی: در این خصوص، دو فرایند کلیدی با صاحبان کسب‌وکار خاص برای اجرای پیشنهاد وجود دارد که عبارت است از:
صدور ‌:اعتبار مسئول تایید هویت اولیه و صدور اعتبارنامه کاربر است. یک مجموعه واحد از اعتبار در همه خدمات الکترونیکی قابل استفاده خواهد بود. در ابتدا، شناسه کاربری و رمز عبور توسط امور مدنی صادر می‌شود. سپس زمانی که زیرساخت‌های کلیدی عمومی اجرا شد، گواهی‌نامه دیجیتالی جایگزین شناسه کاربری و رمز عبور می‌شود.
مدیریت حقوق کاربر: هر سازمان به‌صورت جداگانه به اعطا، لغو و بررسی حقوق کاربران برای دسترسی به خدمات ارائه‌شده از سوی سازمان می‌پردازد. با این حال، مدیریت حقوق کاربران در حوزه کسب‌و‌کار تحت تمرکز و نگهداری وزارت صنعت و تجارت هستند.
راه‌حل فنی: گذرگاه امنیت کاربر خدمات زیر را ارائه می‌دهد:
- تایید هویت کاربر
- مجوز کاربر
- مدیریت کاربران
- دسترسی به اقدامات زیرساخت‌های کلیدی عمومی
زیرساخت‌های کلیدی عمومی: هدف از ابتکار زیرساخت‌های کلیدی عمومی، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای ارتباطات و مبادلات الکترونیکی مورد اعتماد است. این ابتکار به تعریف فرایندها، مسئولیت‌ها و زیرساخت‌های فنی و ایجاد نهادهای جدید می‌پردازد. هنگام انطباق با زیرساخت‌های کلیدی عمومی، راه‌حل امنیتی کاربر در حوزه‌های زیر را افزایش می‌دهد.
- احراز هویت از طریق استفاده از گواهی و کلیدهای خصوصی
- تنفیذ از طریق گواهی‌نامه‌های خاص و گواهینامه‌های خاص با ویژگی‌‌های اضافی
- محرمانه ‌بودن ارتباطات و یکپارچگی از طریق رمزگذاری کلید خصوصی و عمومی
- جلوگیری از انکار به کمک استفاده از امضای دیجیتال
در شکل زیر مرور کلی از سازمان زیرساخت‌های کلیدی عمومی برنامه‌ریزی شده ارائه شده است.(رضوانی،۱۳۸۷)
۲-۳-۷٫درگاه پرداخت
راه‌ حل ‌های پرداخت باید ملاک دسترسی گسترده به کاربران دارا یا فاقد حساب بانکی باشد . به‌علاوه راه‌ حل ‌های پرداخت باید برای کاربر مناسب باشد. برای نمونه، پرداخت باید در همان مرحله که خدمت دولتی مورد نیاز است، اجرا شود.در بلند‌مدت، این برنامه روش‌های پرداخت چندگانه مانند صورت‌حساب الکترونیک، کارت‌های اعتباری، حساب‌های اعتباری و بدهی مستقیم را ارائه می‌دهد. در مرحله آزمایشی صورت‌حساب الکترونیک، در انطباق با معیارهای اصلی در دسترس، اجرا خواهد شد. کارت‌های پرداخت به‌عنوان وسیله‌ای که تسهیلات زیادی را برای کاربران فراهم می‌سازد، مدنظر قرار گرفته‌اند. (جلالی،۱۳۸۵)
در زیر ویژگی‌های کلیدی را که برای اجرا برنامه‌ریزی شده‌اند بیان می‌کنیم:
- تعامل کاربر
- مدیریت محتوا
- مدیریت کاربر
به منظور فراهم‌ساختن دسترسی به خدمات دولت الکترونیک، پورتال باید یک یا هر دو نقش زیر را ایفا کند:
- نقش فهرست اتصال: امکان دسترسی به وب‌سایت‌های دیگر دولت الکترونیک از طریق سازمان‌های دولتی

تا کی طفل آرزوی داشتن چیزی را در دل می‌پروراند. از شدت میل و علاقه در وصول به آن خود را دست یافته بدان و در آن عالم گمان می‌یابد. این امر در روزهای اول و در لحظات اول برای طفل مشخص است که صورت واقعی ندارد ولی بعدها شدت آرزوها و تلقین او را وا می‌دارند که مسائل خود را واقعی تلقی کنند و آن را بیان دارند، ‌همان امری که ما دروغش می‌پنداریم. بعضی مواقع یک آرزوی برآورده نشده او را به دروغ گفتن وا می‌دارد.

بچه یک اتومبیل اسباب بازی را با خودش از مدرسه آورده است و می‌گوید « این را علی به من داد. » در حالی که شما می‌دانید این طور نیست. ممکن است بچه این اسباب بازی را از خیلی وقت پیش می خواسته یا علی روزی یک چیزی از توی کیف او برداشته حالا او فکر کرده نوبت اوست که ماشین رابردارد. ^[۱۹]
ب – عوامل تربیتی :‌
۱- آموزشهای نادرست خانواده
کودکی تا حد بسیاری در رفتارهای خود از والدین و افراد خانواده تقلید می‌کند در خانواده‌ای که پدر و مادر و دیگر اعضای آن همواره به یکدیگر دروغ می‌گویند. نمی‌توان انتظار داشت کودکی راستگو تربیت شود.
رفتارهای والدین در خانه و نحوه گفتگوی آنان با یکدیگر، کودک را به دروغگویی وا می‌دارد. برای نمونه، تصور کنید تلفن زنگ می زند و کسی با پدر کار دارد، پدر از قبل به فرزندش سفارش کرده است که اگر کسی با او کار داشت بگوید که در منزل حضور ندارد. این قبیل رفتارها که بارها در بعضی خانواده‌ها مشاهده می‌شود یکی از رایج ترین روش های آموزشی عملی دروغگویی در کودکان است. ^[۲۰]
اگر پدر و مادر و. . و حتی معلمی‌که با کودک در تماس است دروغگو باشند، اولین درس دروغگویی را کودک از این افراد یاد خواهد گرفت ^[۲۱].
ما روزانه دروغ‌های کوچک بسیاری می‌گوئیم که بچه هایمان نیز کم و بیش مستقیماٌ در آن شرکت دارند و غالباٌ خیلی بیشتر از آنچه ما گمان می‌کنیم می‌فهمند.
دیگر چه بگوئیم از والدینی که در این کار فرزندانشان را شریک جرم خود می‌کنند. مثلاٌ مادر به فرزند خود می‌گوید : در این باره به پدرت حرفی نزنی‌ها ! یا بالعکس از طرف دیگر اتفاق می افتد که در مورد خود فرزندمان دروغ می‌گویم برای آگاه نشدن او از موضوعی که ما را نگران می‌دارد. یا به طور ساده برای اینکه از مطالبه چیزی که نمی‌توانیم به او بدهیم، منصرف شود.
وقتی بچه ساعت به ساعت از ما شکلات می خواهد. به نظرمان ساده می آید بگوئیم دیگر نیست تا اینکه به او بفهمانیم که اگر زیاد بخورد ناخوش خواهد شد. در حقیقت بچه کوچک نمی‌تواند بفهمد چگونه ممکن است چیزی که او دوست دارد ناخوشش کند. آیا شما خیال می‌کنید که او اینرا خیلی بهتر باور خواهد کرد که والدین توانگرش نتوانند وقتی او شکلات می خواهد برایش فراهم آورد. اصل کار اینست که بچه شما اعتماد داشته باشد اگر شما هرگز او را فریب نداده باشید و به او بگوئید شکلات برایش خوب نیست ولو اینکه نتواند علت خوب نبودن آنرا بفهمد گفته شما را باور خواهد کرد. ^[۲۲]
یکی از مهمترین عوامل پرورش فطرت راستگویی در کودکان، محیط خانواده است جاییکه پدران و مادران راستگو هستند و پیرامون دروغ و خلاف حقیقت نمی‌گردند. طبعاٌ طفل به راه درستی می‌رود و راستگو بار می آید. و به آسانی می‌تواند موانعی را که به فراوانی در سرراهش پیدا می‌شوند، برطرف کند. برعکس، جایی که پدران و مادران خود دروغ می‌گویند و به این خوی ناپسند معتاد هستند، قطعاٌ‌طفل با خلق ناپسند دروغگویی رشد می‌کند. در چنین خانواده‌ای ایجاد شرایط روانی برای جلوگیری از دروغگویی بی اثر است. محیط زندگی مهمترین و بزرگترین عمل سازنده شخصیت کودک است و با هیچ یک از عوامل روانی قابل مقایسه نیست. طفل بدون توجه و اراده و با محیطی که در آن زندگی می‌کند، منطبق می‌شود و آنچه می‌بیند و می‌شنود در فکر او نقش می‌بندد بنابراین اولین مدرسه تربیت فرزند محیط خانواده است.
رفتار و گفتار پدران و مادران و طرز زندگی آنان مشخص کننده نیک و بد خانواده و میزان پاکی و ناپاکی آن محیط است.
وقتی یک مرد یا یک زن بدون عنوان پدری یا مادری دروغ می‌گوید، مرتکب یک گناه کبیره شده و استحقاق کیفر دارد، ولی وقتی یک مرد یا زن پدر و مادر باشند و در محیط خانواده به عنوان رئیس و سرپرست در مقابل گوشهای حساس و چشمهای کنجکاو و فرزندان خود دروغ بگویند، نمی‌توان گفت تنها مرتکب گناه شده و دروغ گفته اند. اینجا علاوه بر گناه مرتکب گناه دیگری نیز شده‌اند و آن گناه پرورش دروغگو است، ‌که قطعاٌ به مراتب بزرگتر است. زیرا دروغ گفتن پدر و مادر از طرفی ارتکاب گناه و از طرف دیگر به صورت غیر مستقیم تشویق کودک به دروغ گفتن است.
دروغگویی پدر و مادر آلودگی خود و آلوده کردن فرزندان خویش است. پدر و مادری که در خانه دروغ می‌گویند و با عمل زشت و نادرست خویش محیطی فاسد و مسموم به وجود می آورند و فرزندان خود را از صراط مستقیم فطرت منحرف می‌کنند. به خود و همچنین به خدا و مردم خیانت کرده اند، فرزندان امانت الهی هستند، درس دروغگویی به آنان دادن خیانت به اجتماع است. ^[۲۳]
بعضی مواقع بچه‌ها دروغ گفتن را از پدر و مادر یاد می‌گیرند. دروغهای کوچکی که والدین متوجه اثر آن روی بچه نمی‌شوند، مانند وقتی که پای تلفن از گفتن حقیقت به دوستی طفره می‌روند « بگو کار دارد » « خانه نیست ». آن وقت بچه خودش فکر می‌کند چرا دروغ گفتن بد است ؟‌ اگر بد بود که مامانم دروغ نمی‌گفت. برای بچه مشکل است که مفهوم دروغ مصلحت آمیز را بفهمد. در واقع می‌شود همیشه واقعیت را گفت. باید با این حال بچه را نباید با دروغ بزرگ کرد. ما باید سعی کنیم خودمان بهترین نمونه برای بچه هایمان باشیم. باید در جواب بچه‌ها تا آنجا که ممکن است حقیقت را بگوییم، حتی اگر مجبور باشیم توضیح بدهیم و این کار وقت زیادی هم نگیرد. ^[۲۴]
۲-بی اعتمادی طفل نسبت به. ..
گاهی پیش می آید که بچه دروغ می‌گوید بدون اینکه در آن سودی داشته باشد. اما فقط به خاطر اینکه شما نخواسته بودید، وقتی او حرف راستی زده باورش کنید.
فراموش نکنید که یک بچه ممکن است امیالی غیر از امیال شما داشته باشد و بتواند دلائلی بر صحت کار خود نشان دهد که بنظر شما دور از حقیقت بیاید، اگر او را در گفتارش دروغگو بدانید و نسبت به او عدم اعتماد نا موجه نشان دهید او را مجبور کرده اید که عملاٌ دروغ بگوید به جای آنکه آنچه را حس می‌کند وبه نظرش راست می آید به شما بگوید، سعی خواهد کرد چیزی بگوید که مورد قبول شما باشد شاید بهتر باشد که فرضاٌ از یک دروغ صرف نظر کنید تا اینکه به خطا بچه‌ای را متهم به دروغ نمائید. زیرا اگر بچه به دروغگویی عادت کرد طولی نخواهد کشید که شما از آن خبردار خواهید شد. چون تنها یک اتهام ناروا کافی است که بطور هولناکی پایه اعتماد بچه را نسبت به شما و هم به خودش متزلزل کند.
کودکی که رازی را با مادرش در میان گذاشته و از او خواسته است آن را از نظر پدر مکتوم دارد ولی مادر مسئله او را نظر به مصالحی به پدر گفته و پدر هم ناشیانه به رخش کشیده است طبعاٌ اعتماد کودک را از خود سلب کرده است. او از این پس خود را ناگزیر می‌بیند که حقیقت را بگوید و به دروغ متوسل شود.
۳ـ ترس
ترس نیز از دیگر عواملی است که موجب دروغگویی می‌شود. اگر کودک به سبب راستگویی تنبیه شود، در آینده برای نجات و رهایی از مجازات به دروغگویی متوسل می‌شود. برای نمونه، کودک براثر تجربه یاد می‌گیرد که برای نجات از تنبیه به هر نحوی شده باید اثبات کند که کار خطایی انجام نداده است وگرنه کتک خواهد خورد از این رو باید اذعان کرد که سخت گیری‌های افراطی و برخوردهای خشن والدین و مربیان با کودکان از علائم دروغگویی کودکان محسوب می‌شود.
یکی دیگر از علل دروغگویی اطفال ترس از مجازات است. مثلاٌ موقعی که به کودک بگویند « شیشه اتاق را تو شکسته‌ای ؟ » اگر بچه خود را در مقابل تنبیه طاقت فرسای والدین ناتوان می‌بیند برای حفظ خود چاره‌ای ندارد جز آنکه به دروغ پناه ببرد. درمان این قبیل دروغگوئی‌ها ملایمت و مهربانی اولیای اطفال در تربیت فرزندان است.
درمیان خانواده‌هایی که به هر بهانه‌ای ناچیز، کودک را به باد کتک می‌گیرند، ‌کودکان دروغگوی بیشتری می‌توان پیدا کرد. در بسیاری از موارد دروغ گفتن از ترس است. بچه‌ای که نمره حسابش خراب شده از ترس گفتن واقعیت به دروغ متوسل می‌شود دراین گونه مواقع اغلب بچه‌ها حق دارند، مثلاٌ اگر پدر و مادر تهدید کرده باشد که وای به حالت اگر امتحانات را خراب بکنی، بچه دیگر جرأت نمی‌کند راستش را بگوید یا بچه تجربه بدی از این موضوع دارد و می‌داند اگر راستش را بگوید چه جنجالی براه می افتد و ترجیح می‌دهد یا سکوت کند یا دروغ بگوید ^[۲۵]
باید توجه داشت که دروغگویی طفل بدون علت نیست و ریشه آن را احتمالاٌ در خانه می‌توان یافت با این حال، این کودک بیچاره است که در نقش معلول، تنبیهات را دریافت می‌کند. ^[۲۶]
۴ـ آزمایش والدین
گاهی کودکان سنین هفت تا هشت ساله که از زشتی دروغ آگاهی دارند، برای اینکه اهمیت قبح این کار را آزمایش کنند، دروغ می‌گویند و این والدین و اطرافیان هستند که گفته دروغ آنان را چه پاسخ داده یا نسبت به آن چه نحوی واکنش نشان دهند و بدیهی است هر نوع اقدام پرخاشگرانه و تندی، نتیجه نامطلوب خواهد داشت ^[۲۷].
گاهی دروغگویی کودکان برای آزمایش والدین یا مربیان است او می خواهد ببیند که آنها در برابر چنان وضع مقرر چه عکس العملی نشان خواهند داد.
۵ـ کمبود محبت
کمبود محبت، خصوصاٌ کمبود محبت مادر تأثیر بسزایی دراین کار دارد. جان بولبی می‌نویسد :‌ وقتی روابط کودک با مادرش در سالهای نخستین زندگی، رنگ خشونت و ناسازگاری به خود می‌گیرد، زمینه‌ای در روانش به وجود می‌آورد که بعداٌ او را به دزدی و تمرد و خودبینی و. .. سوق می‌دهد.
در سالهای جنگ جهانی یکی از روانشناسان در اردوگاه اطفال پناهنده در کشور سوئیس بود به مطالعه دروضع روانی آنها پرداخت و به خوبی مشاهده کرد که چگونه جدا ماندن از توجه به عواطف پدر و مادر در آنها تمایل به نابسامانی‌ها روانی پدید می‌آورد ^[۲۸].
۶ـ تهدید کودک به انجام عملی که اجرا شدنی نیست.
تهدید کودک به انجام عملی که اجرا شدنی نیست عامل دیگری در تشویق کودک به دروغ گفتن است. باری نمونه هر گاه والدین، کودک راتهدید کنند که اگر در دیکته نمره بیست نگیرد او را خواهد کشت. این تهدید موجب می وشد که کودک درصد دروغگویی و صحنه‌سازی برآید و به دروغ گفتن عادت کند. در این میان کودک در می‌یابد که والدین عملاٌ به او دروغ می‌گویند زیرا آنان کودکشان را نمی‌کشند. همچنین کودکان اعتماد خود را نسبت به حرفهای والدین و معلمان از دست می‌دهند و برای آنان ارزش و اعتمادی قائل نمی‌شوند.
۷ـ انتظار و توقع بیش از حد از کودکان
یکی از علل دروغگویی فرزندان، تحمیل تکالیف سنگین به آنها و داشتن توقع بیش از طاقت آنان است. سخت گیری‌های مربیان اطفال و توقعات نادرستی که فوق طاقت کودکان است آنانرا به دروغگویی می‌کشند و این خلق ناپسند را در وجود آنان بیدار می‌کند.
ج ) درمان دروغگویی :
۱- تعدیل انتظارات :‌
پذیرش کودک به همان گونه که هست باید آنچه را که کودک در قوه و قدرت داشته و به انجام رسانده قبول داشت و بیش از توان از او انتظار نداشت و انجام کارهای که از کودک انتظار داریم در حد توان او باشد. ^[۲۹]
۲- نشان دادن ارزش راست گفتن :
در وهله اول کودک باید دریابد که دروغگویی کار نادرست و ناپسند و راستگویی عملی با ارزش و پسندیده است. کودک ارزش راست گفتن را در عمل تجربه کند، والدین و مربیان نباید در برابر دروغهای کودکان برآشفته شوند واو را کتک بزنند. بیان نتایج زشت و تلخ دروغگویی به صورت داستان برای کودکان، می‌تواند در آموزش عواقب دروغگویی آشنا سازند. ^[۳۰]
۳- اجازه بیان احساسات
کودک باید مجاز باشد که احساس خود را به صراحت بیان کند. در صورتی که آن احساس زننده باشد به او تفهیم گردد که به تدریج آن را ترک کند اینکه برای کودک منعی ایجاد کنیم که چاره‌ای نداشته باشد جز آنکه مورد علاقه ما را به زبان براند، نوعی خطا است. او بدون دلهره و هراس باید بتواند بگوید از فلان شخص متنفر از فلان غذا خوشش نمی آید و. .. هشدار دادن به کودک، همدردی با او در مواردی که لازم است، نادیده گرفتن حرفهای کودک و بی توجهی به آنها از روشهایی است که در مواقع مشخص می‌تواند برای پیشگیری و درمان دروغگویی کودکان استفاده شود. ^[۳۱]
برطرف ساختن علت و انگیزه دروغگویی
پند واندرز دادن
بخشیدن او
همدردی با کودک
سکوت
اخطار، از دیگر موارد درمان دروغگویی می‌باشد.
فصل سوم