جانوران شکارکردنی این منطقه شامل: کَلْ، بز، قوچ، میش، جبیر و نیز جانوران درنده شامل: پلنگ، گرگ، انواع روباه، سیاه گوش، شغال و کفتار است. کبک، تیهو، درّاج و پرندگان مهاجر فصلی نیز در زیستگاههای طبیعی آن زندگی می کنند. «منطقه حفاظت شده هرمود»، که در مجاورت کوه شو قرار گرفته و چشمههای متعدّدی در محدوده آن وجود دارد، زیستگاه قوچ لارستانی است و کسی حق ندارد در آن کَلْ، بز، جبیرو پلنگ شکار کند.
۳-۹-۶- پوشش گیاهی هرمود
کمی ریزش باران و خشکی هوا موجب فقر پوشش گیاهی در این منطقه شده است. گیاهان منطقه عموماً از نوع گیاهان مقاوم در برابر خشکی هستند. علوفه چراگاهها شامل: گرامینهها، خار شتر، گون، درمنه و غیره و درختان آن نیز شامل انواع کُنار، گز و کهور است. در ارتفاعات و به خصوص «کوه شو»، بادام، بنه، آلوچه جنگلی و زبان گنجشک دیده می شود.
علاوه بر گیاهان دارویی درختچه و درختان زیادی در این منطقه وجود دارد.
درخچههایی چون: بادام، بادامک، کنار، کهز[۱۰] ، الوک[۱۱] (اخور)
اخور از سه نوع درخچه وجود دارد: بادام، ارژن، کهز
و درختانی مثل: بنه، کهکُم، عرس یا وُهْل (سرو وحشی)، کَلخُن، نخل و بید. گفتهاند در این منطقه و سایر مناطق لارستان بیش از ۷۰۰ نوع گون وجود دارد.
درختان سرو کهنسالی در ارتفاعات هرمود وجود دارد که تنه بسیار بزرگ و قطوری دارند، به طوری که داخل تنه آنها به راحتی می شود حرکت کرد. لارستان و توابع اطراف، منطقهای غنی از نظر رویش گیاهان دارویی میباشد. گیاهانی که شاید تعدادی از آنها هنوز ناشناخته ماندهاند. در فصول بارندگی پوشش گیاهی هرمود و کوههای اطراف مناظری جالب و دیدنی دارد.
۳-۹-۷- کشاورزی هرمود
اقلیم خشک و کمی بارشهای جوی باعث شده این منطقه از نظر کشاورزی فقیر باشد و علّت آن علاوه بر کمی باران، نامرغوب بودن زمین و همچنین شوری آب است. در سالهایی که نزولات آسمانی خوب باشد، محصولاتی نظیر گندم، جو و پنبه به صورت دیم کاشت می شود. البته در گذشته در مُدُن (نخلستان) به علت وجود چشمهای که اهالی به آن بُخین میگویند (آب آن را از طریق کانال کشی هدایت می کردند)، محصولاتی نظیر: پیاز، بادمجان، سبزیجات کاشت میشده است. بعدها به دلیل کم شدن آب چشمه کشاورزی این قسمت نیز از رونق افتاده است.
۳-۹-۸ - اقتصاد هرمود
در حال حاضر بسیاری از اهالی روستای هرمود (بیش از نود درصد اهالی) جهت کسب و کار و امرار معاش به کشورهای حوزه خلیج فارس (خصوصاً امارات) سفر می کنند. بسیاری از طرحهای عمرانی روستا همچون جادههای آسفالته، احداث مدارس، درمانگاه، مکتب خانه و… با همّت و هزینه افراد خیّر (به ویژه خیّر معروف منطقه، آقای عبدالرّحیم فهیمی که ساکن دوبی میباشد)، به وجود آمده است.
۳-۹-۹- مذهب وگویش
در حال حاضر در هرمود دو مذهب شیعه و سنی شافعی وجود دارد. اهالی سنی مذهب، از سالهای بسیار دور در این منطقه زندگی کرده اند، امّا بعدها (در حدود پنجاه سال پیش) گروهی ترک که شیعه مذهب، بودند به این منطقه کوچ کرده و ساکن شدند و اکنون جمعیّت قابل توجّهی را تشکیل می دهند. تعامل فرهنگی و مذهبی بین ساکنان شیعه و سنی بسیار چشمگیر است و در کمال صلح و صفا و آرامش در کنار یکدیگر زندگی می کنند و در بسیاری از امور با یکدیگر همکاری و همیاری دارند.
گویش اهالی، با اندک تفاوت، همان گویش مردم لارستان است که در معرفی لارستان توضیح داده شد. در تمام لارستان و توابع مردم راحت حرف یکدیگر را میفهمند، هرچند تفاوتهای بسیار کم در شیوه ادای بعضی واژه ها و جملات وجود دارد.
۳-۹-۱۰- قلعۀ هرمود
این قلعه که بنای اولیه آن توسط رئیس علی نقی کدخدا و بزرگ روستای هرمود صحرای باغ، به منظورحفظ و حراست روستا از حمله خوانین اطراف بنا شده است؛ هنوز پا برجاست و زمانی پاسگاه بوده است. بعدها به وسیله شخصی به نام سید اسماعیل کلانتر بازسازی و تعمیر شده است. در حال حاضر یکی از مکانهای دیدنی روستا به شمار میرود که جلوه و جذابیت خاصی به هرمود داده است.
۳-۹-۱۱- بناها و ساختمانها در هرمود
پیش در آمد: ساختمان خانهها در قدیم کمی متفاوت با امروز بوده است. در قدیم چون خانوادهها همه با هم زندگی میکردند (یعنی پدر و مادر، دختر و داماد و پسر و عروس خانواده). خانهها به صورت چاردیواری بود و دور تا دور خانه، اتاقهایی ساخته میشد که هر کدام به خانواده ای تعلّق داشت مثلاً: یکی به پدر و مادر و فرزندان مجرد، یکی به دختر و داماد و یکی به پسر و عروس خانواده، یکی اتاق علوفه و یکی مخصوص حیوانات.
طرح کلّی بسیاری از منازل قدیمی در این روستا طبق تعریف بزرگترها این گونه بوده است که در ذیل می آید:
بالای در ورودی سایهبانی بود که زیر آن از دو طرف سکوهایی جهت نشستن ساخته میشد که به آن «دوکُنچی» میگفتند. از در که وارد میشدی قسمت سرپوشیدهای به نام دالون (دالان) وجود داشت. در ورودی پذیرایی مردانه که به آن مجلس میگفتند، در سمت راست و داخل دالان قرار داشت. وارد خانه که میشدی، میرسیدی به مِنْسِراح که همان حیاط خانه است. اطراف مِنْسِراح چند اتاق تو در تو وجود داشت: اتاق اول را «سه دَری»، اتاق روبرو را «تَنَوی یا میانی» و اتاق کناری را «کالِدون» یا «انباری» میگفتند. به حمّام«گَتِیه» و به توالت«خَلا» میگفتند. باغچه داخل حیاط را «مُسّنی» و به حیاط خلوت « مِنْسِراح پَسی»[۱۲] میگفتند.
روی دیوار سقف، حدود یک متر دیوار اضافه میشد که به آن «مَلْ گِرد» میگفتند و محاسنی داشت از جمله: هر گاه خانوادهها جهت استفاده از هوای آزاد به پشت بام میرفتند و یا شبها میخوابیدند «مَلْ گِرد» مانع دید بود و دیگر اینکه در قدیم موقع عروسی «زن ها» همگی از روی پشت بام تماشاگر عروسی بودند و در معرض دید مردان قرار نمیگرفتند و حتی داماد را از همان بالا «بَرِنش» می کردند و شاباش میگفتند.
اتاقک کوچکی روی پشتبام خانهها ساخته میشد که به آن «ایوان» میگفتند. پلّه خانهها را که به پشت بام وصل میشد «نُواردون» میگفتند. درگاهِ در نیز«وَرْتَخ» نام داشت. اولین کاری که در ساختمانسازی انجام میدادند و هم اکنون نیز رایج است، ساختن دیوار دور خانه است که به آن «شالْده» میگویند که مخّفف واژه«شالوده» به معنی «بنیان و اساس» است.
در خانههای قدیمی بر روی سقف اتاقهایی که پنجره نداشتند، به خاطر تابیدن آفتاب و بیرون رفتن دود ناشی از آتشی که در زمستان روشن میشد، سوراخهایی ایجاد میکردند (به این سوراخها یا روزنهها «دُمَه» میگفتند) و موقع ریزش باران روی آن را میپوشاندند.
معمولاً داخل یکی از اتاقها که نشیمن بود گودال کوچکی دایره وار حفر می کردند و با آجر میچیدند و گلاندود میکردند و داخل آن آتش درست میکردند که خانه را در فصل زمستان گرم نگه میداشت (به آن «کُلی» می گفتند)، شبیه شومینههایی که امروزه در خانهها میسازند. به ناودان روی سقف خانهها «رَچِنَه» و به فاضلاب حّمام و آشپزخانه «کیدَرَه» میگفتند. هنوز هم اینگونه منازل با ساخت و ساز قدیمی در روستا وجود دارد، هرچند زندگی اهالی از حالت جمعی خارج شده و اکثر خانههای روستا خالی از سکنه است، زیرا همگی برای زندگی به کشور امارات رفتهاند و در آنجا به کار و تجارت مشغولاند و فقط در ایّام مشخصی به روستا و منازل خود میآیند.
مصالح ساختمانی در قدیم بیشتر خشتهایی با ابعاد بزرگ بوده که توسط خود اهالی قالبگیری و ساخته میشد، سقف خانهها نیز چوبی بوده است. هر کس وضع مالی بهتری داشته از سنگ برای ساختن خانه و دیوار استفاده میکرده است. به علت کوهستانی بودن منطقه سنگ به وفور یافت می_شده است. هم اکنون مصالح ساختمانی مثل سایر مناطق کشورمان، بلوک، آجر، گچ، سیمان و… میباشد و ابعاد ساختمانها نیز کوچکتر و مُدرنتر شده است، هر چند صفا و صمیمیت منازل قدیمی روستا را در این گونه ساخت و ساز نمی توان مشاهده کرد.
۳-۹-۱۲- مساجد و حسینیهها
مسجد جمعه که توسط خیّری به «نام محمّد شریف رستگار» که از اهالی روستا میباشد، ساخته شده است در این مسجد علاوه بر برگزاری نمازهای یومیّه، نماز جمعه هم برگزار می شود. همچنین نمازهای عید فطر و عید قربان و به عبارتی نمازهای جماعت در این مسجد برگزار می شود.
مسجد فهیمی: این مسجد نیز توّسط شخصی به نام عبد الرّحیم فهیمی که از خیّرین بزرگ منطقه است، بنا گردیده است.
- مسجدی نیز نزدیک قبرستان محل ساخته شده که نماز میّت را معمولاً در این مسجد میخوانند و علاوه بر آن اهالی نزدیک به این مسجد نمازهای یومیّه را در این مسجد برگزار می کنند.
مسجد و حسینیه امام حسن عسکری(ع): سه مسجد که قبلاً نام برده شد، همه مربوط به اهالی سنّی مذهب هرمود میباشند. تنها مسجد و حسینّیه شیعیان روستا مسجد و حسینّیه امام حسن عسکری (ع) میباشد که توسط شیعیان روستا ساخته شده است. تمامی نمازهای همه اهالی شیعه هرمود (چه یومّیه، نماز جمعه، نماز اعیاد فطر و قربان و اعیاد، جشن ها، مراسم عزاداری و… ) در این مسجد برگزار میگردد.
۳-۹-۱۳ مکتب خانه
در این روستا دو مکتب خانه وجود دارد. یکی برای خواهران و دیگری مخصوص برادران. ساختمان این مکتب خانهها نیز توسط همسر خیّر هرمود «عبد الرّحیم فهیمی» ساخته شده است.
در مکتب خانه خواهران، در همه ایّام سال (جز تعطیلات نوروز و ماه مبارک رمضان) آموزش و تلاوت قرآن کریم انجام می شود. در شبهای ماه مبارک رمضان نیز برای کودکان کلاسهای قرآن برگزار می شود. بانوان روستا (مخصوصاً بانوان مسِّن)، همه روزه کلاس تلاوت قرآن دارند که ابتدا به صورت جزوه خوانی است و در ادامه ختم قرآن انجام میگیرد. حق الزحمه مربیان آموزش قرآن نیز توسط خیّرین پرداخت می شود. بعد از هر ختم قرآن، در طول سال نیز در مکتب خانهها، شیرینی داده می شود.
در مکتب خانه برادران نیز تلاوت و ختم قرآن در طول ماه مبارک رمضان وجود دارد.
در این مکتب خانهها، کلاسهای دیگری نیز برای کودکان ۷ سال به بالا برگزار می شود مثل: آموزش زبان انگلیسی. قابل ذکر است تمامی هزینهها و مخارج مکتب خانهها توسط خیّرین رفع و رجوع مشود.
۳-۹-۱۴ طباخ خانه
خانه خیری که در آن تمامی امکانات و وسایل آشپزی برای مراسم عروسی، سوگواری، جشنها و… وجود دارد و توسط خیّرین ساخته شده است. امروزه طباخ خانه وجود ندارد.
۳-۱۰ معرفی چند تن از شاعران لارستان با ذکر نمونه شعری
۳-۱۰-۱ محمّد کاظم احمدی
در سال ۱۲۹۳ هـ.ش در لار به دنیا آمد و در پنج سالگی چشمانش را از دست داده است. شعرهای محلّی او بسیار دلپذیر و گنجینهای از واژه های محلّی است.
۳-۱۰-۲ باقر لارستانی
بیشتر شهرت باقر به خاطر دو بیتیهایی است که از او بر جای مانده است. آرامگاه او در «روستای میمون فداغ» واقع است:
نـه هر بــالا بلندی ماهتاب است نه هر سنگ و گلی دّر خوشاب است
نه هر کس یار گویی «باقر» است آن نـه هر تــرکی زبان، افـراسیاب است
۳-۱۰-۳ بدر لاری
دارا بدر ملّقب به «بدر الشعرا» در سال ۱۲۷۵ ه.ش. در لار متولّد شده است. اشعار او اغلب قصاید و مدایح رسول اکرم و ائمه اطهار و مراثی و نوحه مباشد. او در سال ۱۳۳۳ هـ.ش بدرود حیات گفت.
چو صبـح خسرو خدیو عالـم گیر نمود عالـم ملک از شعــاع خود تسخیــر…
شریعت نبودی در زمـانه بادا باد محّب وحامی اسلام جا به تخت و سریر
۳-۱۰-۴ افسرده لاری
|
[سه شنبه 1400-08-04] [ 10:30:00 ب.ظ ]
|
