در بــدین نــاخــوشـان ببند امـروز

بـه ســر اوحــدی قلــم درکــش
تـا بـرانـیـم چنــد روزی خــوش
(ص ۶۷،بب۸و۹)

کلمه «خوش» با کلمات «پریوش و آتش» قافیه شده است.

کس لاف غم تـو ای پریوش نزدست
از طــره طیـره تـو مشـک ختـنــی

تــا در دل او مـهـر تـو آتـش نـزدسـت
عمریست که هرگز نفسی خوش نزدست
(ص۴۳۶،بب۱۲و۱۳)

۲- ایطاء: « ایطا مکرر کردن قافیه است، در لغت به معنی قدم بر جای قدمی دیگر نهادن است و آن بر دو قسم است: ایطای جلی و ایطای خفی»(شاه حسینی، ۱۳۶۸: ۱۸۱).
اگر تکرار قافیه چنان آشکار باشد که برای تشخیص آن نیاز به تامل نباشد، به آن ایطای جلی می گویند.«برخی از ادبا ایطای جلی را شایگان دانستهاند و برخی آن را با شایگان فرق نهاده و گفتهاند شایگان تکرار علامت جمع است» (یغمایی، ۱۳۴۰: ۲۰). تکرار قافیه در اشعار اوحدی هم از نوع ایطای جلی و هم از نوع شایگان یعنی تکرار علامت جمع است که در زیر به این موارد اشاره می شود:

کلمه «کسان» با کلمات« بی زبان، زمان، آسمان، همان، زبان، گران، رایگان، زیان، و…» قافیه شده است و نشانه «ان» جمع درآن تکرار شده است.
اگــر بــود خــرد پیــر با جــوانی جفت روا بــود سـخـن پـیــر کــز جــوان شـنـوی
به رهروی رو وگر مشکلیت هست بپرس کـه حـل مشکل خـود از چـنیـن کسـان شنوی
(ص۴۴،بب۲۲و۲۳)
کلمات« راست، برخاست، خواست» با کلمات «بطحاست، پاست، سویداست، بیناست» قافیه شده است. و«ست» که مخفف کلمه (است) می باشد در ۴ بیت آمده است.
هـوس کعبــه و آن منــزل و آنجــاست مـرا آرزوی حــرم مـکــه و بطحـاســت مرا
در دل آهنـگ حجـاز است و زهی یاری بخت گر یک آهنگ در ین پرده شود راست مرا
(ص۴۷،بب۱و۲)
در غزل شماره(۶) در چهار بیت کلمه(را) تکرار شده است و در سه بیت دیگر کلمات(آشکارا، خارا و یارا) آمده است که از عیوب غیر ملقبه قافیه به شمار می رود که در آن کلمه بسیط با کلمه مرکب قافیه شده است.
پیــر ریـاضـت مــا عشق تــو بــود یارا گــر تـو شکیب داری طاقـت نمـاند ما را
پنهـان اگـر چه داری چون من هزار مونس من جــز تـو کس نـدارم پنهان و آشکارا
(ص۷۳،بب۱۰و۱۱)
در غزل شماره(۷) کلمات بسیط(دارا، مدارا و خارا) با کلمات(خدا را، بلا را، شما را،دوا را) قافیه شده است.
نـه رسم مـاسـت بـریـدن ز دوستـان قـدیمی درین دیار ندانم که رسم چیست شما را؟
مرا که روی تو بینم به جاه و مال چه حاجت؟ کسی کـه روی تو بینـد به از خـزینه دارا
(ص۷۳،بب۱۹و۲۰)
در غزل شماره(۸) کلمه مدارا با کلمات (ما را، قبا را، بلا را، قفا را، وفا را، پا را، قضا را، خدا را) قافیه شده است که از عیوب غیر ملقبه قافیه محسوب می شود.

دردسری می دهیم باد صبا را
بر سر کویش گذر کند بتانی

تا برساند به دوست قصه ما را
با لب لعلش سخن کند بمدارا

اگر به جای استوانه دی‎الکتریک استوانه PEC داشته باشیم، میدان درون استوانه PEC صفر است. میدان های تابشی و پراکندگی و عبوری و میدان های مغناطیسی را مانند روابط بالا نوشته می‎شود. و پس از نوشتن شرایط مرزی، ماتریس پراکندگی را می‎توان نوشت. به دلیل عدم وجود میدان درون استوانه PEC، ماتریس ضرایب پراکندگی در این قسمت ۳۳ است.
در ماتریس بالا، است.
(۲-۴۰)
و
(۲-۴۱)
و
(۲-۴۲)
و
(۳-۴۲)
(۲-۴۴)
۲-۴ شرایط ایجاد شفافیت برای استوانه دی الکتریک و استوانه رسانا^[۴۲]

همانگونه که گفته شد، مشخصی(نسبت شعاع استوانه داخلی به شعاع استوانه خارجی) () وجود دارد که کمینه ضریب پراکندگی و کمینه پراکندگی در آن اتفاق می‎افتد، نسبت شعاع استوانه داخلی به استوانه خارجی را به گونه ای تعیین می‎کنیم، که ضریب پراکندگی صفر شود(اثبات در قسمت(۲-۸-۲). در این روابط از توابع هنکل و بسل برای مقادیر کوچک و استفاده می‎کنیم.
۲-۴-۱ دسته بندی شرایط شفافیت برای قطبش های مختلف استوانه بینهایت (دی
الکتریک و رسانا)
شرایط شفافیت برای استوانه دی‎الکتریک برای قطبش TEzبه شکل زیر است.
(۲-۴۵)
(۲-۴۶)
(۲-۴۷)
(۲-۴۸)
در این روابط،پارامترهای ساختاری برای استوانه داخلی و () پارامترهای مربوط به پوشش فراماده هستند. اگر به جای استوانه دی‎الکتریک، استوانه PEC داشته باشیم، با اعمال شرایط حدی و می‎توانیم شرایط شفافیت برای استوانه PEC را از طریق روابط بالا بدست آوریم.
(۲-۴۹)
(۲-۵۰)
(۲-۵۱)
این رابطه نشان دهنده این است که برای مرتبه صفر، شفافیت وجود ندارد. همانگونه که در روابط ذکر شده دیده می‎شود برای قطبش TEz، شرایط شفافیت به گذردهی مغناطیسی () استوانه ها وابسته نیست، به عبارت دیگر هنگامی که استوانه ها از نظر الکتریکی بزرگ نیستند و در حالت ایستا هستند، برای قطبش TEو ، به استوانه بستگی ندارد. بنابراین است. رابطه‎ی بالا را می‎توان به شکل زیر نوشت.
(۲-۵۲)
به ازای مشخص می‎توان نسبت مناسب شعاع استوانه داخلی به شعاع استوانه بیرونی () برای رسیدن به شفافیت را محاسبه کرد.
به عنوان نمونه
=۱.۱
(
۳
-۰.۲۱
۲-۴-۲ اثبات رابطه () برای شفافیت برای استوانه دی‎الکتریک بینهایت
شرایط شفافیت را برای استوانه PEC با قطبش TEZ در حد کوچکتراز طول موج ^[۴۳]، از طریق صفر کردن ضریب پراکندگی ، از روش زیر بدست می آوریم.
Num(2-53)
[+](۲-۵۴)
(۲-۵۵) ]
(-](۲-۵۶)
[-=۰(۲-۵۷)
(۲-۵۸)
حال بسط تیلور به ازای مقادیر کوچک استفاده می‎شود.
(۲-۶۰)
(۲-۶۱)
(۲-۶۲)
(۲-۶۳)
حال این توابع را در جایگذاری می‎کنیم. به عنوان نمونه به صورت زیر است.
(۲-۶۴)
پس از صرب و ساده سازی توابع، به عبارت زیر بدست می‎آید.
(۲-۶۵)
به دلیل اینکه , و در مخرج کسر وجود دارند، بنابراین تنها جمله های غالب در را به صورت زیر است.
(۲-۶۶)
مراحل بالا را برای نیز به همین ترتیب اجرا می شود و عبارت های زیر به دست می‎آید.
(۲-۶۷)

(۲۰)

که در آن:

(۲۱)

(۲۲)

که عملگر تفاضل مرتبه اول است و عملگر تأخیر^[۳۲] است، که جمله تصحیح خطای باوقفه است که از مدل همجمعی بلند مدت گرفته شده است. و و … اجزاء اخلال نوفه سفید می­باشند. نهایتاً بر اساس VECM جهت آزمون علیت آماره tمعنی­دار مربوط به نشان دهنده علیت بلندمدت است، در حالیکه آماره F معنی­دار تصدیق کننده علیت کوتاه­مدت می­باشد (نارایان و اسمیت^[۳۳]، ۲۰۰۴).

جمع­بندی
در این فصل ابتدا مدل تحقیق ارائه گردید. سپس آزمون­های ریشه واحد ارائه شد. با توجه به هدف این تحقیق که بررسی تأثیر مخارج جاری و عمرانی دولت بر بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی ایران می­باشد، به بررسی روابط همجمعی میان متغیرهای مدل پرداخته شد. این روش به سه دلیل در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است؛ اول اینکه نسبت به سایر روش­های آزمون همجمعی مانند روش یوهانسن ساده می­باشد، دوم، روش آزمون کرانه­ها بر خلاف سایر روش­ها مانند یوهانسن صرف­نظر از اینکه همه متغیرها I(0) یا I(1) یا جمعی از درجات متفاوت I(0) و I(1) باشند، قابل استفاده می­باشد. سوم، آزمون مذکور در نمونه­های محدود و کوچک کارایی نسبتاً بالایی دارد. در گام بعد روابط ARDLبلندمدت و مدل تصحیح خطا ارائه گردید و در نهایت آزمون علیت گرنجر شرطی مورد بررسی قرار گرفت.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات

مقدمه
در این فصل نتایج تخمین مدل­ها بر اساس روابط اقتصادسنجی که در فصل سوم ارائه گردید، آورده شده است. در قسمت ۴-۲ یافته­های تحقیق ارائه شده است. در این مرحله ابتدا نتایج آزمون ریشه واحد دیکی­-فولر تعمیم یافته (ADF) و فیلیپس-­پرون (PP) آورده شده است. در مرحله بعد مقادیر بحرانی آزمون کرانه­ها ارائه شده است؛ به تبعیت از قاتیرچی­اغلو (۲۰۰۹) برای آماره F از مقادیر بحرانی نارایان (۲۰۰۵) و برای آماره t از مقادیر بحرانی پسران و همکاران (۲۰۰۱) استفاده شده است. سپس به تخمین روابط همجمعی با بهره گرفتن از آزمون کرانه­ها پرداخته شده است. در مرحله بعد تخمین روابط بلندمدت و مدل تصحیح خطا برای مدل ARDL ارائه گردیده است. انتخاب مدل ARDL بر اساس معیار شوارتز، صورت پذیرفته است. سپس آزمون­های تشخیصی مدل ARDL آورده شده و در نهایت بر اساس مدل تصحیح خطای برداری، نتایج آزمون علیت گرنجر شرطی ارائه شده است.

یافته­ ها
در جدول (۴-۲-۱) نتایج آزمون­های ریشه واحد دیکی-­فولر تعمیم یافته و فیلیپس-­پرون برای لگاریتم بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی کشور، لگاریتم صادرات بخش کشاورزی و لگاریتم ضریب مکانیزاسیون این بخش آورده شده است. مشاهده می­ شود که لگاریتم بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی مطابق هر دو آزمون ریشه واحد ADF و PP در تمامی حالت­ها جمعی از درجه یک می­باشد. نتایج آزمون­های ریشه واحد لگاریتم صادرات بخش کشاورزی و لگاریتم ضریب مکانیزاسیون متفاوت از بهره­وری کل عوامل تولید است. مطابق هر دو آزمون ریشه واحد مذکور لگاریتم صادرات بخش کشاورزی در حالت با عرض از مبدأ و بدون روند و در حالت با عرض از مبدأ و روند در سطح معناداری ۱% ایستا است. به دیگر سخن این متغیر در دوحالت مذکور I(0) است. متغیر مذکور بعد از یک بار تفاضل­گیری در تمامی حالت­ها جمعی از درجه صفر می­باشد. با توجه به این نتایج لگاریتم صادرات بخش کشاورزی در حالت بدون عرض از مبدأ و روند دارای ریشه واحد بوده و جمعی از درجه یک است. همانگونه که مشاهده می­ شود لگاریتم ضریب مکانیزاسیون در حالت با عرض از مبدأ و بدون روند در سطح معناداری ۱% جمعی از درجه صفر بوده و ایستا است. و در حالت­های با عرض از مبدأ و روند و بدون عرض از مبدأ و روند جمعی از درجه یک می­باشد.

جدول ۴-۲-۱ آزمون ریشه واحد دیکی­-فولر تعمیم یافته و فیلیپس-­پرون

lag

lag

lag

آماره

کی زبون همچو تو گیج گداست؟
­­­­­­­­

(مثنوی، ۳/۳۰۳۴، ۵/۲۸۳۹ـ۲۸۳۸).
۴ـ۴ـ۱ـ اعتدال و میانه‌روی در گفتار
«زبان از عجایب صنع حق تعالی است که به‌صورت پاره‌ی گوشت است و به حقیقت هرچه اندر وجودست اندر زیر تصرف وی است. ولایت زبان اندر همه روان است همچون ولایت دل: چون وی اندر مقابله‌ی دل است که صورت‌ها از دل همی گیرد و عبارت همی کند، همچنین صورت‌ها نیز بدل می‌رساند و از هر چه وی بگوید دل از آن صفتی می‌گیرد. مثلاً چون زبان تضرع و زاری کند، دل از وی صفت رقت و سوز و اندوه گرفتن گیرد و چون الفاظ طرب و صفت نیکوان کردن گیرد، در دل حرکات نشاط و شادی پدید آمدن گیرد و همچنین از هر کلمه‌ای که بر وی برود صفتی بر وفق آن در دل پیدا آید: تا چون سخن‌های زشت گوید دل تاریک شود و چون سخن حق گوید دل به روشن‌شدن ایستد و برای این رسول (ص) فرمود: ایمان مستقیم و راست نشود تا دل راست نباشد و دل راست نباشد تا زبان راست نباشد» (غزالی، ۱۳۵۲: ۴۷۲ـ۴۷۱).

وقتی که زبان، به کلام نیک پردازد، خرمنی از حسنات پدید می‌آورد و چون به کژی تکلم کند، خرمن حسنات را به کام نیستی و آتش فرستد:

ای زبان هم آتشی هم خرمنی ای زبان، هم گنج بی‌پایان تویی
­­­­­­­­

چند این آتش درین خرمن زنی؟ ای زبان، هم رنج بی‌درمان تویی
­­­­­­­­

(مثنوی، ۱/۱۷۰۰ و ۱۷۰۲).
چون آفت زبان بسیار است و از جمله، سخنان بیهوده و غیرضروری، دروغ‌گویی، فحش گفتن و لعنت کردن، استهزاء و خندیدن بر کسی، سخن‌چینی و دورویی، غیبت و . . . و خود را از آن نگاه داشتن نیز دشوار است، هیچ تدبیری نیکوتر از خاموشی نیست. حق تعالی بیان فرموده است: «لا خَیرَ فی کَثیرٍ مِن نَجویهُم اِلَّا مَن اَمَرَ بِصَدَقَهٍ اَو مَعروفٍ اَو اصلاحٍ بَینَ النّاسِ» (نساء، ۱۱۴). «در سخن خیر نیست مگر فرمودن به صدقه و فرمودن به خیر و صلح دادن میان مردمان» و حضرت رسول اکرم (ص) فرمود: «هر که به حق تعالی و به قیامت ایمان دارد، گو جز نیکویی مگو یا خاموش باش» (غزالی، ۱۳۵۲: ۴۷۳ـ۴۷۲). و از این جهت است که «اهل طریقت سخن جز به ضرورت نگفتند؛ یعنی، در ابتدا و انتهای سخن خود نگاه کردند اگر جمله حق را بود بگفتند و الا خاموش بودند» (هجویری، ۱۳۷۱: ۴۶۳).
بر اثر خاموشی و سکوت، جوهر روح آدمی، بسیار رشد می‌کند. سخن را در سینه حفظ کردن، خود ریاضتی است سازنده و تقویت‌کننده‌ی روح و عقل. و لذا عارف حقیقی با آنکه رازها در دل دارد، خاموش و ساکت است:

بر لبش قفل است و در دل رازها عارفان که جام حق نوشیده‌اند هر که را اسرار کار آموختند
­­­­­­­­

لب خموش و دل پر ز آوازها رازها دانسته و پوشیده‌اند مهر کردند و دهانش دوختند
­­­­­­­­

(مثنوی، ۵/۲۲۳۸ـ۲۲۴۰).
خداوند در سوره لقمان آیه ۱۹ می‌فرماید: واقصِد فی مَشیک وَاغضُض مِن صوتک ان انکر الصوات لِصوت الحَمیر «در رفتارت میانه‌روی اختیار کن و سخن آرام گو که زشت‌ترین صداها صوت الاغ است (الهی قمشه‌ای، ۱۳۸۲: ۴۱۲). میانه‌روی در گفتار آن است که از پرحرفی پرهیز شود، آنجا هم که نیاز هم که نیاز به کلام است، از سخن گفتن مضایقه نشود، چه در مقام ارشاد مردم و نهی از منکر، چه در جواب از آنچه می‌پرسند و دفاع از کسی که مظلوم است.
«امام علی (ع) علاوه بر اینکه زیاده‌روی در سخن را موجب افزایش خطا می‌داند، سکوت را موجب هیبت و وقار دانسته و می‌فرماید: «من کَثُرَ کلامُهُ کَثرَ خَطَوُه . . .» (نهج‌البلاغه: ۳۴۹).
رعایت اعتدال در سخن و سکوت یعنی شناختن اینکه کجا جای کلام است و کجا جای سکوت و در هر جا چه مقدار باید سخن گفت و کجاست که سکوت و دم فرو بستن، ناپسند است چرا که گاهی به تضیّع حقی می‌ انجامد.
آن‌که در سخن زیاده‌روی می‌کند، ناچار به هذیان‌گویی کشیده می‌شود، این مضمون کلام علی (ع) است که فرمود: «مَن اکثَرَ اهجَرَ» (نهج‌البلاغه، نامه ۳۱). «پرگوی، بیهوده‌گوی گردد» (محدّثی، ۱۳۹۱: ۴۱ـ۴۳).
سخن و بیان از نعمت‌های بزرگ الهی و مهم‌ترین عامل نقل و انتقال مکنونات ضمیر آدمی است که خداوند آن را مایه امتیاز انسان از موجودات دیگر قرار داده است با این حال، اگر حرف‌زدن از حد اعتدال خارج شود و به پرگویی مبدّل گشت به‌جای نعمت، نقمت خواهد شد. از این رو دانشمندان علم اخلاق در غیر موارد ضروری، سکوت را اولی از کلام می‌دانند.
سعدی «سخن گفتن و سکوت نابجا» هردو را محکوم می‌کند و موجب خفّت و سبکی عقل می‌شمارد:

«اگرچه پیش خردمند خاموشی ادب است دوچیز طیره عقل است: دم فرو بستن
­­­­­­­­

به وقت مصلحت آن به که در سخن کوشی به وقت گفتن و گفتن به وقت خاموشی»
­­­­­­­­

(۱/۳۷)
در بیت زیر شاعر به ماجرای پنهان شدن پیامبر در غار ثور و پرده داری کبوتر برای او و هم چنین ماجرای سایه‌ی ابری که پیوسته با پیامبر بود و بزغاله‌ی زهرآلود زن یهودی اشاره می‌کند.

کبـوتر پـرده‌ی او داشـت، سـایــه خیــمه‌ی او شــد
زبــان کشتـــه‌ی پــر زهــر هـم گویـای او آمـد
(۱/۴۳)
۲-۷-۱۳- توصیف صبح
خاقانی از مظاهر طبیعت، به صبح و دمیدن آفتاب علاقه‌ی بسیاری دارد و کمتر شعری را از او می‌بینیم که با وصف صبح آغاز نشده باشد.
خوش خوش به روی ساقیان لب گشت خندان صبـح را
گـویـی بـه عـود سوختـه شســتند دندان صبـح را
(۲/۱)
یـا آه عاشــق بـود خـود، بــر صبـح ســـوزی نـامــزد
کـان تیر آتــش پـاش زد، بـدرید خفـتان صبـح را
(۲/۴)
دریـاب عیــش صبــح دم تــا نگـذرد، بگــذر ز غــم
کانگه به عمری نیم دم، دریافت نتـوان صبـح را
(۲/۶)
در بیت زیر شاعر صبح را همچون گروهی پنداشته که در رکاب پادشاه در حال حرکت است و آسمان، ستارگان را به عنوان نعل بها به او تقدیم می‌کند.
مــوکــب صبــح را فلــک، دیــد رکــاب دار شـــــه
داد حُلــیِ اخـتــران، نعــل بهــای صبــــحدم
(۳/۱۱)
۲-۷-۱۴- اطلاعات عمومی
در اشعار خاقانی به موارد متفاوتی از اطلاعات پراکنده برخورد می‌کنیم. او علاوه بر شاعری، یک دانشمند تمام عیار و کامل روزگار خود بوده است که توانسته بسیاری از علوم و اطلاعات مربوط به آن را به تصویر بکشد. در دیوان او به موارد زیادی برخورد می‌کنیم که به عنوان نمونه به چند مورد اشاره می‌شود.
یکی از این موارد صاف کردن شراب و مایعات با زغال بید بوده است.
ســاقـی ِ غــم را زانـدرون، چــون سوخته بیـدم کنـون
تـا چنـد بـارم اشـک خون، گر راوق افشان نیستم
(۲/۷۶)
او در بیتی دیگر به اصطلاح شرعی عدّه و عدّه داری زنان اشاره می‌کند.
خصـــــم شـــــه تــــــا عِـــــدّه دار آرزوســـــت
عــــاقـــل آبســـتن نشـــان مــی‌خـــوانــدش
(۵/۱۱۲)
۲-۸- زیبا شناسی و صورخیال در شعر خاقانی
خاقانی برای تکلف بخشی کلام و آراستگی شعر خود از صور خیال مختلف به خصوص استعاره، تشبیه و کنایه بهره‌های زیادی برده است. استفاده از زیبایی‌های کلامی در اشعار خاقانی حد و مرزی ندارد. او از تصاویر کلیشه‌ای دیگران استفاده نمی‌کند.
« اگر به این نکته توجه داشته باشیم که از نیمه‌ی دوم قرن پنجم شاعران عموماً عناصر خیال خود را از راه مطالعه در شعر دیگران اخذ می‌کردند و به آوردن تصاویر جامد و یکنواخت و عوض کردن جای کلمات در اشعار می‌پرداختند و بیشتر همّ خود را مصروف وهمی کردن تصاویر عینی می‌کردند، خاقانی را استادتر و نیرومندتر خواهیم یافت. او نه تنها به جستجوی عناصر تکراری و جامد و مکرر نمی‌گردد که گاه حتی سمبل‌ها و رمزهای شعری را نیز عوض می‌کند و آن چه خود احساس می‌کند و می‌بیند و می‌خواهد، می‌گوید و این سنت شکنی‌ها گاه ممکن است به مذاق عده‌ای دیگر خوش نیاید ولی او را شیوه‌ی تازه و خاص است.» (اردلان جوان، ۱۳۷۳: ۶)
۲-۸-۱- استعاره
خاقانی از میان همه‌ی عناصر سخن و صور خیال از استعاره بیشترین بهره را برده است و در سروده‌های خود از آن استفاده کرده است. استعاره بیشترین هماهنگی و ارتباط با اندیشه‌های بکر و ذهن خلاق خاقانی داشته و از میان انواع مختلف آن، از استعاره‌ی مصرحه بیشتر استفاده کرده است که در این جا به تعدادی از استعاره‌ها که در ترکیب‌بندهای انتخابی به کار رفته اشاره می‌کنیم.
گوی گردون در بیت زیر استعاره از خورشید است.
بر چــوگــان او چـو گـوی گـردون گرد سـرگردان
چـو با غیـری رسـی ساکن‌تـر از گـوی گریبان شـو
(۱/۶)
در بیت زیر گنبد استعاره از آسمان است.
بــرون تاز اسب همت را ،کجا بیـرون از این گنبــد
وگر چرب آخورش خواهی هم آب و هـم گیاه آنـک
(۱/۳۳)
شاعر در بیت زیر خون را استعاره از سرخی هنگام طلوع آفتاب گرفته است.
جام چــو دور آســمان، در ده و بـر زمـین فــشان