۱٫۱٫ مقدمه
در عصر حاضر ورزش به عنوان بخشی اقتصادی، چه از بعد عملی و چه تماشا یی، در تولید و مصرف کالا­ها و خدمات ورزشی و توسعه اقتصاد­ی جوامع مختلف نقشی اساسی دارد و هم اکنون از مؤثرترین عوامل در رشد اقتصادی ملی و درآمدزاترین صنایع در قرن ۲۱ به شمار می­رود. (برون وام ناجل، ۲۰۰۲)^[۱]
تماشاچیانی که برای تماشای مسابقات ورزشی در ورزشگاه­ها حضور می­یابند اهمیت خاصی برای هر لیگ ورزشی دارند و مهم­ترین سرمایه باشگاه­های حرفه­ای به شمار می­روند؛ زیرا علاوه بر اینکه به لیگ­های ورزشی هویتمی بخشند، با خرید بلیت مسابقات نقش برجسته­ای در کسب درآمد برای لیگ­های ورزشی دارند. از طرف دیگر، حضور بیشتر تماشاچیان در مسابقات باعث افزایش جذابیت در فضای ورزشگاه می­ شود. (آرمسترانگ و پرتو۲۰۰۵)^[۲]

با توجه به تعریف پارخوز (۲۰۰۱)^[۳] از بازاریابی ورزشی به عنوان پیش بینی، مدیریت، و تأمین نیاز­ها و خواسته­ های مشتریان (تماشاچیان) از طریق به کارگیری و اجرای اصول بازاریابی، و تعریف کوریا(۲۰۰۷)^[۴] از رویداد ورزشی «رویداد ورزشی یک تجربه اساساً ذهنی است که تماشاچیان و ورزشکاران خود بخشی از محصول هستند و ارزیابی آن بسیار مشکل است»، می­توان نتیجه گرفت که حضور تماشاچیان در ورزشگاه­ها، مهم­ترین بخش رویداد ورزشی است. بسیاری از مدیران باشگاه­ها باید در محیطی که در حال کاهش منابع درآمدی و افزایش هزینه­ های اجرایی است برنامه ­های خود را طراحی کنند (جفری و استفان، ۲۰۰۴). ^[۵]
در کشور ایران تحقیقات کمی روی تماشاچیان انجام شده است و با توجه به مشکلاتی که در این بخش وجود دارد، نیاز به انجام تحقیقات مرتبط، مبرم و مشهود است. از جمله مشکلات این بخش در ورزش ایران می­توان به پایین بودن میانگین تماشاچیان در مسابقات و پر نشدن استادیوم­ها در بسیاری از بازی­ها، پایین بودن قیمت بلیط، دولتی بودن تیم­ها و وابستگی شدیدشان به دولت، سودآور نبودن اکثر تیم­ها، رفتار­های ناهنجار و خشونت آمیز تماشاچیان و بازار سیاه در فروش بلیط برخی از بازی­ها اشاره کرد. برای پر شدن استادیوم­ها و سود آور شدن تیم­ها و خارج شدن آن­ها از وابستگی به دولت حضور تماشاگران الزامی است. تماشاگران با خرید بلیط مسابقات بخشی از هزینه­ های تیم را تامین می­ کند در ضمن با حمایت آن­ها و رفته رفته معروف شدن تیم، قیمت تبلیغات دور زمین و روی پیراهن تیم­ها افزایش یافته علاوه بر این افراد زیادی پای تلویزیون نشسته و به تماشای بازی می­پردازند که منجر به افزایش حق پخش تلویزیونی می­ شود.
کمیسیون اروپا به تازگی، به منظوربرآورد اهمیت اقتصادی مصرف ورزشی، بدنبال توسعه یک سیستم حساب­های ماهواره­ای ورزشی است. استفاده از این روش، اهمیت اقتصادی مصرف ورزش درانگلستان را ۳٫ ۰٪ از کل مخارج مصرفی، ۳٫ ۷٪ در قبرس و ۳٫ ۶٪ در اتریش را نشان می­دهد(کمیسیون اروپا، ۲۰۱۰). با افزایش رو به رشد توجه مردم به ورزش، علاقه و توجه به تماشاچیان ورزشی به عنوان مصرف کنندگان افزایش یافته است. همچنین با افزایش هزینه­ های باشگاه­های ورزشی و رقابت فشرده برای جذب سرمایه ­های ورزشی از قبیل بازیکنان، مربیان و امکانات ورزشگاهی و کسب رتبه ­های بالاتر در مسابقات، باشگاه­ها و سازمان­های مرتبط با آن­ها به دنبال حصول بیشترین در آمد از امکانات موجود هستند. باشگاه­ها و سازمان­های ورزشی علاقه مند به جذب حداکثر ممکن مشتریان، برای خرید بلیط مسابقات و محصولات باشگاه هستند. (فلاحی ۱۳۸۷ ).
به منظور افزایش حضور، شناخت فاکتور­هایی که بیشترین تأثیر را بر افراد می­گذارند برای بازاریابان ورزشی از اهمیت بسیاری برخوردار است. این موضوع به بازاریابان اجازه می­دهد که استراتژی­ های بازاریابی مؤثری را برای هدف قرار دادن تماشاچیان مورد استفاده قرار دهند (مولین و همکاران، ۲۰۰۷)، و به مدیران اجازه می­دهد که مسابقات را به شکل مؤثری برنامه ریزی و بازاریابی کنند، کارشان را شکل بهتری ببخشند (اسکات، ۱۹۹۶)، و شیوه ­های نوینی را برای بیشتر شدن تکرار حضور و افزایش درآمد به کار گیرند (باکر و کرامپتون، ۲۰۰۰).
۲٫۱٫ بیان مسئله:
امروزه ورزش به صنعت بین المللی و درآمدزا تبدیل شده است. در عرصه تجارت جهانی ورزش استثنا است زیرا مشتریانی دارد که در ازای تماشای ورزش و نه خرید یا مصرف آن پول پرداخت می­ کنند(مک پرسون و همکاران). (۲۰۰۰ باشگاه­های حرفه­ای در سراسر جهان برای تامین منابع و هزینه­ های خود از روش­های مختلفی همچون جذب حمایت کنندگان، تبلیغ کالای تجاری، فروش بازیکن، فروش بلیط و محصولات و ارائه خدمات جانبی استفاده می­ کنند (هانسن و گوتر، ۱۹۹۲)
(هانس و گوتر، ۱۹۹۲) می گویند مهمترین عامل در رونق ورزش حرفه­ای افزایش تعداد تماشاگران است. تماشاگران علاوه بر اینکه با خرید بلیط مسابقات به صورت مستقیم در آمد­هایی برای باشگاه­ها و لیگ­های حرفه­ای دارند به صورت غیر مستقیم سهم عمده­ای در درآمد زایی از راه جذب حامیان مالی، فروش حق پخش و خدمات جانبی دارند (تری مک پرسون و همکاران، ۲۰۰۴) از این رو با افزایش رو به رشد توجه مردم به ورزش، علاقه و توجه به تماشاگران ورزش به عنوان مصرف کنندگان افزایش یافته است. هم چنین با افزایش هزینه­ های باشگاه­های ورزشی و رقابت فشرده برای جذب سرمایه ­های ورزشی از قبیل بازیکنان، مربیان، امکانات ورزشگاه هی و کسب رتبه بالاتر در مسابقات، باشگاه­ها و سازمان­های ورزشی مرتبط با آن­ها به دنبال حصول بیشترین درآمد از امکانات موجود هستند باشگاه­ها و سازمان­های ورزشی علاقمند به جذب حداکثر ممکن مشتریان برای خرید بلیط و محصولات باشگاه هستند.
درک عوامل انگیزشی تماشاگران یکی از وظایف مهم مدیران ورزشی است. اینکه چه عواملی در حضور تماشاگران موثر هستند برای بازاریابان ورزشی از اهمیت خاصی برخوردار هستند اگر عوامل موثر بر حضور تماشاگران مشخص باشد. بازاریابان ورزشی قادر خواهند بود که استراتژی­ های بازاریابی مناسب­تری را برای حضور تماشاگران در ورزشگاه­ها طراحی کنند. مطالعات انجام شده فاکتور­های درونی و بیرونی فراوانی که بر حضور تماشاگران در ورزشگاه­ها تاثیرگذار هستند را بررسی کرده ­اند. نمونه­هایی از این مطالعات در رشته­ های ورزشی مختلف و در سطوح مختلف هر رشته ورزشی انجام شده است
بنا بر تعریف بازاریابی عبارت است از فعالیتی انسانی در جهت ارضای نیاز­ها و خواسته­ های بشری از طریق فرایند مبادله(پارسائیان ۱۳۸۳) یکی دیگر از جنبه­ های مهم کار بازاریابان ورزشی در ورزش حرفه­ای رقابت با سایر مقوله­ های اوقات فراغت در کسب پول­هایی است که افراد برای اوقات فراغت خود و خانواده خود هزینه می­ کنند (شانک). با توجه به تعاریف و بالا بودن هزینه­ های اجرایی و کاهش درآمد­های باشگاه­ها مدیران باشگاه­ها باید برنامه ­های اجرایی جدیدی را طراحی کنند.
جذب افراد و تماشاگران به ورزشگاه­ها می ­تواند راه حل مناسبی برای بسیاری از باشگاه­ها برای افزایش درآمد، تامین بخشی از هزینه­ های اجرایی باشگاه و هم چنین متفاوت شدن از دیگر باشگاه­ها و رقبای فعال در این عرصه باشد.
رضایت تماشاچیان به خرسندی و لذتی است که از یک رویداد ورزشی ناشی می­ شود و خرسندی و لذت ناشی از فاکتور­های مختلف یک مسابقه ورزشی که بر احساسات و نگرش­های یک تماشاچی در مورد یک تیم یا رویداد دارد (معصومی، ۱۳۸۷)
بر طبق نظر (شانگ، ۲۰۰۵) حضور در بازی مهمترین و سنتی­ترین گونه رفتار مصرف ورزشی (استچلودرای، ۱۹۹۹) صنعت ورزش را به ۳ دسته تقسیم کرده است. فعالیت­های اقتصادی ورزشی، ورزش­های تماشاگری و ورزش­های مشارکتی. ورزش­های تماشاگری از بین این ۳ نشانه بر اساس معادلات تجاری رشد دو چندانی کرده است.
در سال ۲۰۰۵ تقریبا ۱٫۳ میلیون نفر مردم بازی­های بسکتبال کالج مردان مارس مدنس را مشاهده کرده ­اند. مردمی شدن فزاینده ورزش­های تماشاگری باعث شکل گیری لیگ­های جدید، تیم­ها و خروجی چند رسانه­ای شده است که این نتنها انتخاب­های متاملانه را برای تماشاگران و مصرف کنندگان ورزش تهیه کرده است بلکه برای مشتریان رقابت زیادی در بین تیم­ها و لیگ­های متعدد ایجاد کرده است. با چنین بازار جمعی و مردمی شدن، مشتریان ورزش انتخاب­های زیادی دارند که اوقات فراغت و دلار­های اضافی خود را خرج کنند در نتیجه سازمان­های ورزشی حرفه­ای با رقابت برای بدست آوردن سهم بیشتری از بازار مواجه هستند و باید تصمیمات درستی را اتخاذ کنند
از طرفی افزایش وفاداری و علایق شدید افراد به لیگ­ها و تیم­های ورزشی حرفه­ای در طول زمان و در دراز مدت شکل خواهد گرفت. بنابراین مدیران و بازاریابان ورزشی باید بر افزایش علایق و رفتار­های متعاقب آن توجه کنند (ماهونی، ۲۰۰۲) اشاره می­ کند که در سال­های اول تاسیس لیگ­ها تماشاگران لیگ را پدیده­ای نو می­دانند و در مسابقات آن شرکت می­ کنند تا بتوانند چیزی جدید یاد بگیرند و تجربه جدیدی کسب کنند اما بهر حال نو و جدید بودن مسابقات به زودی به پایان خواهد رسید. بنابر این تیم­ها و لیگ­های ورزشی حرف­های باید استراتژی بازاریابی بهتر و منسجم­تری را اتخاذ کنند تا بتوانند علاقه طرفداران و تماشاگران را حفظ کنند و از کاهش آن­ها جلوگیری و بدنبال افزایش حضور تماشاگران در ورزشگاه­ها باشند
هم چنان که بازار در ورزش­های حرفه­ای وسیع­تر می­ شود هم برای فعالان و هم برای محققان و مدیران مهم است که متغیر­های مرتبط با مشتری ورزشی را درک کنند تا بتوانند کیفیت محصول رقابت ورزشی را تقویت و رقابت برای محصول ورزشی را تسریع بخشند. هم چنین خریداران تیم­های ورزشی حرفه­ای نیاز دارند طرح­های راهبردی خرید و فروش را توسعه بخشند، طرح­هایی که مبتنی بر فهم عمیق تماشاگران و مشتریان محصول ورزشی است ضروری است که آن­ها آن دسته از متغیر­های دخیل را مشخص کنند که بر مصرف تماشاگران تاثیر می­ گذارد (چلادوری، ۱۹۹۹).
تریل و گیبسون (۲۰۰۵) توضیح دادند که تقاضای بازار مجموعه ­ای از سازه­های ضروری است که با بازی ارتباط دارد و این همان چیزی است که تیم ورزشی می ­تواند به مشتریان دور اندیش خود اعطا کند. در اصل مجموعه ­ای از فاکتور­های همسان با بازی است که یک تیم ورزشی حرفه­ای می ­تواند به تماشاگران خود ارائه کند. به عبارت دیگر متغیر­های تقاضای بازار متشکل از ویژگی­های متغیر­های بازار اصلی هستند که مستقیما با اجرای تیم ورزشی، جدول ورزشی و فروش بلیط ارتباط دارد.
هر چند تقاضای بازار مفهوم مهمی قلمداد می­ شود که رفتار مشتری ورزش را تحت تاثیر قرار می­دهد اما مطالعات قبلی معمولا به بستر سازی خاصی پرداخته­اند و فاقد تعمیم بخشی و کارایی در باره محیط وسیع بازار ورزش­های حرفه­ای هستند (مولین و همکاران، ۲۰۰۷).
در کشور ایران تحقیقات کمی روی تماشاچیان انجام شده است و با توجه به مشکلاتی که در این بخش وجود دارد، نیاز به انجام تحقیقات مرتبط مبرم و مشهود است. از جمله مشکلات این بخش در ورزش ایران می­توان به پایین بودن میانگین تماشاچیان در مسابقات و پر نشدن استادیوم­ها در بسیاری از بازی­ها، پایین بودن قیمت بلیط، دولتی بودن تیم­ها و وابستگی شدیدشان به دولت، سودآور نبودن اکثر تیم­ها، رفتار­های ناهنجار و خشونت آمیز تماشاچیان و بازار سیاه در فروش بلیط برخی از بازی­ها اشاره کرد. برای پر شدن استادیوم­ها و سود آور شدن تیم­ها و خارج شدن آن­ها از وابستگی به دولت حضور تماشاگران الزامی است. تماشاگران با خرید بلیط مسابقات بخشی از هزینه­ های تیم را تامین می­ کند در ضمن با حمایت آن­ها و رفته رفته معروف شدن تیم، قیمت تبلیغات دور زمین و روی پیراهن تیم­ها افزایش یافته علاوه بر این افراد زیادی پای تلویزیون نشسته و به تماشای بازی می­پردازند که منجر به افزایش حق پخش تلویزیونی می­ شود.
با توجه به مطالب بالا سازمان­های ورزشی باید با شناخت کافی از مصرف کنندگان تماشاگران و نیاز­های بازار و با تصمیم گیری به هنگام با عرضه محصول خوب مسابقه و با قیمتی مناسب در بکار گیری روش­های مطلوب توزیع، استفاده از تبلیغات آگاه کننده، شناسایی رقبا و شناسایی فرصت­ها و تهدیدات سهم بازار خود را افزایش دهد. (پارسائیان، ۱۳۸۳) لذا تحقیق حاضر برآن است تا اولویت بندی عوامل موثر بر ایجاد تقاضای بازار در لیگ­های منتخب ورزشی را تعیین و به مقایسه آن­ها پرداخته شود.
۳٫۱٫ اهمیت وضرورت:
تحقیقات زیادی برای اندازه گیری و مشخص کردن عوامل جذب و ایجاد تماشاگران انجام می­گیرد. تحقیقات بازاریابی نشان می­دهد که بجز جمع آوری اطلاعات جمعیت شناختی و تعداد مشتریان و تماشاگران ورزش عوامل بسیار مهم دیگری هستند که هنگام تدوین استراتژی بازاریابی باید از آن­ها اطلاع پیدا کرد (ماهونی۲۰۰۲).
در حال حاضر بلیط فروشی در ایران منبع بسیار ناچیزی از درآمد­های باشگاه­ها و لیگ­ها را تامین می­ کند از این رو هزینه­ های باشگاه بیشتر توسط وزارت ورزش تامین می­ شود و با توجه به سیاست­های کلی وزارت ورزش و امور جوانان مبنی بر خصوصی سازی تیم­ها و خودکفا شدن آن­ها در زمینه مسائل مالی در آینده نزدیک باشگاه­ها و لیگ­ها باید به دنبال راهکار­های جذب تماشاگران و افزایش در آمد حاصل از حضور تماشاگران در ورزشگاه­ها باشند (پارسامهر، ۱۳۸۵).
با توجه به اینکه در خارج ار کشور تحقیقات در زمینه تقاضای بازار بیشتر به توسعه مقیاس
پرداخته­اند و در زمینه اولویت بندی عوامل موثر پژوهش­های زیادی انجام نشده است و همچنین در کشور بیشتر تحقیقات انجام شده در رابطه با بررسی بروز خشونت در تماشاگران فوتبال
(رحمتی ۱۳۸۲، جهانفر و همکاران ۱۳۸۲) یا علل انگیزشی حضور تماشاگران در مسابقات فوتبال (فلاحی ۱۳۸۷، معصومی ۱۳۸۷) می­باشد و با توجه به اهمیت بالای حضور تماشاگران در افزایش کسب درآمد، بالا بردن سطح کیفی مسابقات و افزایش جذابیت­های رشته­ های ورزشی مختلف محقق برآن شده است تا به اولویت بندی عوامل موثر بر ایجاد تقاضای بازار در لیگ­های منتخب ورزشی و مقایسه آن­ها بپردازد.
۱٫۴٫ اهداف پژوهش:
۱٫۴٫۱٫ هدف کلی:
مقایسه و اولویت بندی عوامل موثر بر ایجاد تقاضای بازار از دیدگاه علاقه مندان لیگ­های فوتبال وکشتی در شهرستان تهران
۲٫۴٫۱٫ اهداف اختصاصی:
۱- اولویت بندی عوامل و گویه ­های موثر بر ایجاد تقاضای بازار در بین علاقه مندان لیگ­های فوتبال و کشتی
۲- مقایسه ۵ مولفه اصلی ایجاد تقاضای بازار در بین لیگ­های فوتبال و کشتی
۳- بررسی رابطه بین ۵ مولفه اصلی ایجاد تقاضای بازار در لیگ فوتبال
۴- بررسی رابطه بین ۵ مولفه اصلی ایجاد تقاضای بازار در لیگ کشتی
۵٫۱٫ سوالات تحقیق:
اولویت بندی عوامل و گویه ­های موثر بر ایجاد تقاصای بازار در لیگ­های فوتبال و کشتی چگونه است ؟
۶٫۱٫ فرضیه ­های پژوهش:
بین ۵ عامل اصلی موثر بر ایجاد تقاضای بازار در لیگ­های فوتبال و کشتی تفاوت وجود ندارد.
بین ۵ عامل اصلی موثر بر ایجاد تقاضای بازار در لیگ فوتبال رابطه معنی­داری وجود ندارد.
بین ۵ عامل اصلی موثر بر ایجاد تقاضای بازار در لیگ کشتی رابطه معنی­داری وجود ندارد.
۷٫۱٫ قلمرو پژوهش:
محدوده مکانی: تحقیق حاضر درشهرستان تهران صورت خواهد گرفت.
محدوده زمانی: جمع آوری اطلاعات تحقیق از بهمن ماه سال ۱۳۹۲ لغایت خرداد سال ۱۳۹۳ انجام می­ شود
نمونه­های تحقیق: نمونه تحقیق با توجه به مشخص نبودن حجم جامعه تعداد نمونه و نحوه نمونه گیری به طور کامل در فصل سوم توضیح داده خواهد شد.
۸٫۱٫ پبش فرض­های پژوهش:

منظور از اوراق تجارتی: عبارت است از اوراقی است که موافق معمول تجارت قابل نقل و انتقال بوده و به جای پول رواج دارند و وجه آن به رویت یا به وعده کارسازی می شود از قبیل بروات و فته طلب و اوراق دیگری که توسط تجار یا بانک ها در وجه حامل یا به اسم شخص یا تجار معین و یا به حواله کرد آنها صادر می شوند «به استثنای بازنامه کشتی، تصدیق ودیعه یا انبار» سهام «اسناد استقراضی»
در تعریف بالا این اشکال وجود دارد که بارنامه کشتی سهام یا اسناد استقراضی را جز اسناد تجاری نیاورده در حالی که این اسناد نیز جز اسناد تجاری محسوب می شود بنابراین باید به یک تعریف کوتاه و مختصر بسنده کرد.

۱-۲-۲-۱٫ اقسام اسناد تجاری:
اگر چه قانونگذارما اسناد تجاری را فقط محدود به برات و سفته و چک نمود و احکام خاصی را برای آنها مقرر نموده ولی اسناد تجاری محدود به این سه قسم نمی شود این اسناد تجاری ممکن است تحت عناوین مختلفی باشد نظیر قبض انبار، اسناد در وجه حامل، اوراق بهادر، اوراق سهام، بارنامه، اسناد اعتباری بعضی از نویسندگان حقوق تجارت اسناد تجاری را به اسناد براتی واسناد غیر براتی تقسیم کرده است به طوریکه برات، سفته، قبض انبار و چک جز اسناد براتی و سند در وجه حامل اوراق بهادر، و اوراق سهام و اسناد اعتباری را اسناد غیربراتی دانسته است.^[۷]
از این تقسیم بندی می توان بین اسناد براتی و اسناد غیربراتی تفاوت قایل شد.

1. 1. برات، سفته، چک مبین وجه نقد «پول رایج یا ارز» بوده و برای پرداخت های نقدی تنظیم
      می شوند در حالی که دیگر اسناد تجاری مثل بارنامه که در حمل و نقل با کشتی صادر می گردد معرف حق عینی برای دارنده اش بر روی کالای مذکور می باشد.

1. 1. اسناد براتی به راحتی بوسیله ظهرنویس قابل نقل و انتقال هستند« ماده ۲۴۵ قانون تجارت» در حالی که در اسناد تجاری دیگر تحت شرایط مخصوص نقل و انتقال پیدا می کنند.

1. 1. معمولاً چک و سفته برای معاملات کوتاه مدت استفاده می شوند مخصوصاً در مورد چک که طلب مندرج در آن به رویت می باشد دارنده آن می توان بلافاصله با مراجعه به بانک وجه آن را وصولی کند حتی برات و سفته نیز برای پرداخت کوتاه مدت می تواند استفاده شود ولی اوراق بهادر مانند سهام، مؤسس یا انتفاعی اوراق قرضه معمولاً برای مدت طولانی پذیره نویسی می شوند.

1. 1. اوراق بهادر، در بازار بورس تحت شرایطی قابل معامله می باشد در صورتی که برات سفته و چک چنین خصوصیتی ندارند.

1. 1. برات، سفته و چک از لحاظ تشریفات صدور، واخواست، وصول اجرائیه تابع قواعد و مقررات خاصی هستند ولی چنین مقرراتی در مورد سایر اسناد تجاری مصداق پیدا نمی کند

1. 1. با وجودی که اسناد براتی در عملیات بانکی با دادن وام قابل تنزیل می باشد. کوتاه بودن مدت سبب تفکیک از اوراق مذکور است در جهت مقابل سهام و اوراق قرضه قابل تنزیل در بانک نیستند و نمی توانند به عنوان پول و ابزار پرداخت مورد بهره برداری واقع شوند.

۷٫شخصی که اقدام به فروش اوراق بهادر می کند فقط صدور و تضمین این اسناد را از طرف مؤسسه یا شرکت تأیید می کند و خود مسؤولیت تضامنی در پرداخت آن ندارد لذا در صورتی که پس از مدتی وضع مالی شرکت تغییر کند تعهدی در جبران خسارت آن ندارد. وحق مراجعه به خریدار را نخواهد داشت. اما در اسناد براتی متعهدان قبلی نیز همچنان مسئول پرداخت وجه آن هستند.

8. 8. از لحاظ شکلی نیز اوراق بهادر با درج مبلغ یکسانی منتشر می شوند. اما در اوراق براتی مبلغ در هر معامله متفاوت از مورد قبلی است.

مبحث دوم: اسناد تجاری
گفتار اول :تعریف اسناد تجاری وتاریخچه اسناد تجاری
الف) اسناد تجاری:
سندی است واجد قابلیت انتقال سریع که طلبی کوتاه مدت به نفع دارنده بوده و مستقلاً و مستقیماً به کار پرداخت آن می آید.^[۸]
ب) تاریخچه اسناد تجاری:
پول یکی از عجیب ترین اختراعات بشر بوده ولی با وجود تمام محاسنی که استفاده از پول داشت معایبی هم به همراه داشت اهم این معایب عبارت اند از:
دشواری حمل پول
خطر سرقت وفقدان پول خصوصاً با توجه به بی نام بودن آن
فرسوده شدن اسکناس و سکه علی رغم هزینه زیادی که برای ساخت آن دولتها متحمل
می شدند در حالی که وجهی از بابت هزینه انتشار آنها از افراد گرفته نمی شد
وقت گیر بودن شمارش پول
عدم امکان کنترل دولت بر چگونگی جابجایی ثروت در نتیجه بروز مشکلاتی در زمینه گرفتن مالیات
این عوامل زمینه جایگزینی پول با اسناد تجاری را به وجود آورد . سیر تاریخی اسناد تجاری بیانگر این هست که اسناد تجاری در دوران قدیم نیز وجود داشته به طوری که در قانون حمورابی وکشور رم باستان اسنادی در مورد نقل و انتقالات وجود داشته اما استفاده از این اسناد به معنای امروزی تقریباً ازقرون وسطی رواج پیدا کرد به طوری که برای اولین بار اشکال جدید شرکت ها ، برات ، ورشکستگی ظهور پیدا کرد. در اواسط قرن نوزدهم برات در آلمان برای تأمین بیشتر برای دارنده در شکل مشخص تری انتقال داده می شد ودر قرن بیستم برای یکنواخت کردن و توسعه تجارت بین الملل قانون متحد الشکل راجع به اسناد تجاری در ۱۹۱۰ اغاز ودر ۷ ژوئن ۱۹۳۰ در ژنو به تصویب رسید دولت ایران قرار داد ژنو را امضاء نکرد ولی قانونگذار در قانون تجارت ایران مصوب ۱۳۱۱باب چهارم از ماده ۲۲۳ لغایت ۳۱۹ را به برات اختصاص داده و بالاخره در ۹ دسامبر ۱۹۸۸ کنوانسیون برات وسفته بین المللی در مجمع عمومی به تصویب رسید.
گفتار دوم: مزایای و اوصاف اسناد تجاری:
از آنجا که اسناد تجاری جایگزین پول هستند باید به خصوصیاتی که برای پول وجود دارد هماهنگ باشند چرا که سرعت در امر اقتصاد از اهمیت ویژه برخوردار است به همین خاطر برای اسناد تجاری مزایای برشمرده اند که عبارتند از:
الف) مسئولیت تضامنی:
ضمان در لغت به معنی مسئولیت، پاسخگویی، در برداشتن، پذیرفتن التزام، متعهد شدن یا پاسخگویی در قبال اعمال و رفتار و گفتار قطعاً ضمانت تجاری با ضمانت مدنی متفاوت است زیرا در ضمان مدنی نظریه نقل ذمّه به ذمه جریان دارد ولی در ضمانت باب دهم قانون تجارت نظریه ضم ذمه به ذمه جاری است مسئولیت تضامنی به دو گونه است:
مسئولیت تضامنی عرضی یا ترتیبی
مسئولیت تضامنی وثیقه ای یا طولی
در مسئولیت تضامنی عرضی به محض انعقاد عقد ضمان تجاری، مضمون له حق رجوع به هر یک را مستقیماً و بدون رعایت ترتیب دارد مگر رعایت ترتیب شرط شده باشد «ماده ۴۰۲ قانون تجارت»اما در مسئولیت تضامنی طولی مضمون له برای وصول طلب خود ابتدا باید به مدیون اصلی رجوع کند و اگر نتوانست طلب خود را وصول کند به ضامن مراجعه خواهد نمود مسئولیت ضامن در اخذ وام بانکی و قرض الحسنه را می توان جز مسئولیت تضامنی طولی قرارداد ماده ۲۴۹ قانون تجارت مقرر می دارد «برات دهنده کسی که برات را قبول کرده و ظهر نویس ها در مقابل دارنده برات مسئولیت تضامنی دارند دارنده برات در صورت عدم تأدیه و اعتراض می تواند به هر کدام از آنها که بخواهد منفرداً یا به چند نفر یا به تمام آنها مجتمعاً رجوع نماید همین حق را هر یک از ظهرنویس ها نسبت به برات دهنده و ظهر نویس ها ما قبل خود دارند.»
۱- مفهوم ضمان
ضمان در لغت به معنی قبول کردن، پذیرفتن و بر عهده گرفتن است، اما در اصطلاح ، نیز از معنی لغوی خود دور نیفتاده است، معادل مفهوم تعهد است که این مفهوم مشتمل بر تعهدات قراردادی و نیز الزامات خارج از قرارداد است. فقهای امامیه می گویند ضمان مشترک لفظی بین دو معنی اعم و اخص است. معنای اعم آن عبارت است از تعهد به مال یا نفس. تعهد به نفس همان عقد کفالت است و تعهد به مال شامل عقود حواله و ضمان می شود. معنای اخص آن نیز همان عقد ضمان یا ضمان عقدی است که قانون مدنی نیز در ماده ۶۸۴ به آن اشاره نموده است :
«عقد ضمان عبارت است از این که شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است به عهده بگیرد».
فقهای امامیه ضمان عقدی را مبتنی بر نقل ذمه به ذمه می دانند^[۹]. آنان معتقدند ضمان از کلمه «ضمن» مشتق نشده و مفهوم آن این است که با تحقق چنین عقدی ذمه به مدیون بر می گردد. حرف نون در ضمان در تمامی مشتقات آن اعم از ماضی ، مضارع، امر ، تثنیه و جمع از حروف اصلی است و اشتقاق این کلمه از «ضم» غیر معقول است. اما در نزد فقهای اهل تسنن ضمان غیر ناقل است، زیرا این کلمه مشتق از کلمه «ضم» است و حرف نون جزء حروف زاید است، بنابراین ضمان افاده ضم ذمه به ذمه می کند. بر اساس همین مفهوم است که فقهای اهل سنت ضمان را یکی از وثایق می دانند؛ زیرا هدف از عقد ضمان این است که طلبکار برای طلب خود وثیقه ای به دست آورد تا در برابر ورشکستگی و اعسار مضمون عنه بی پناه نمانده و با مشکلی روبه رو نشود. یکی از حقوق دانان کشورمان نیز چنین عقیده دارد که مسئله ضم به ذمه و نقل ذمه به اشتقاق لغت عرب بستگی ندارد بلکه به عرف و عادات مردم نیز بستگی دراد و اشتقاق لغت عرب به تنهایی نمی تواند سرنوشت عرف را معین کند^[۱۰]
قانون مدنی به پیروی از نظر مشهور فقهای امامیه ضمان را مبتنی بر نقل ذمه به ذمه می داند ماده ۶۹۸ قانون مدنی در اثر ضمان عقدی چنین بیان داشته است :
«بعد از این که ضمان به طور صحیح واقع شود ذمه مضمون عنه بری و ذمه ضامن به مضمون له مشغول می شود».
و نیز در ماده ۶۹۹ قانون مدنی تعلیق در ضمان را موجب بطلان آن می داند؛ به این معنا که ضامن نمی تواند انتقال دین به ذمه خود را معلق به امور احتمالی از جمله نپرداختن دین از سوی مدیون نماید. مقتضای ذات عقد، ضمان نیست. توافق طرفین می تواند تعهد ضامن به پرداخت دین را منوط به عدم پرداخت آن از سوی مدیون اصلی کند، یا ضامن مدیون را در برابر طلبکار به طور تضامنی مسئول سازد. به عبارت دیگر ، در حقوق ما ضمان عقدی موجب بری شدن مدیون و ایجاد التزام برای ضامن در پرداخت دین او می شود ولی شرایط خصوصی قرارداد یا حکم قانون می تواند این اثر را تغییر دهد و آن را به صورت وثیقه دین درآورد. نظر دیگری نیز که در این رابطه بیان شده است این است که اثر اصلی عقد ضمان نه نقل ذمه است و نه ضم آن، بلکه آن چه مهم است اراده طرفین و تراضی آن ها است که به نحو انضمام دو ذمه یا با شکل انتقال ذمه صورت می‌گیرد. به همین جهت فقیهان حنفی ضم ذمه را مقتضای اطلاق می دانند نه مقتضای ذات آن و شرط خلاف مقتضای اطلاق، یعنی شرط نقل، را بی اشکال دانسته و ضمان به شرط برداشت اصیل را می پذیرند. برخی از نویسندگان حقوقی نقل ذمه به ذمه را از شرایط ضمان عقدی نمی دانند^[۱۱]. آنها معتقدند که ضمان از اسباب سقوط تعهدات است، زیرا با تحقق عقد، تعهد مضمون عنه در برابر بستانکار ساقط می شود البته برخی از فقهای متأخر در جهت حل نظریه تضامن، مفهوم تعلیق در ضمان را از مفهوم تعلیق در التزام به تأدیه جدا کرده و تعلیق در وفای به دین را نقل ذمه ندانسته و چنین امری را جایز شمرده اند برخی نیز در رابطه با ضمان به شیوه فقه عامه می گوید ممکن است حکم به صحت چنین ضمانی داده شود و ضم ذمه را به صورت شرط پذیرفت^[۱۲].
۲- مفهوم و ماهیت تضامن
تضامن مصدر باب تفاعل و به معنی مشارکت در مسئولیت و ایجاد تعهد از ناحیه دو یا چند نفر است. در رابطه با ماهیت حقوقی تضامن دو عقیده در فقه عامه دیده می شود؛ گروهی معتقداند در تضامن یک دین وجود دارد اما مسئولین تعهد پرداخت آن را بر عهده می گیرند. یک دین است که بر ذمه مدیون قرار می گیرد و با ایجاد مسئولیت تضامنی ماهیت آن تغییر پیدا نمی کند. پس جوهر تضامن التزام های متعدد برای پرداخت دین واحد است. برخی دیگر بر این عقیده اند که تضامن موجب تعهد دین می شود ؛ به این معنا که دین اصلی بر ذمه مدیون است و دین یا دیون جدیدی بر ذمه ضامن یا ضامن ها مستقر می گردد. عقیده دوم امروزه مورد توجه زیادی قرار نگرفته و سیستم حقوقی نیز آن را نپذیرفته است، زیرا مفهوم تضامن با تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل داین یا مدیون و تبدیل دین، از نظر ماهوی تفاوت دارد. بنابراین می توان گفت : «تضامن دین واحد با مسئولین متعددی است که به موجب آن بستانکار می تواند دین واحد را هم از مدیون اصلی و هم از ضامن یا ضامن ها مطالبه نماید به صورتی که با پرداخت دین از ناحیه هر یک از مسئولان ذمه دیگران نیز بری می شود».
۳- منابع ایجاد مسئولیت تضامنی
یکی از منابع ایجاد مسئولیت تضامنی قصد مشترک طرفین می باشد که این قصد باید صریح در مقصود باشد. به عبارت دیگر ، مفاد قرارداد باید طوری نوشته شود که جای تردید در مسئولیت تضامنی بستانکاران باقی نگذارد زیرا در حقوق ما تضامن خلاف اصل است. مواد ۴۰۳ و ۴۰۴ قانون تجارت به طور صریح قراردادهای خصوصی را یکی از منابع ایجاد مسئولیت تضامنی دانسته اند، خواه تضامنی به صورت طولی باشد یا عرضی. ماده ۴۰۳ چنین مقرر می دارد :
«در کلیه مواردی که به موجب قوانین یا موافق قراردادهای خصوصی ضمانت تضامنی باشد طلبکار می تواند به ضامن یا مضمون عنه (مدیون اصلی) مجتمعاً رجوع کرده یا پس از رجوع به یکی از آن ها و عدم وصول طلب خویش برای تمام یا بقیه طلب به دیگری رجوع نماید».
به نظر نمی رسد حکم مذکور ویژه قراردادهای تجاری باشد، زیرا ماده مذکور تضامن قراردادی را در کنار تضامنی ناشی از قانون پذیرفته است و اشتغال ذمه های متعدد برای پرداخت یک دین با هیچ مانع عرفی و عقلی روبه رو نیست.
علاوه بر توافق خصوصی اشخاص، گاه مبنای ایجاد مسئولیت تضامنی حکم قانون گذار است،که مواد ۴۰۳ و ۴۰۴ قانون تجارت به این امر تصریح نموده اند. قانون گذار جهت اعتبار بخشیدن هر چه بیش تر به اسناد تجاری خاص(برات، سفته، چک) و نیز حمایت از دارندگان این اسناد اصل مسئولیت تضامنی امضا کنندگان را در ماده ۲۴۹ قانون تجارت ، آن هم به صورت تضامن عرضی، پذیرفته است. حکم مندرج در ماده مذکور به استناد مواد ۳۰۹ و ۳۱۴ قانون تجارت در سفته و چک نیز قابل اجرا می باشد. به موجب این اصل هر یک از امضا کنندگان ضامن استیفای حق طلبکار (دارنده سند تجاری) بوده و امکان رجوع طلبکار به همه امضاء کنندگان و توزیع مسئولیت تضامنی بین آنان فراهم است. کلیه امضاءکنندگان این اسناد به نفع دارنده آن نسبت به یکدیگر ضمان متقابل دارند و حقوق طلبکار به نحو شایسته ای مورد تضمین قانون گذار قرار گرفته است.^[۱۳]

واج آرایی واج «س» و واج «خ»
۴-۱-۱-۱-۱-۴ جناس
جناس یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای برقراری موسیقی و ریتم بین کلمات و تکواژهاست که معمولاً در محور افقی کلام شکل می‌گیرد. «روش تجنیس مبتنی بر نزدیکی هرچه بیشتر واک هاست به طوری که کلمات، هم جنس به نظر آیند یا هم جنس بودن آن به ذهن متبادر می‌شود»(شمیسا،۳۹:۱۳۷۱).

هم جنس بودن دو کلمه‌ی متفاوت در جناس بر پایه‌ی موسیقی است؛ بنابراین جناس یک گمان زیبایی شناختی است که بین دو یا چند کلمه به وجود می‌آید. تازگی و پویایی جناس وابسته به آن است که شاعر و نویسنده بین چه کلماتی روش تجنیس را برقرار می‌کند. بسیاری از شاعران کلاسیک از جناس‌های متعارف و معتاد استفاده می‌کنند امّا گاهی شاعران خلّاق، جناس‌هایی را کشف می‌کنند که بسیار تازه است. جناس صنعتی است که زبان را معطوف به خود می‌کند و خواننده هم تحت تأثیر فضاهای فرمی و شکلی اثر قرار می‌گیرد به همین دلیل جناس ابزار ادبیات است نه زبان. تازگی جناس‌ها می‌تواند به گونه‌ای زبان متعارف را آشنایی زدایی کند. به هر حال جناس یک عامل موسیقیایی است که ارزش ریتمیک شعر را بالا می‌برد و بالطبع بر عاطفه و لحن شعر مؤثر است.
جناس مضارع
آن است که دو رکن جناس در حرف اوّل یا وسط مختلف باشند.
سرنوشت آسمانی برگ/خاکستری خاک/ سرمای زرد مرگ. (همان:۱۶)
با پنجره‌های کور/کلبه‌ای دیوارهاش/تقدیم‌های دیر و دور(همان:۲۳)
با خال ترمه‌ای خون آلود/ کدام اسب سم دست‌هایش بر بال (همان:۲۴)
استواری اسب/ فرو ریخته از یال/بال گشوده بلوچ (همان:۴۷)
شب دف نمی‌زنند بر پوست تاریکی/دریا دم نمی‌زند (همان:۴۷)
نکند می‌خواهی شاخه‌هایت را آب و شانه کنی/ با خیس این باران، این باد (همان:۵۹)
تا شانه‌هایش آب بود و کف/در دست‌هایش دف(همان:۹۰)
لافند باز پیری نشسته است/ پنداری که یالانچی رؤیای دیر و دور خویش(همان:۱۱۱)
آمدنش لبخند/ چون قال و قیل گیاهانه ی تاریکی(همان:۱۰۰)
اگر که زرد نمی‌شود آبی/ و عشوه‌ای در تن باران نیست/ اگر که سرد می‌گذرد سایه/ با رفتن فانوس (همان:۱۲۱)
شاخه‌های درخت انار/ بر شانه‌های من است (همان:۱۵۸)
شب خوابیدن در مزرعه‌ی خون/ آن رود سپیدِ هم آغوشی/ تب پهناور سفلیس را دود می‌آورد (همان:۱۴)
شیر گاز را با دهان چاه/ دندان مردگان باز است(همان:۸۷)
دندان کوسه ماهی مادینه‌ای/ که می‌ریزد هزاران تخم/ جهان/ دهان و دندان‌هاست (همان:۱۴۳)
جناس زائد
آن است که یکی از کلمات متجانس حرفی بر دیگری زیادتر داشته باشد.
تا بر شانه نشسته‌اند عاشقان آذری/ شیرینی آتش است و برف و پنجره/ خنده‌های گیج حیاط/ دوره گردان آدم برفی (همان:۴۷)
قلعه‌ای که در خیال بافی ماهی‌هاست/ آب است و آفتاب آبی درون آب/ صدف ساز و بدون تور (همان:۶۸)
یک نام که نامیده می‌شود گیاهی گاه/ و هزاران نام که بخوانم تو را گاهی من (همان:۱۲۴)
سه تاری داشتم/ کاسه‌اش از صدا و صدف/ که شکست/ سیم و صدایش ریخت/ با زخم و زخمه و صدفش/ بر رف گذاشتم (همان:۱۶۷)
جناس اشتقاق و شبه اشتقاق
آن است که الفاظی بیاورند که حروف آنها متجانس و به یکدیگر شبیه باشند. خواه از یک ریشه مشتق شده باشند و یا از یک ماده مشتق نباشند.
این صبح سوخته را در ذهن من کلبه‌ای است/ که بنشیند/ خسته‌ی این سال‌های خستگی/ شکسته‌ی این دل­شکستگی(همان:۲۳)
نخل رؤیای من بود نه خرما بود نه باغ سالاری نخلستان(همان:۵۶)
گوش کن! این گردوست/ این زیتون/ این مدینه‌ی تن/ آن مداین ذهن (همان:۶۲)
رنگی می‌سوزد روی تن هیزم/ رنگی در این سوختگاه رنگ(همان:۱۲۲)
و رنگی هیچ نمی‌ریزد از مهتاب و تکه‌های شکسته‌ی خورشید/ زیرا گریه صدای بی گناهان بود/ که نوشته نمی‌شود با نُت/ مگر با زخمه‌ها و زخمی بر استخوان خاطرات من (همان:۱۲۲)
یک نی به خاطر نواختن موسیقی/ و هزاران نی که بنوازم/ تو را گاهی من (همان:۱۲۴)
سکوتی می‌شنوم: «سکوت، سکوت ساکتِ سکوتی سرد» (همان:۲۲۲)
که از تار می‌ترسم/ تار نه یک تاریک/ تار نه موسیقی(همان:۲۲۹)
جهان تلخ نمی‌شود با شمشیر/ تلخ نمی‌شود با شلّیک و فریاد و مُشت/ تلخای جهان/ گلوی گوزنان نیست و دندان پلنگ/ و مرگ ماهی در حلق مرغان ماهی خوار مصیبت نیست.(همان:۹۱)
من با مردگانیِ من/ از کنار تو با گریه می‌گذرم/ پس، عاشق!/ هی، عاشقانه! /چرا از اکسیژن نمی‌پرسی؟ / از فلز شدگی؟ (همان:۵۷)
۴-۱-۱-۱-۱-۵ تکرار
تمام فنون و شگردهای موسیقایی مثل: وزن، واج آرایی، ردیف و توازن یک سلسله قواعدی هستند که بر پیکره‌ی زبان افزوده می‌شود و زبان را برجسته و زیبا می‌کند که در این میان «تکرار» بیشترین تأثیر را دارد. شاعران بزرگ نیز با به کارگیری این آرایه بر غنای اشعار خود افزوده‌اند. تکرار در زبان شعر موجب انتقال و تأکید مطلب می‌گردد، بر عواطف شاعر تأثیر گذار است و شاعر را در ایجاد ریتم و انسجام ساخت شعر یاری می‌رساند. «تکرار گاهی برای رفع شک و تردید و حیرت خواننده است، به علّت طرح معنایی که غیر عادی می کند و تأکید شاعر برای آن است که غیر عادی بودن آن تردید و ناباوری را نسبت به ظاهر سخنان از ذهن خواننده زداید»(پورنامداریان،۳۸۰:۱۳۸۱).
تکرار: «آن است که کلمه‌ای چندین بار در سخن به کار برده شود به گونه‌ای که سبب زیبایی آن گردد و گاه هم دو کلمه پشت سر هم در کلام تکرار شود» (اقدامی،۵۶:۱۳۸۰).
صنعت تکرار واژه در علم بدیع به چند دسته تقسیم بندی شده است: ردالصّدر الی العجز، ردّ العجز الی الصدر، تکرار و طرد و عکس.
در اشعار نجدی از کتاب «خواهران این تابستان» می‌توان به نمونه‌هایی از آرایه‌های فوق اشاره کرد.
در اشعار نجدی از تکرار با بسامد بالایی استفاده شده است.
یازده را دیده‌ای؟ / صد و یازده را…؟ / یک هزار و یک صد و یازده را…؟ / من با این همه یک دوست شده‌ام. (نجدی،۱۹:۱۳۸۰)
کافور و مویه بود و/ نام‌های سیمانی/ تاریخ‌های سیمانی، آسمانی سیمانی (همان:۳۳)
باز می‌گردد به روزان وعده گاه در آلبوم/ روشنای آبنوسی در آلبوم/ نیم رخ گیاهیِ تو در آلبوم (همان:۳۹)
و روز می‌گذرد/ بی هیچ آفتابی از فنجان قهوه‌ی کولی‌ها/ در فنجان قهوه/ هیچ نیست مگر بوی مرگ پوشیده‌ی قهوه (همان:۱۰۷)
باران می‌بارد/ بلور قطره‌اش کلمه/ آب/ آینه/ و صدا/ آب،آینه و صدا (همان:۱۲۰)
نخل، رؤیای من، نه خرما بود نه باغ سالاری نخلستان/ همین که شاخه‌های آسمانی من به آسمان می‌رفت/ این آسمان ایرانی، این همه ایرانی (همان:۱۵۷)
دریا با این همه آب/ رودخانه با این همه آب/ تُنگ بلور حتّا با این همه آب/ رُخصت نمی‌دهد این همه آب/ تا بنگریم که ماهی‌ها چگونه می‌گریند (همان:۱۶۴)
و در خانه‌ای ساده/ بر سپیدِ ساده، سبزی ساده/ کنار مردمی ساده/ با تعریف ساده‌ای از مرگ می‌میرند در خواب‌های من (همان:۱۷۰)

محصول

۴۴۴/۰

۱۵۱/۰

۳۷۴/۰

۹۳۸/۲

۰۰۵/۰

با توجه به یافته های جدول شماره ۴-۱۷ شاهد رابطه معنی دار بین متغیر کانال ارتباطات سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی هستیم( ۰۵/۰P < ).
بر این اساس، معادله رگرسیون برآورد شده برابر خواهد بود با:
Y = β_۰ + β_۱X₁
Y = 0/374 X₁
در مدل رگرسیونی بالا؛ X₁ متغیر کانال ارتباطات سازمانی می باشد و می توان بیان نمود که یک انحراف استاندارد افزایش در مؤلفه کانال ارتباطات سازمانی باعث ۳۷۴/۰ انحراف استاندارد افزایش در رفتار شهروندی سازمانی کارکنان اداره آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر می شود. پس می توان نتیجه گرفت که مدل رگرسیونی این آزمون از لحاظ آماری معنی دار می باشد.
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادها
۵-۱٫ مقدمه
در این فصل با توجه به تجزیه و تحلیل داده های آمــاری انجام شده در فصل چهارم، ابتدا به نتیجه گیری پرداخته، سپس پیشنهادهایی ارائه می گردد.
۵-۲٫ نتیجه گیری توصیف آماری ویژگیهای آزمودنی ها
حجم نمونه مورد پژوهش برابر با ۴۹ نفر کارمند مرد و ۶ نفر کارمند زن ‌است‌‌ که‌ از این تعداد ۱ نفر در گروه سنی زیر ۳۰ سال، ۲۲ نفر در گروه سنی ۳۰ الی ۴۰ سال، ۲۲ نفر در گروه سنی ۴۱ الی ۵۰ سال و ۱۰ نفر بالای ۵۱ سال سن دارند. همچنین ۱ نفر از افراد مورد مطالعه دارای سابقه خدمت کمتر از ۵ سال، ۱۴ نفر دارای سابقه خدمت ۵ الی ۱۰ سال، ۱۷ نفر دارای سابقه خدمت ۱۱ الی ۱۵ سال، ۱۱ نفر دارای سابقه خدمت ۱۶ الی ۲۰ سال و ۱۲ نفر از افراد دارای سابقه خدمت ۲۱ الی ۲۵ سال هستند. لازم به ذکراست که ۱۱ نفر از افراد دارای مدرک دیپلم،۹ نفر دارای مدرک فوق دیپلم، ۲۹ نفر دارای مدرک لیسانس و ۶ نفر دارای مدرک فوق لیسانس هستند.
۵-۳٫ نتیجه گیری تحلیلی داده های آماری
نتایج حاصل از بررسی و آزمون فرضیه های تحقیق حاضر نشان می دهد:
فرضیه اصلی:
ارتباطات سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر تأثیر دارد.
برای آزمون تأثیر همزمان متغیرهای مستقل(سبک، کانال، محتوا و مسیر) بر روی متغیر وابسته(رفتار شهروندی سازمانی) این فرضیه از تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است.

نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بین مؤلفه های ارتباطات سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی ( ۶۷۰/۰=r و ۰۰۱/ ۰≥P ) رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
ضریب تعیین بدست آمده که برابر ۴۴۹/۰ است نشان می دهد که بین مؤلفه های ارتباطات سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان اداره آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. این بدین معنی است که هر اندازه میزان مؤلفه های ارتباطات سازمانی (سبک، کانال، محتوا و مسیر) بیشتر باشد میزان رفتار شهروندی سازمانی کارکنان بطور موثری افـزایش خواهد یافت. به عبارتی دیگر می توان بیان نمود که حدود ۴۵ درصد تغییرات رفتار شهروندی سازمانی، توسط تغییرات در متغیرهای پیش بین(سبک، کانال، محتوا و مسیر) تبیین می گردد. به عبارت دیگر مؤلفه های مالی نظام جبران خدمات نقش تعیین کننده ای در رفتار شهروندی سازمانی دارد.
همچنین بر اساس تحلیل رگرسیون انجام شده مشخص گردید که مؤلفه “سبک های ارتباطات” بیشترین ارتباط را با رفتار شهروندی سازمانی دارد و بعد از آن مؤلفه “محتوای ارتباطات” در رتبه دوم قرار دارد. همچنین مؤلفه های “کانال ارتباطات و مسیر ارتباطات” کمترین تاثیر را بر رفتار شهروندی سازمانی دارد که نتیجه این یافته از تحقیق حاضر با نتیجه تحقیق شیخ الاسلامی و دیگران(۲۰۱۰) تحت عنوان « رفتار شهروندی سازمانی در نگرانی از رضایت ارتباطات: نقش ارتباطات رسمی و غیر رسمی » همسو می باشد.
نتیجه این فرضیه از تحقیق حاضر با نتیجه تحقیق امینی و همکاران(۱۳۸۸) تحت عنوان« اثر بخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر رفتار شهروندی سازمانی پرستاران» است همخوانی دارد. ایشان نیز نتیجه گرفتند که آموزش مهارت‌های ارتباطی موجب افزایش رفتار شهروندی سازمانی پرستاران گروه تجربی نسبت به گروه شاهد شده است و این تأثیر یک ماه پس از مداخله، پایدار مانده است.
فرضیه فرعی ۱:
سبک ارتباطات سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر تأثیر دارد.
نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که سبک ارتباطات سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر( ۵۸۱/۰=r و ۰۰۱/ ۰≥P ) تأثیر معنی داری دارد.
ضریب تعیین بدست آمده که برابر ۳۳۷/۰ است نشان می دهد که بین سبک ارتباطات سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر رابطه معنی داری وجود دارد. این بدین معنی است که هر اندازه میزان سبک ارتباطات ارتقا پیدا کند میزان رفتار شهروندی سازمانی بطور موثری افـزایش خواهد یافت. به عبارتی دیگر می توان بیان نمود که حدود ۷/۳۳ درصد تغییرات رفتار شهروندی سازمانی، توسط تغییرات در متغیر مستقل سبک ارتباطات تبیین می گردد. به عبارت دیگر مؤلفه سبک ارتباطات نقش تعیین کننده ای در رفتار شهروندی سازمانی دارد.
نتیجه این بخش از تحقیق حاضر نیز با نتیجه تحقیق شیخ الاسلامی و دیگران(۲۰۱۰)همسو می باشد. ایشان نیز به این نتیجه مهم دست یافتند که رضایت از ارتباطات(رسمی و غیر رسمی) پیش بینی کننده ای قوی از تمام ابعاد رفتار شهروندی سازمانی می باشد.
فرضیه فرعی ۲:
محتوای ارتباطات سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر تأثیر دارد.
نتایج حاصل از تحقیق در خصوص فرضیه فوق نشان داد که محتوای ارتباطات سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر( ۵۰۵/۰=r و ۰۰۱/ ۰≥P ) تأثیر معنی داری دارد.
ضریب تعیین بدست آمده که برابر ۲۵۵/۰ است نشان می دهد که بین محتوای ارتباطات سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر رابطه معنی داری وجود دارد. این بدین معنی است که هر اندازه میزان محتوای ارتباطات افزایش پیدا کند میزان رفتار شهروندی سازمانی بطور موثری افـزایش خواهد یافت. به عبارتی دیگر می توان بیان نمود که حدود ۵/۲۵ درصد تغییرات رفتار شهروندی سازمانی، توسط تغییرات در متغیر مستقل محتوای ارتباطات تبیین می گردد. به عبارت دیگر مؤلفه محتوای ارتباطات نقش تعیین کننده ای در رفتار شهروندی سازمانی دارد.
نتیجه این بخش از تحقیق حاضر با نتیجه تحقیق مزروعی و همکاران (۱۳۸۸) تحت عنوان«ارائه ی الگوی ارتباطات سازمانی برای یک سازمان نظامی» همسو می باشد.
ایشان پس از طراحی و اعتباریابی الگوی مفهومی، با بهره گرفتن از روش های تحقیق همبستگی و پیمایشی، مشخص کردند که از بین مولفه های ارتباطات سازمانی، محتوای ارتباطی، بالاترین رتبه و اهمیت را دارد و سپس به ترتیب، سبک های ارتباطی و مسیرهای ارتباطی و در آخر مجاری ارتباطی قرار دارد.
فرضیه فرعی ۳:
مسیر ارتباطات سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر تأثیر دارد.
نتایج حاصل از تحقیق در خصوص فرضیه فوق نشان داد که مسیر ارتباطات سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر( ۳۳۹/۰=r و ۰۰۱/ ۰≥P ) تأثیر معنی داری دارد.
ضریب تعیین بدست آمده که برابر ۱۱۵/۰ است نشان می دهد که بین مسیر ارتباطات سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان پیرانشهر رابطه معنی داری وجود دارد. این بدین معنی است که هر اندازه تحقق مسیر ارتباطات افزایش پیدا کند میزان رفتار شهروندی سازمانی بطور موثری افـزایش خواهد یافت. به عبارتی دیگر می توان بیان نمود که حدود ۵/۱۱ درصد تغییرات رفتار شهروندی سازمانی، توسط تغییرات در متغیر مستقل مسیر ارتباطات تبیین می گردد. به عبارت دیگر مؤلفه مسیر ارتباطات نقش تعیین کننده ای در رفتار شهروندی سازمانی دارد.

۳۱- مسلمانان آگاه باشند که پرداخت جزیه هرگز به معنای تحقیر و توهین اهل کتاب نیست، چون این معنا نه از اصل کلمه ی «جزیه»و «صاغرون»استفاده می‌شود، نه با تعلیمات اسلام سازگار است و نه با سایر احکامی که درباره ی طرز رفتار با اهل کتاب به ما رسیده است، تطبیق می‌کند‌. پرداخت جزیه توسط اهل کتاب، احترام در برابر اسلام و مسلمانان، و نشانه ای برای همزیستی مسالمت آمیز و قبول یک اقلّیت دینی سالم در برابر اکثریت است‌. این جنجال، که جزیه مخالف شئون انسانی و خلاف اصل همزیستی است، یک توهّم بی اساس می باشد، زیرا جزیه نوعی پاداش به دولت اسلامی از طرف شهروندان غیرمسلمان اهل کتاب است در برابر خدماتی که برای آنان انجام می دهد، نه کیفر و باج (حق زور گرفتن).

۳۲- مسلمانان آگاه باشند سرزمینهائی که مسلمانان آن را آباد نموده اند،. هرگاه اهل ذمّه در این گونه سرزمینها و شهرها اقامت گزینند نمی توانند کلیسا و دیر و کنیسه و معبدی ایجاد نمایند زیرا این آبادیها متعلق به مسلمانان است و اقلیتها حقی نسبت بدان ندارند و در صورتی که بدون رضایت مسلمانان اقدام به ایجاد و تأسیس معبدی برای یهودیان و یا مسیحیان و یا زردشتیان گردد هیچ گونه مصونیتی از نظرمسلمانان نخواهد داشت و اصولاً چنین عملی اقدام غیر قانونی تلقی می گردد.
۳۳- سرزمین هائی که اهالی آن در جنگ با مسلمانان شرکت نموده و پس از پیروزی مسلمانان به طور اجبار به تصرف و اشتغال مجاهدین مسلمان درآمده باشد و از آنجا که بر طبق قانون جهاد این گونه سرزمینها متعلق به عموم مسلمانان می باشد گروه های سه گانه ی مذهبی نمی توانند در این سرزمینها کلیسا و یا معبد دیگری را بنا کنند؛ ولی کلیساها و کنیسه ها و معابدی که به هنگام تصرف این شهرها و آبادیها به جای مانده، به مقتضای قرارداد ذمّه همچنان به حال خود باقی مانده و از امنیّت و مصونیت کامل برخوردار خواهد بود.
۳۴- مسلمانان آگاه باشند که هرگاه پیش از درگیری، مردم کشور و یا شهر و یا ساکنین سرزمینی با مسلمانان قرارداد صلح امضاء نمودند و بر طبق قرارداد مزبور اراضی به اهالی آن واگذار گردید به طوری که متعهدین تنها به پرداخت مالیات موظف شدند در این صورت اهالی و سکنه ی این سرزمینها نه تنها حق ابقاء عبادتگاه های موجود را خواهند داشت، بلکه می توانند به طور آزاد اقدام به احداث کلیساها و معابد جدیدی نمایند.
۳۵- مسلمانان آگاه باشند که هرگز خداوند برای کفار نسبت به مؤمنین راه تسلط و حکومت قرار نداده است و همچنین نه زنان غیرمسلمان بر مسلمانان حلال است و نه مردان مسلمان بر زنان غیرمسلمان.
۳۶- مسلمانان آگاه باشند که قرآن کریم هرگونه تفکر نژادپرستانه را محکوم نموده و همه ی انسان ها را فرزند یک پدر و مادر و فاقد برتری نژادی، قومی و مذهبی می داند و گرامى‏ترین شما نزد خداوند، با تقواترین شماست.
۳۷- مسلمانان آگاه باشند که قرآن کریم به مسلمانان دستور اکید می دهد که با «جدال احسن»و «گفتگوی مسالمت آمیز» با اهل کتاب سخن بگویند و روابط خود را براساس«اصول مشترک»قرار دهند.قرآن کریم به حقوق اقلیت، اعتراف دارد. هیچ دینی همانند دین اسلام، ضامن آزادی اقلیتها و حافظ شرف و حقوق آنان نیست.
۳۸- مسلمانان آگاه باشند که قرآن کریم در آیاتى مسلمانان را از دوستى و مراوده با اهل کتاب که بیشتر آنان هم پیمان با مسلمانان و از اقلیت هاى مذهبى در مدینه بودند منع کرده است و علت منع دوستى با آنان این است که اهل کتاب درصدد بازگرداندن مسلمانان از دینشان هستند، یا قصد گمراه کردن مسلمانان را دارند، یا قلبهاى آنان سرشار از کینه ی مسلمانان است و دوست دارند مسلمانان به رنج و مصیبت مبتلا شوند، یا دوست ندارند خیرى برمسلمانان نازل شود، یا از مسلمانان راضى نمى‌شوند مگر اینکه از کیش آنان پیروى کنند، یا دین و عقاید مسلمانان را به سخره مى‌گیرند ؛ که از مجموع این آیات و علتهایى که براى منع دوستى بیان گردیده و نیز با توجه به آیاتى دیگر که عزت و سربلندى را از آن مسلمانان دانسته و استیلاى کافر بر مسلمان را منع کرده برمى‌آیدکه مراوده و دوستى با آن دسته ازغیر مسلمانان- ‌اعم از اهل ذمّه یا غیر اهل ذمّه- که با مسلمانان دشمنى دارند و قصد گمراه کردن مسلمانان را داشته، خیر و سعادتى را برای مسلمان نمى‌خواهند و عزت و استیلاى مسلمانان در این رابطه از بین مى‌رود، ممنوع است.
۳۹- مسلمانان آگاه باشند که در اسلام بنی آدم صرف نظر از نژاد، رنگ، جنس، حسب، دین و عقیده دارای کرامت ذاتی است. بی شک این تکریم منشأ حقوق واجب الرعایه است، حداقل حقوقی که رعایت آن برای تک تک آحاد آدمیان لازم است. بنابراین غیر مسلمانان همانند مسلمانان مشمول این اصل می گردند.
۴۰- مسلمانان آگاه باشند که تکثر ادیان و اختلاف مردم در دین واقعیتی است که به مشیت خداوند رخ داده است. از دیدگاه اسلامی انسان ها در انتخاب دین آزاد و مختارند، و احدی را نمی توانی به زور و اجبار مسلمان گردانید. اگر قرار بود همه مردم مسلمان باشند خداوند خود چنین می کرد، حال آنکه نکرده است و مصلحت و خیر را در تکثر ادیان و اختلاف مردم در امر دین یافته است. مسلمان مکلف به محاسبه و بازخواست از دین دیگران نیست. حساب و بازخواست و جزا از یک سو در آخرت رخ خواهند داد، از سوی دیگر داور آن خداوند است، نه انسان جایز الخطا.
بخش دوم
الگوسازی قرآن کریم
در مواجهه
با
یهود
در زمان جنگ
مقدمه
پیامبر اسلام۶بر اساس وظیفه الهی و رسالت خدائی خویش، در ترویج اسلام و گسترش توحید، قوم یهود را به اسلام دعوت نمود و از آن ها خواست ایمان بیاورند و تحت عنوان نخستین کسانی که کفر ورزیدند، قرار نگیرند.^[۸۵۲] ولی یهودیان، نه تنها به دعوت پیامبر۶جواب مثبت ندادند، بلکه گسترش اسلام در میان انصار و قبائل اطراف، حسد آن ها و برخی از منافقان را برانگیخت. زیرا فکر نمی کردند که رسالت محمد۶، این چنین اوج گیرد و قدرت های آنان و سایرین را تحت الشعاع قرار دهد. علاوه بر این رسول خدا ۶، همیشه در طریق مدارا و اغماض با اهل کتاب برخورد می کردند؛ مگر اینکه موارد تخلف یهودیان به حدّی می بود که دیگر جای گذشت و چشم پوشی نباشد. مقصود از زمان جنگ، تنها جنگ به عنوان لشکرکشی نبوده و شامل مواردی که بر اساس عملکرد نادرست یهودیان منجر به عدم ارتباط دوستانه ی مسلمانان و در رأس ایشان حضرت محمد۶با یهودیان شده است نیز می باشد.
پیامبر اسلام۶در مذاکره با بزرگان و احبار یهودی از جمله عبدالله بن صوریا و کعب بن اسید فرمود: ای گروه یهود، از خدا بپرهیزید و اسلام بپذیرید به خدا سوگند شما آگاهید که هر چه می گویم حق است؛ ولی رؤسا و دانشمندان یهودی سخنان وی را انکار کردند. همان گونه که خداوند متعال می فرماید: «کسانى که کتاب آسمانى به آنان داده‏ایم، او[پیامبر]را همچون فرزندان خود مى‏شناسند (ولى) جمعى از آنان، حق را آگاهانه کتمان مى‏کنند !»^[۸۵۳]خشم یهود بیش از پیش شدت گرفت و از طرق جنگ سرد مانند و هجو مسلمانان توسط شعرای یهودی؛و یا ایجاد انحراف توسط قصاص با مطالب ضد و نقیضی که در تفسیر آیات قرآن با آمیختن تورات و مطالب ساختگی؛ ویا همدستی با منافقین و مشرکین؛ ویا از طرق جنگ به مقابله با اسلام و مسلمانان می پرداختند. که تمام موارد یادشده در قر آن کریم و سیره ی پیامبر۶ثبت گردیده است و در حد گنجایش رساله به آن ها پرداخته می شود.
۱- دشمنی یهود نسبت به پیامبر اکرم۶
در ماجرای هجرت، یهود با تحیر و ناباوری ورود پیامبر۶را به مدینه دید و تحمل کرد. این امر علل زیادی می‌تواند داشته باشد از جمله:
۱- امید به اینکه در او تأثیر کرده بتواند او را به طرف خود بکشانند و یا اینکه پیامبر۶بتواند میان تیره‌ها و خاندان های یثرب اتفاق ایجاد کند و اوضاع شهر را که احتیاج به آرامش و آسایش داشت مرتب کرده به طوری که اختلافات آنان را با دیگران حل کند و یهود بتوانند در بازرگانی جزیرهالعرب، یثرب را در جایگاه بهتری قرار دهند.^[۸۵۴]
۲- احتمال دیگر این است که یهود از وقایع مکه بی‌اطلاع نبود. آن ها مسلماً از شکنجه ی مسلمانان توسط قریش و صبر و پایداری مسلمانان خبر داشتند. اگر در ورود پیامبر۶به مدینه از خود عکس‌العمل نشان ندادند تأثیر آن فدارکاری‌ها بود. زیرا در آن زمان تعدادی از مسلمانان فداکار به یثرب مهاجرت کرده بودند و علاوه بر آن که از مردم یثرب نیز تعداد زیادی به آئین او ایمان آورده بودند اگر چه نمی توان ادعا کرد که اغلب مردم یثرب مسلمان شده بودند، ولی آنچه مورد یقین است اینکه در فداکاری و دفاع از پیامبر اسلام۶مسلمانان یثرب دست کمی از مسلمانان مکه نداشتند به خصوص که میان آن ها و پیامبر اسلام۶در پیمان عقبه^[۸۵۵] دوم^[۸۵۶] بیعتی مبنی بر دفاع از پیامبر۶بسته شده بود. خلاصه آنکه یهود با وجود احتمالات فوق در خود قدرت مخالفت با اسلام و پیامبر آن را نمی دید و منتظر بقیه امور و مترصد فرصت شد.در این اوضاع تاریخ از کسانی خبر می دهد که مسلمان شدند از جمله آن ها عبدالله بن سلام است و مخیریق و ابی بن کعب،. . ..
عبدالله بن سلام از جمله کسانی است که در همان ایام ورود پیامبر به مدینه مسلمان شد.^[۸۵۷] و از بزرگان یهود بود و گفته‌اند از نسل فرزندان یوسف است که در سال ۴۳ هـ. درگذشت.^[۸۵۸] پیامبر بعد از مسلمان شدن وی نام او را که حصین بود به عبدالله برگرداند. اسلام او سبب ترس شدید رؤسای یهود شد زیرا می ترسیدند اقدام او تأثیری در میان دیگر یهودیان داشته باشد و آنان به دین جدید گرایش پیدا کنند. به این ترتیب پایه‌های یهودیت از حجاز برافتد. پس محرک آن ها در مخالفت اول غرور آن ها بود و سپس حب دفاع غریزی برای بقا بود که راه مخالفت در پیش گرفتند. ^[۸۵۹] همراه با عبدالله بن سلام خانواده وی نیز مسلمان شدند زیرا او پس از رسالت پیامبر۶از خانواده خود چنین خواسته بود.^[۸۶۰]فرد دیگری که نام برده شد مخیریق است از طایفه بنی نضیر و از ثروتمندان و علماء بزرگ یهود بود که به اعراض از یهود و اظهار محبت به پیامبر۶اکتفا نکرد. در روز احد با وجودپیمان دفاعی،بهانه ی حرمت شنبه^[۸۶۱] را داشتند تا از عمل به اتحاد نظامی به پیامبر۶تخلف کنند، او به آن ها اعتراض کرد و خود وارد جنگ با قریش شد و وصیت کرد که اگر کشته شد، تمام دارایی‌اش به رسول خدا۶برسد. گفته‌اند اکثر صدقاتی که پیامبر۶در مدینه می‌داد از اموال و نخلستان های^[۸۶۲] او بود. پیامبر فرمود مخیریق بهترین یهود بود. بعد از مخیرین اموالش مطابق وصیتش به پیامبر۶رسید و یهود نمی‌توانستند چیزی از آن بگیرند؛ زیرا کافر از مسلمان ارث نمی برد و به این علت مخیریق وارثی نداشت و جایگاه مخیریق در احد همانند موقعیت حر در کربلا بود. مخیریق می توانست از تمامی روابطی که به آن آگاهی داشت شانه خالی کند. تحکیم عقل و آسودگی از تمامی روابط و علائق، احتیاج به جهاد جسمانی بزرگ داشت و مردان به این تلاش شناخته می‌شوند. به این دلیل مخیریق بهترین یهود بود. او در زمان خطر به موقع عمل کرد شناخت صفات پیامبر۶و تصدیق دین جدید باید با عمل به ارکان صورت می‌گرفت اینجا بود که قوم او به شیوه ی همیشگی به بهانه متمسک شدند اما او دیوار بهانه را شکست و وارد کارزار شد. همین امر نشان می دهد دین اسلام حتی در میان یهود نیز جذبه‌های فراوانی داشت اما همین امور زنگ خطر را برای یهود به صدا درآورد تا به سرعت از خود عکس العمل نشان داده، حداقل مانع گسترش اسلام در میان یهود شوند. این بود که اقدامات خود را آنگونه که اشاره خواهد شد علیه اسلام و مسلمانان آغاز کردند و توطئه‌ها نمودند و مدارای پیامبر۶با آن ها اثر نکرد و آنان همچنان درمخالفت و عناد خود پافشاری کردند و درگیری شدیدتر شد.این درگیری با شایعه سازی یهود شروع شد و با گفتارهای آنان و جوابهای قرآن ادامه یافت و درگیری هر روز صورت‌های تازه تری به خود می گرفت. مسئله از این جهت مهم است که اگر پیامبر۶بر یهود پیروز می شد آن ها دیگر قوم برگزیده ی خدا نبودند پس در نظر مردم اشخاص فریبکاری بیش به شمار نمی‌آمدند و بر یهود قبول این نکته که برگزیده ی خدا نباشند غیرقابل تحمل بود.^[۸۶۳]
در ردیابی خصومت یهود باید به گذشته نگریست. یهود با کینه‌توزی شدید از لحظه ی ورود پیامبر۶به مدینه او را تحت نظر داشتند و تخم نفاق میان پیروان او پاشیدند و یا به او و پیروانش تهمت می زدند و یا کلمات قرآن را ناجور تلفظ می کردند. هر روز صبح به نزد مسلمانان رفته، به گفتار آن ها ایمان آورده و چون شام می‌شد، کفر می‌ورزیدند. امیدشان این بود که شاید مسلمانان با پیروی از آنان در دینشان دچار تزلزل گردیده و از دین محمّد۶بیرون روند. یهود با عنصر منافقین مدینه نیز روابط دوستانه ی گسترده ای داشتند و با توجه به این اقدامات از سوئی و تکیه بر سواد و هوش خود از سوی دیگر تبدیل به عنصر خطرناکی در جامعه ی اسلامی شده بودند.
۲- دلایل عداوت یهود با پیامبر اسلام۶ و مسلمانان
دلایل دشمنی یهودیان با مسلمانان به مسائل متعددی برمی‌گردد که می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1. 1. حسادت‌جویی و برتری طلبی: یهود، خود را قوم (ملت) برگزیده ی خدا پنداشته و نسبت به حق سروری، رهبری و پیامبری، خود را از دیگران (غیر یهود) سزاوارتر می‌داند. آنان به آمدن پیامبری جدید وعده داده شده بودند و هنگامی که مشرکان با آنان به مبارزه پرداختند، یهود به آنان وعده ی بعثت(او را)می‌دادند، که پیامبری برانگیخته خواهد شد که همراه او با شما خواهیم جنگید(و شما را خواهیم کشت)مانند کشتار اقوام «عاد»و «ارم»؛ اما چون پیامبر جدید آشکار شد ولی از غیر نسل داوود۷بود، سینه‌هایشان تنگ شد و کینه در جآن هایشان به حرکت درآمد و آغاز به مکر علیه پیامبر اکرم۶کردند. که قرآن کریم بر این امر اشاره دارد. «و هنگامى که از طرف خداوند، کتابى براى آن ها آمد که موافق نشانه‏هایى بود که با خود داشتند، و پیش از این، به خود نوید پیروزى بر کافران مى‏دادند (که با کمک آن، بر دشمنان پیروز گردند.)با این همه، هنگامى که این کتاب،و پیامبرى را که از قبل شناخته بودند نزد آن ها آمد، به او کافر شدند لعنت خدا برکافران باد!»^[۸۶۴]و آنچه بر کینه ی آنان علیه اسلام و مسلمانان افزود، سرعت انتشار این دین، و گرد آمدن مردم حول حضرت محمد۶بود. آنان درک کردند که این دین رقیب خطرناکی برای یهودیت و محوری برای رهبری معنوی جزیره العرب خواهد بود.

1. 1. سرشت ناپاک: یهود، همواره تظاهر به مهربانی و شفقت و امانتداری می کنند، در صورتی که آنان به محض دست یافتن به فرصتی، به درندگان وحشی مبّدل می‌شوند.(دلیل)این ویژگی روانی نزد مردمان بسیاری ناشناخته بود، تا اینکه قرآن (حکیم) نزول یافت و از ریشه‌های این[صفت]پرده برداشت و آن خصلت را تبیین نمود، تا مسلمانان، جزم و احتیاط خود را در برخورد با آنان به کار گیرند. تعدادی از آیات قرآنی که از درون یهود پرده برداشته است، عبارتند از:

۱) و(عده‌ای از اهل کتاب)بر خدا دروغ مى‏بندند در حالى که مى‏دانند (این سخن دروغ است).^[۸۶۵]
۲) آن ها بسیار به سخنان تو گوش مى‏دهند تا آن را تکذیب کنند(و) مال حرام فراوان مى خورند.^[۸۶۶]
۳) و(قوم بنی اسرائیل)پیامبران را به ناحق می‌کشتند.^[۸۶۷]
۴) و آیا چنین نیست که هر بار آن ها(یهود)پیمانى (با خدا و پیامبر) بستند، جمعى آن را دور افکندند (و مخالفت کردند.) آرى، بیشتر آنان ایمان نمى‏آورند؟^[۸۶۸]
۵) هر زمان(یهود)آتش جنگى افروختند، خداوند آن را خاموش ساخت و براى فساد در زمین، تلاش مى‏کنند و خداوند، مفسدان را دوست ندارد.^[۸۶۹]
۶)(یهود گفتند:«ما در برابر امّیّین(غیر یهود)، مسئول نیستیم یعنی در مورد کسانی که کتاب آسمانی دارند، راهی علیه ما نیست.^[۸۷۰]
۷) و (همچنین)به خاطر ربا گرفتن، درحالى که از آن نهى شده بودند و خوردن اموال مردم به باطل
و براى کافران آن ها، عذاب دردناکى آماده کرده‏ایم.^[۸۷۱]
بنابراین جنگ خود را با قرآن کریم و با جبرئیل۷که این آیات را بر پیامبر اکرم۶فرود آورده بود، علنی ساختند. خداوند متعال می‌فرماید: آن ها مى‏گویند: «چون فرشته‏اى که وحى را بر تو نازل مى‏کند، جبرئیل است، و ما با جبرئیل دشمن هستیم، به تو ایمان نمى‏آوریم!»بگو: «کسى که دشمن جبرئیل۷باشد (در حقیقت دشمن خداست) چرا که او به فرمان خدا، قرآن را بر قلب تو نازل کرده است در حالى که کتب آسمانى پیشین را تصدیق مى‏کند و هدایت و بشارت است براى مؤمنان.»^[۸۷۲] و طبری می‌گوید:(اهل علم، جملگی بر تأویل این آیه اتفاق نظر دارند که این آیه در جواب یهود بنی‌اسرائیل نازل گردید زیرا جبرئیل۷را دشمن خود و میکائیل۷را دوست خود می‌پنداشتند.)و دلیل دشمنی آن ها با جبرئیل۷، آن بود که او پیامبر۶را از اسرارشان آگاه می‌ساخت و او در بر دارنده ی‌ هر عذابی بود.^[۸۷۳]
۳- درگیری های پیامبر۶با یهود بعد از هجرت
بعد از هجرت به مدینه، پیامبر۶با طوایفى از یهود روبرو گردید که از دیر زمانى از سرزمینهاى خود به حجاز آمده و در آن اقامت گزیده بودند و در آنجا قلعه‏ها و دژهایى ساخته و به تدریج افراد و اموالشان زیاد شده، و موقعیت مهمى به دست آورده بودند. و لذا بعد از آنکه رسول خدا۶به مدینه تشریف آورد و همین یهودیان را به اسلام دعوت کرد از پذیرفتن دعوتش سر باز زدند، ‌آن حضرت۶با یهودیان ساکن مدینه، پیمانی درتضمین آزادی و امنیت آنان منعقد نمود و از جمله مهمترین بندهای معاهده این بود که درصورت تجاوز و تعدّی به مدینه، یهودیان باید از مسلمانان دفاع کنند و درتمام طول جنگ با مسلمانان هم پیمان باشند. مشهورترین طوایف یهود که با رسول الله۶هم پیمان شدند سه طایفه ی«بنى قینقاع»،«بنى النضیر»و«بنى قریظه» بودند که در اطراف مدینه سکونت داشتند، اما طوائف مختلف یهود، این ماده ی قطعی و یقینی معاهده را در کمک به مسلمانان در دفاع از مدینه، نقض کردند. درهمین اثناء‌جبرییل۷،بر پیامبر۶نازل شد و این آیه را به او ابلاغ فرمود: «وَ إِمَّا تخََافَنَّ مِن قَوْمٍ خِیَانَه فَانبِذْ إِلَیْهِمْ عَلىَ‏ سَوَاءٍ إِنَّ اللَّهَ لَا یحُِبُّ الخَْائنِینَ»^[۸۷۴]‌، «خِیَانَه»به طورى که مجمع البیان گفته است:[به معناى شکستن عهد در چیزیست که آدمى را در آن امین دانسته باشند. و لیکن این معنا تنها معناى خیانت در عهد و پیمان است، و اما خیانت به معناى عام عبارتست از نقض هر حقى که قرارداد شده باشد چه در عهد و چه در امانت.]^[۸۷۵] خود یهود اذعان دارند که اگر تعالیم پیامبر اسلام ۶، فقط منحصر به مبارزه با بت پرستی بود هرگز نزاعی میان پیامبر و یهود رخ نمی داد به شرط آن که یهودیان را به حال خود واگذارد و به رسالت جدید ایشان را دعوت ننماید زیرا تفکر یهود نسبت به غیر آنچه بدان معتقدند، انعطاف پذیر نبوده و حتی اینان ابا دارند که اعتراف کنند پیغمبری در غیر از بنی اسرائیل ظهور کند^[۸۷۶]، چه برسد که چنین رسولی را اطاعت نموده و به دینش در آیند.لذا بر آن شدند تا پیامبر۶را به طرف خود بکشانند و یا از طریق پیامبر۶میان تیره ها و خاندان های یثرب ایجاد نفاق به سود خویش بنمایندویهودیان بتوانند در بازرگانی جزیرهالعرب،یثرب را در جایگاه بهتری قرار دهند.^[۸۷۷]اما اوجگیری دین اسلام و قدرت روزافزون مسلمانان، منجر به برانگیخته شدن و فزونی حسادت یهودیان و موضعگیری خصمانه آنان بر علیه اسلام گردید و از آنجائی که مباحثات یهودیان به نیّت ایجاد تردید در بین مسلمانان و تحقیر نمودن پیامبر امی از بین اعراب، با شکست مواجه شد و بالعکس مقام علمی و اطلاعات غیبی حضرت محمّد۶در برابر گفتگوهای وی با یهودیان نمودار گردید، در پی توطئه چینی به اَشکال دیگری، برای فرو نشاندن غیظ و حسادت خویش برآمدند ودر حقیقت به نوع دیگری جنگ سرد خود را بر علیه پیامبر اسلام ۶و مسلمانان آغاز نمودند. در این راه تلاش بسیار کردند،از جمله با مشرکان اوس و خزرج و کسانی که در اسلام و ایمان، دو دل بودند روابط خصوصی برقرار می کردند و در نبردهای مسلمانان با قریش، علناً به نفع بت پرستان و علیه یکتاپرستان فعالیّت نمودند.^[۸۷۸] یهودیان در مسیر نفاق و جدایی بین مسلمانان و راه عناد خویش تا بدانجا پیش رفتند که به تبلیغات سوء در زمینه ی قبله ی مسلمانان پرداخته و با این حربه، اختلاف میان یهود و مسلمانان به نهایت درجه ی خود رسید و آن جدایی کامل بین ایشان بود و مسئله ی تغییر قبله مطرح گردید.^[۸۷۹]
۴- جنگ سرد و برخوردهای روانی
مخالفت‌‌هاى گسترده ی یهودیان بر علیه اسلام، به دو شکل صورت پذیرفت که شامل جنگ روانى و جنگ نظامى‌ بود. مهم ترین برخوردهاى روانى آن ها بر ضد پیامبر اعظم۶بدین شرح است: یهود در راه مخالفت با پیامبر شیوه ی جدیدی را پیش گرفتند. آن ها جنگ تبلیغاتی را از راه‌های مهم جنگ تصور کرده و از آن بهره جستند. در این روش آنان سعی کردند به گونه‌ای اقدام کنند که صدایشان به گوش همگان برسد و درعین حال از رویارویی مستقیم نیز دوری جسته باشند، بدین لحاظ گروهی در درگیری خود از فن شاعری بهره جستند.
در روابط افراد و گروه‌ها دوره‌هایی است که خصوصیات رابطه آن ها نامعین است که ناگهان و یا به تدریج به نقطه‌ای می‌رسند که در آن حداقل رابطه‌، برای یکی از آنان یا هر دو روشن می‌شود که دوست هستند یا دشمن، به یکدیگر تعلق دارند یا متعلق نیستند، از همین نقطه است که قضایا پیش می‌رود. احتمالاً از زمان هجرت، یهود به این نتیجه رسید که دیگر راه بازگشت ندارد.^[۸۸۰] یا باید ایمان آورد و رسالت پیامبر اسلام۶را بپذیرد یا در عناد با او، راه دشمنی و عدم سازش را در پیش گیرد.
آنچه مسلم است این است که پیامبر۶در درگیری با مخالفین و معاندین از در صلح و مسالمت وارد می‌شد و تا هنگامی که نقض عهد نکرده و معترض مسلمانان نمی‌شدند، مفاد همراهی پیمان آن ها را رعایت کرده محترم می‌شمرد.^[۸۸۱] پس اقدام پیامبر۶در مقابل افراد و گروه‌ها همیشه عملی درمقابل اقدام خود آنان بود، یعنی کردار ایشان سبب عکس‌العمل متقابل پیامبر۶می‌شد. اما پیامبر اسلام۶تا مدت‌ها پس از هجرت سعی کرد با آنان از طریق مسالمت وارد شود و با عرضه ی دین خود و آوردن دلیل از کتب دینی آنان، حق بودن اسلام را به آن ها ثابت کند.^[۸۸۲] ولی هنگامی که یهود تصمیم گرفتند پیامبر۶را رد کنند لازم بود حداقل برای این تصمیم خود دلیلی بیاورند، به همین علت در انتقاد از او زیاده‌روی کردند و پیامبر۶چون پس از کوشش‌های بسیار نتوانست فکر آن ها را عوض کند، با آن ها قطع رابطه کرد.^[۸۸۳]
این احتمال نیز وجود دارد که آغاز فعالیت اجتماعی و اقتصادی توسط مهاجران سبب شد تا یهود بیاندیشد که مبادا تجارت و بازرگانی مهاجران، زندگی را بر آن ها سخت کند و منافع را از دست آنان خارج نماید پس شاعران را تحریک کردند و شاعر بلندگوترین و ارزنده‌ترین بلندگوهاست. عشق شدید به افتخار و شرف برجسته‌ترین خصیصه ی اعراب بود.در تجمعات خاص قبایل عرب مفاخر خود را برمی‌شمردند و با یکدیگر رقابت می‌کردند و در کار نقل شرف، از اشعار شاعران خود کمک می‌‌گرفتند.^[۸۸۴]در بین ملل غیرمترقی اهمیت شاعر چون اهمیت روزنامه در امروز است.^[۸۸۵] حتی ملوک و امرا از شأن و نفوذ شاعران سود می‌جستند و آن ها را نزد خود فرا خوانده به صلات و جوایز می‌نواختند. مقام شاعر برتر از مقام خطیب بود و تأثیرش نیز بیشتر بود. زیرا شعر بیش از نثر در خاطره‌ها جای می‌گرفت و روایت آن برای زبان آسان‌تر و در آن زمان سخن شاعر بالاتر از هر سخنی بود. گفتارش از نوک سنان تیزتر و حکمش از هر حکمی نافذتر بود. گاه شاعر با یک بیت بر شأن و رتبت قبیله‌ای می‌افزود یا از آن می‌کاست به طوری که هر قبیله‌ای سعی می‌کرد شاعری داشته باشد کسی که با شعر خود به دفاع از حیثیت و شرف قبیله اقدام کند و مفاخر قوم خود را در نغمه‌های خویش بسراید و روح حماسه را در قوم بیدار کند.