فصل چهارم:

نقش انواع رسانه های دیداری در ایجاد زمینه بزهکاری و بزه دیدگی در کودکان

۴-۱- نقش انواع رسانه های دیداری در ایجاد زمینه های بزهکاری و بزه دیدگی درکودکان

با توجه به اهمیت فوقالعاده رسانه های دیداری در زندگی امروزه بشر که ارسال، نقل و انتقال، ارتباط و دریافت اطلاعات را میسر میسازد و مهمترین ویژگی آنها عظمت نفوذ، گستردگی حوزه عمل و ماندگاری طولانی مدت اثرات آنها میباشد، رسانه های دیداری می توانند با توجه به کارکردها و اوصاف شایان ذکر خود تبیین قانون و مقررات، اجتماعی کردن افراد، اطلاعرسانی به آنها و پرکردن اوقات فراغتشان نقش بسیار مهمی را ایفاء کنند. یافته های این تحقیق نشان میدهد که اگر رسانه های دیداری در راستای اهداف متعالی زندگی بشری باشد میتوانند یکی از عوامل تأثیرگذار در جلوگیری از بزهکاری و بزه دیدگی کودکان باشند. ولی چنانچه برنامه این رسانه ها به این اهداف توجه کافی ننماید میتواند منجر به رواج انحراف، خشونت، جنایت، بزهکاری و بزه دیدگی در بین کودکان شود.
در فصل قبل رسانه های دیداری و تحریک و تسهیل بزهکاری و بزه دیدگی در کودکان بررسی شد و در این فصل قصد داریم نقش انواع رسانه های دیداری در ایجاد زمینه بزهکاری و بزه دیدگی در کودکان را بررسی کنیم.

۴-۱-۱ رابطه تلویزیون با کودکان

یکی از مسائلی که از دیرباز، توجه اندیشمندان حوزه های گوناگون علوم انسانی را به خود جلب کرده و موجب قلم فرسایی این اندیشمندان شده، مسئله رابطه تلویزیون با کودکان است. تلویزیون پدیده ای است عجیب که چندی است وارد زندگی انسانها شده و به گونه ای معجزه آسا تقریباً همه خانهها را اشغال کرده است؛ چنان که توجه بیشتر اندیشمندان را به خود معطوف داشته است. به همین دلیل، گروهی از پژوهشگران آن را وسیله ای برای نابودی جامعه انسانی میدانند. در مقابل، گروهی دیگر آن را وسیلهای برای سرعت بخشیدن و بالابردن توانمندی بشر محسوب میدارند (احمدی ۶،۱۳۹۲)

در ادامه کارکردهای تلویزیون و تأثیر آن بر کودکان و در آخر هم تأثیر آن بر ایجاد زمینه بزهکاری و بزه دیدگی در کودکان را بررسی میکنیم.

۴-۱-۱-۱ کارکردهای تلویزیون و تأثیر آن برکودکان

در اینجا قصد داریم کارکرد های تلویزیون و تأثیراتی که این رسانه دیداری بر کودکان دارد را بررسی کنیم.

۴-۱-۱-۱-۱ ایدئولوژی حاکم بر تلویزیون و تأثیرآن برکودکان

تلویزیون به عنوان وسیلهای برای شکل دادن افکار عمومی، با زیر پوشش قراردادن معضلات اجتماعی و مسائل مربوط به سیاست داخلی و خارجی و همچنین با عرضه برنامههای تفریحی و نمایشیاش برای بزرگسالان و کودکان تأثیر خود را مینمایاند، بدون توجه به نوع برنامهای که از آن پخش میشود؛ مجله های خبری، موسیقیها، مسابقه های تلویزیونی، نمایش مجموعه ها و مانند آن.
این وسیله ی ارتباطی در هر حال ، ملزم به ارائه یک پیام ایدئولوژیک است . تعدد و گوناگونی روش ها و فنونی که به وسیله برنامهسازان به کار گرفته میشود و در واقع بیانگر مجموعه ای از اصول و گرایشهای ایدولوژیک حاکم بر تلویزیون و یا به تعبیر دیگر، مبین آن وظایف اصلی است که در زمینه ایدولوژی از سوی طبقه حاکم بر تلویزیون تعیین میشود. این ایدئولوژی منعکس کننده وضع ملی، فرهنگی و سیاسی خاص هر کشور است (بیریوکف ۱۳۷۲، ۱۱۳).
برای مثال ایدئولوژی حاکم بر تلویزیونهای غرب، سرمایه داری است که آن را به عنوان یک نظام و روش زندگی ارج نهاده است و تمام فعالیتها، نه تنها تلویزیون بلکه تمام رسانه ها باید در این زمینه باشند. در تاریخ آمریکا، بارها مشاهده شده که کسانی که حتی کوچکترین بی توجهی به این ایدئولوژی حاکم داشته اند دچار ورشکستگی شدهاند. بنابراین این یک قانون کلی است. در کشور ما نیز ایدئولوژی حاکم برتلویزیون، باید از نظام حاکم یعنی نظام جمهوری اسلامی اتخاذ شده باشد و جهت گیری آن در راستای تقویت دین باشد. از این رو متولیان رسانه ها بخصوص تلویزیون باید تخصص، تعهد و تدین داشته باشند. چنانچه این ایدئولوژی دارای نظارت درست در حوزه اخلاقی، دینی، فرهنگی و غیره نباشد با مرور زمان تأثیرات سوء خود را بر کودکان می گذارد و باعث انحراف در آنان می شود که این انحراف زمینه ایجاد بزهکاری و بزه دیدگی در کودکان را ایجاد میکند.

۴-۱-۱-۱-۲ قابلیت‌های تلویزیون برکودکان

کسی نمی تواند مدعی شود که تلویزیون برای کودکان صرفاً خوب یا بد است. برای بعضی از کودکان در برخی شرایط، برخی برنامههای تلویزیونی زیان بخش است، برای سایر کودکان در همان شرایط یا برای همان کودکان در شرایط دیگر، تلویزیون می تواند سودمند باشد. البته برای بیشتر کودکان دراغلب شرایط، بیشتر برنامههای تلویزیون خنثی است و زیان و یا سود خاصی ندارد؛ زیرا تلویزیون هم مثل دیگر مصنوعات بشری کارکردهای سه گانه در دو بعد آشکار و نهان دارد:
کاردکردهای مثبت (نهان و آشکار)
کارکردهای منفی (نهان و آشکار)
کارکردهای خنثی (نهان و آشکار)
با توجه به این تقسیمبندی، تلویزیون نه صرفاً عاملی است که زندگی طبیعی انسانها را به خطر اندازد و نه وسیلهای است مطلقاً برای پیشبرد اهداف بشر.
در این زمینه، دیوید سالکید درگفت و گو با مجله لایف میگوید: من روشن فکری هستم که نگران تلویزیون است. برخی چیزهای خوب در آن است. این چیزهای خوب مثل جزایری مرجانی در اقیانوسی از زباله هستند. تلویزیون مرا دیوانه کرده است؛ چرا که واقعاً دوستش دارم، در حالی که چیز کثیفی است؛ مثل زن بسیار زیبایی که نفرت انگیز به نظر میرسد.
بنابراین می توان گفت تنها راه درست کردن تلویزیون تهذیب کردن گروهی است که آن را اداره میکنند تا از بیراهه رفتن آن جلوگیری کنند (شرام و لایل و بی پارکر ۱۳۷۷، ۵).
پس طبق این نظریه باید مدیران و دستندرکاران تلویزیون افرادی باشند که برنامههایی پخش کنند که تأثیرات مثبت یا حداقل خنثی برای کودکان داشته باشند تا آنها را به بیراهه و انحراف نکشانند.

۴-۱-۱-۱-۳ آگهی های تلویزیونی و تأثیرآن برکودکان

یکی دیگر از جنبه های تماشای تلویزیون که زیاد مورد توجه قرار گرفته، تأثیر منفی آگهی های تبلیغاتی بر نگرشها و علایق کودکان است. کودکان معمولا ًمیتوانند تفاوت بین برنامهها و تبلیغات تجاری را تشخیص دهند اما با این حال، کودکان تا ۸ سالگی از قصد تبلیغات تجاری به وضوح آگاه نیستند. کودکان معمولا ًاطمینان دارند که پیامهای بازرگانی دقیق و درست است. آنها معمولاً نمیتوانند انگیزه شرکتها را از تبلیغات به درستی درک کنند. از این رو، تبلیغاتی که مخاطبان آن کودکان هستند دست کم دو پیام منفی دارند:
نخست آنکه کودکان ممکن است با والدینشان بر سرخرید محصولاتی که تبلیغات آن را در تلویزیون دیده اند دچار تعارض شوند . به دلیل آنکه کودکان در مقایسه با بزرگترها آسان تر فریب میخورند، پذیرش قضاوت والدین درباره ارزش واقعی یک کالای تبلیغ شده برایشان دشوار است. این تعارض زمینه ایجاد تعارضات بعدی بین والدین و کودکان را فراهم میکند که همین در آینده برای کودک مشکلساز خواهد بود.
دومین پیامد منفی این گونه تبلیغات تلویزیونی، مصرف زیاد محصولاتی غذایی قندی مانند آب نبات و نوشیدنیهای شیرین میوهای است. جالب تر اینکه تبلیغ این محصولات قریب ۸۰ درصد تبلیغات تلویزیونی مربوط به کودکان راتشکیل میدهد. مشاهده این تبلیغات بر باورهای کودکان در خصوص تغذیه و نیز انتخاب آنها از مواد غذایی تأثیر میگذارد. کودکان نمیتوانند درک کنند که خوردن این گونه مواد غذایی دارای قند زیاد سبب افزایش وزن و پوسیدگی دندان هایشان میشود. وقتی کودکان در معرض تبلیغات مربوط به این مواد خوراکی قرارگرفته و قدرت انتخاب داشته باشند به احتمال زیاد آنها را انتخاب خواهند کرد، حتی اگر بدانند که میوه ها و سبزیجات خوراکیهای سالمتری هستند که البته این پیامد منفی به عنوان این تحقیق ارتباطی ندارد و ملاک پیامد اول که ایجاد تعارض بین والدین و کودک میکند در اینجا ملاک است اما همین هم می تواند باعث به اشتباه انداختن آنها در مسائل دیگر شود (بیابانگرد ۱۳۷۷، ۱۳۴).

۴-۱-۱-۲ تلویزیون وتأثیرآن برروابط بین کودکان با خانواده و همسالان

وقتی کودکی با خانواده و همسالان خود روابط رضایت بخشی ندارد، تمایل پیدا میکند که به تلویزیون رو کند و آنجا میتواند برای مدتی عرصه مسائل زندگی و احتمالاً تنش خود را کاهش دهد. در این حالت زمان استفاده کردن تلویزیون در این کودک افزایش پیدا میکند. اما گاهی در برخی از کودکان برخورد بیشتر موجب تماشای بیشتر تلویزیون نمیشود و باعث کاهش آنان در تماشا میشود. پس میتوان گفت این موضوع بین هر کودک میتواند متفاوت باشد. البته کیفیت روابط کودک با خانواده و گروه همسالان خود بدین ترتیب به تعیین میزان تماشای کودک کمک میکند. اما این کمک بسیار فراتر هم میرود، در حالی که به دلیل ناکامی در روابط خانوادگی یا روابط با دوستان میتواند از پرخاشگری آکنده باشد و این احتمالاً در جستجوی محتوای خشونت آمیز تلویزیون است و آن را به یاد میآورد.
همچنین اگر روابط اجتماعی کودک با خانواده و همسالان رضایت بخش نباشد احتمال دارد براساس خیال پردازی های حاصل از تلویزیون به خیالپردازی رو کند. اگر وی برای پاسخ به نیازهای اجتماعی خویش
در جستجوی خشونت برآید، احتمالاً آن خشونت را هنگامی که در زندگی واقعی نیاز به پرخاشگر بودن را حس کند، به یاد میآورد و آن را زنده می کند و همین باعث تأثیرات بدی بر کودک میشود (احمدی ۱۳۹۲، ۱۶).
بنابراین میتوان گفت تلویزیون در روابط بین کودک با خانواده و همسالان بسیار میتواند تأثیرگذار باشد و این تأثیر خوب و بد به روابط کودک با خانواده و همسالان مربوط میشود که اگر این روابط به صورت بدی باشد میتواند تأثیرات سوئی بر آینده کودک بگذارد.

۴-۱-۱-۳ خشونت در تلویزیون و تأثیرآن بر ایجاد زمینه بزهکاری و بزه دیدگی درکودکان

خشونت ابزار آشکار قدرت فیزیکی با سلاح یا بدون آن علیه خود یا دیگری، اقدام تحمیلی علیه خواست طرف مقابل ازترس صدمه دیدن یا کشته شدن و در واقع، صدمه زدن و کشتن است.
بنابراین بحث تلویزیون و خشونت در کودکان یکی از پر سر و صداترین موضوعات دنیای حاضر است، به گونهای که کمتر اندیشمندی را میتوان یافت که در این موضوع سخن نگفته باشد، به خصوص اگر اندیشمندی اجتماعی باشد به اجمال، نظری کوتاه به تأثیر تلویزیون بر میزان خشونت و تأتیر آن بر ایجاد زمینه بزهکاری و بزه دیدگی کودکان دارد. با نگاهی به دنیای اطراف خود، به روشنی در مییابیم که در دنیای امروز خشونت موج می زند و خشن بودن نشانه قدرت است و جذابیت زیادی دارد. در این دنیا، انسان ها در لحظاتی که تحت فشارند خشن میشوند و درست در همین لحظات، نوجوانان و بزرگسالان به باورهای قدیمی خود ، درباره نقش خشونت در جامعه و رفتارهای افراد رجوع میکنند؛ باورهایی که بخش عمده ای از آنها متأتر و برگرفته از تلویزیونی است که نمایانگر اوج خشونت در زیباترین و فریبندهترین جلوه هاست و امر مسلم و بدیهی است که کسی نمیتواند در آن شک کند (عرفانی ۱۳۷۷، ۲۰۰).
برخی از کودکان قوانین جهان خیال را با قوانین جهان واقعیت جا به جا میگیرند، کودکانی که هنگام تماشا، پرخاشگری را نیز به همراه میآورند و به احتمال زیاد اعمال پرخاشگرانه برنامههای تلویزیونی را به یاد میآورند. خشونت گری رفتاری های پیچیدهای هستند که معمولاً رشد آنها منبعث از چندین ریشه است. عمدهترین این ریشه ها معمولاً وجود نوعی فقدان بزرگ در زندگی کودک است که اغلب عبارت است از خانواده از هم پاشیده یا نوعی احساس مورد پذیرش واقع نشدن از طرف والدین یا گروه همسالان کودک و تلویزیون حداکثر یک علت جانبی است که داستانهای خشونتآمیز وحشتناک، مسائلی چون مناقشه، قدرت و همبستگی بشری را مطرح میسازند. خشونت و وحشت، جزئی از اسطوره، ادبیات و دیگر ابعاد فرهنگی محسوب میشوند. تلویزیون، وحشت و خشونت را سادهسازی و استاندارد کرده، سپس آنها را به عنوان بخشی از آداب و سنن روزمره وارد زندگی بسیاری از خانواده ها میکند. قرار گرفتن در معرض وحشت و خشونت از خردسالی و در طول زندگی ادامه مییابد. فرهنگ جدید از صحنههای خشونت و وحشت تولید شده از رسانه ها اشباع شده است و این امری است که گریز ناپذیر به نظر می رسد.
مطالعات انجام شده در زمینه قرارداشتن در معرض خشونت تلویزیون نشان میدهد که در این زمینه مسائل دیگری نیز مثل رواج خشونت و وحشت در موقعیت اجتماعی، اقتصادی، جنسیت و برخی از الگوهای گزینشی مؤثر هستند (جورج بی تا، ۱۵).
پژوهشها در زمینه تأثیر خشونت تلویزیونی بر رفتار کودکان نشان میدهد، این نوع مشاهدات به رفتار در خانواده، مدرسه و جامعه تعمیم مییابد. از جنبه کوتاه مدت تأثیر تحقیقات متعدد نشانگر این امر است که کودکان بلافاصله پس از دیدن برنامهای خشونت بار به همسالان خود در خانواده یا مدرسه تعرض میکنند و رفتار خشن بروز میدهند.
در رسانه های تصویری بخصوص تلویزیون، خشونت فراوان و تقریباً در همه جا دیده میشود. کودکان خشونت تلویزیون را به چند شکل دریافت میکنند خشونت جسمانی و خشونت کلامی.
خشونت جسمانی شامل ضربه زدن، چنگ زدن، لگدزدن، جنگ تن به تن، شلاق زدن و غیره و خشونت کلامی شامل تهدید کردن، متلک گفتن، نا سزاگویی و تحقیر است. البته از خشونت رمزی هم میتوان نام برد که حرکات و اعمالی مانند دنبال کردن کودک به قصد زدن یا تهدید دیگران برای اعمال خشونت بار توأم با فعالیتهای غیرکلامی را شامل میشود.
نکته جالب در خشونتهای تلویزیونی این است که عواقب این خشونتها و به ویژه درد و رنج مصائب و فاجعهای که ممکن است از آن حاصل شود ، به ندرت نشان داده میشود. کودکان کودکستانی که انواع رفتارهای پرخاشگرانه یک فرد بزرگسال را در برابر یک عروسک بادی بزرگ در تلویزیون دیده بودند، بعداً بسیاری از اعمال از جمله الگوهای نامتداول رفتار پرخاشگرانه، افزایش برانگیختگی، کاهش حساسیت پرخاشگری و کاهش قید و بندهای رفتاری را از آن تقلید کردند. برخی تحقیقات گویای آن است که فرستنده های تلویزیونی مستقرشده، آمار جرایم از این قبیل را به طور محسوسی نشان میدهد. در ارزیابی سه شبکه تلویزیونی آمریکا معلوم شده است که این شبکه ها در برنامههای خود در هفته ۹۲ مورد حمله با اسلحه گرم، ۱۱۳ صحنه تجاوز به عنف، ۹ فقره خفت کردن، ۱۲۸ فقره نزاع با مشت و لگد و ۱۷۹ مورد تخلف از قانون را نمایش میدهند. از سوی دیگر، هر کودک تا رسیدن به ۱۴ سالگی جمعاً ۱۳۰۰۰ مورد قتل و تجاوز را مشاهده میکند.
نگرانی از خشونت در برنامههای تلویزیونی به طور مشخص با زمینه رشد اخلاقی کودک مرتبط است. بیش از ۲۰ سال تحقیقات آزمایشگاهی، آزمایشهای میدانی و تجزیه و تحلیل رفتارهایی که به صورت طبیعی بروز میکنند، به این نتیجه گیری منجر شده که صحنههای خشونت آمیز تلویزیون بر رفتارها و باورهای کودکان پیامد منفی و قطعی دارد. زیرا بینندگان این رسانه، روابط متقابل شخصیتهای تلویزیونی و روش های حل مسائل مشاهده شده در تلویزیون را تقلید میکنند، بنابراین بسیار مفید خواهد بود که نمونههایی از رفتارهای مناسب اجتماعی، رفتارهای مفید و سازنده نشان داده شود و اکنون میتوان از نفوذ شدید و دقیق تلویزیون که تقریباً در دسترس اکثر خانوادههاست استفاده کرد و به کودکان فنون مدیریت، رهبری، مطالعه، آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی، انواع بازی های خلاق، کار با رایانه و غیره را یاد داد (بیابانگرد ۱۳۸۷، ۱۳).
نتایج پژوهشها و بررسیهای مکرر کوتاه مدت و دراز مدت نشان دهنده این واقعیت است که خشونت در تلویزیون به کودکان رفتار ضد اجتماعی می آموزد، از حساسیت آنها نسبت به اعمال خشن میکاهد، آنها را برای مضطرب شدن آماده میسازد، اختلال در خواب به وجود میآورد، علائم بعد از تنش ایجاد میکند، رفتار خشونت آمیز در آنها به وجود میآورد، این باورها را در آنها تقویت می کند که مسائل را با خشونت می توان حل کرد، آنان را نگران، ترسو و مضطرب به دنیای اطراف خود بار میآورد، حساسیت آنها نسبت به درد و رنج کودکان همسال خود کمتر میشود، بیشتر دست به کارهای خطرناک میزنند، از قواعد و قوانین سرپیچی و بحث و جدل بیشتری میکنند و رفتار معمولی آنان با دیگران معمولاً توام با پرخاشگری و آزار و تحقیر دیگران میشود و بنابراین طبق تمام بررسیهای صورت گرفته که در بالا بیان شد میتوان به این نتیجه رسید که تلویزیون میتواند زمینه ایجاد بزهکاری و بزه دیدگی در کودکان را ایجاد کنند که البته راهکارهایی هم برای مقابله با کارکردهای منفی تلویزیون وجود دارد که در ادامه به آن پرداخته میشود.

۴-۱-۱-۴ راه های مقابله با کارکردهای منفی تلویزیون

گرچه به صفر رساندن کارکردهای منفی تلویزیون امکان پذیر نیست، ولی نباید نسبت به آنها بی تفاوت بود. از این رو، باید تمام توان خود را به کار بست تا این کارکردهای منفی به حداقل ممکن برسند.
به دلیل آنکه تلویزیون در کشور ما رسانه ملی و دولتی است، کاهش کارکردهای منفی آن، همکاری همه جانبهای میطلبد که در یک سو ، مسؤلان و متولیان امر قرار دارند و در سوی دیگر، خانواده ها و مددکاران اجتماعی که باید از همه آنها هر چند توان کمی داشته باشند به نحو شایسته استفاده کرد ؛ زیرا مسأله بسیار حائز اهمیت است.
در پایان، به برخی از این راه کارها اشاره میگردد:
۱-استفاده از تراشه رایانه ای که میتوان این وسیله را در دستگاه تلویزیون کار گذاشت تا والدین به کمک آن بتوانند در برنامههایی که تصور میکنند برای فرزندانشان مناسب نیست، اختلال ایجاد کنند.
۲- متولیان امر سعی کنند برنامههای مخصوص بزرگسالان را زمانی پخش کنند که تا حد امکان، کودکان موفق به دیدن آنها نشوند.

جمله­ مربوط به اتلافات هزینه بواسطه تخلیه اگزرژی به محیط می­باشد. جدول (۳-۲) تعاریف مربوط به و برای بعضی از اجزای سیستم­های حرارتی در حالت پایدار نشان می­دهد.

۳-۴-۳ معادلات کمکی تعیین هزینه
در صورتی که هزینه­ های جریان­های ورودی به یک جز معلوم باشند، معمولاً یک معادله­ بالانس هزینه برای تعیین هزینه­ جریان­های خروجی کافی نمی ­باشد زیرا اغلب تعداد جریان­های خروجی بیش از یک می­باشد. بنابراین باید یک سری معادلات کمکی برای یک جز نوشته شوند و تعداد این معادلات کمکی نیز باید برابر تعداد جریان­های خروجی منهای یک باشد. معادلات کمکی بسته به اینکه جریان اگزرژی در نظر گرفته شده برای محاسبه سوخت یا محصول یک جز بکار رود، معادله F یا معادله P خوانده می­شوند.
معادله­ F هزینه­ کلی مربوط به برداشت اگزرژی از یک جریان اگزرژی در یک جز، باید برابر هزینه­ای باشد که برای تأمین همان میزان اگزرژی برداشت شده در اجزای بالادست همان جریان صرف شده است. اختلاف اگزرژی این جریان در ورودی و خروجی برای تعریف سوخت این جز استفاده می­ شود.
معادله­ P هر واحد اگزرژی برای هر جریان مربوط به محصول یک جز، تحت همان هزینه متوسط c_P,K تامین می­گردد.
برای اجزایی از سیستم که فقط دارای یک خروجی هستند همانند کمپرسورهای بدون زیرکش، پمپ­ها، فن­ها، واحدهای مخلوط­کن و اژکتورها، هزینه­ های مرتبط با جریان خروجی بوسیله­ی معادله­ بالانس هزینه (معادله­ ۳-۴۹) محاسبه خواهد شد. اما وقتی که هزینه­ های مربوط به اگزرژی شیمیایی و اگزرژی فیزیکی بصورت جداگانه در نظر گرفته می­شوند (به عنوان مثال برای یک برج تقطیر و یا یک دستگاه تولید کنند گاز که در جدول ۳-۲ نشان داده شده است) و یا وقتی بیشتر از یک جریان اگزرژی از یک جز خارج گردد، بسته به اینکه جریان خروجی در نظر گرفته شده متعلق به سوخت آن جز باشد یا محصول، معادلات کمکی F و P مورد نیاز خواهد بود.

• دستگاه تولید بخار شامل درام (EV):

شکل ۳-۴: شماتیک دستگاه تولید بخار شامل درام

(۳-۵۲)

(۳-۵۳)

• مولد بخار (SG):

شکل ۳-۵: شماتیک دستگاه تولید بخار

(۳-۵۴)

(۳-۵۵)

• کمپرسور با استخراج هوای خنک کننده ©:

شکل ۳-۶: شماتیک دستگاه کمپرسور با استخراج هوای خنک کننده

(۳-۵۶)

(۳-۵۷)

فنّاوری اطلاعات یک نوع از تکنولوژی است که قصد دارد با بهره گرفتن از نرم افزارها، رایانه ­ها و سایر تجهیزات الکترونیکی، ذخیره، حفاظت، بازیابی،انتقال و پردازش اطلاعات را به شکلی مطمئن و ایمن انجام دهد. به بیانی دیگر اگر فنّاوری را کاربردی کردن علم، اطلاعات را همان داده ­های پردازش شده و پردازش را مدیریت بر روی اطلاعات تعریف کنیم، فنّاوری اطلاعات عبارت است از: علمی که برای مدیریت و پردازش اطلاعات لازم است.فنّاوری اطلاعات نوعی فنّاوری است که با بهره­ گیری از سخت افزار، نرم افزار و شبکه افزار مطالعه و کاربرد داده ­ها و پردازش آنها جهت تولید اطلاعات را در زمینه ­های ذخیره­سازی، داده ­کاوی^[۱۱۴]، داده­آمائی^[۱۱۵]، انتقال داده ­ها، امنیت داده ­ها و مدیریت و کنترل اطلاعات میسر می­سازد (صادقی، ۱۳۸۹، ۲۵). فناوریاطلاعات، واسطه ‌ای است که امکان بیان طیف گسترده‌ ای از اطلاعات، اندیشه‌ها، مفاهیم، و پیام‌ها را فراهم می‌کند (لیچ و همکاران^[۱۱۶]، ۲۰۱۰، ۱۸۶). فناوری اطلاعات به مجموعه‌ای ازابزار وروشها اطلاق می‌شود که به نحوی اطلاعات را دراشکال مختلف جمع‌ آوری، ذخیره، بازیابی،پردازشوتوزیع می‌کند. فناوری اطلاعات درجهت گسترش توانمندیهای اندیشه انسان تکوینی افتهاست (کاندلیس و همکاران^[۱۱۷]، ۲۰۱۳، ۹۸).

باید دقت کرد که فنّاوری اطلاعات را مدیریتِ اطلاعات تنها از طریق فنّاوری‌های رایانه­ای ندانیم. فنّاوری اطلاعات محدوده­ای فراتر از رایانه ­ها را دربرمی­گیرد و در واقع مجموعه ای از تکنیک­ها، مهارت ­ها، علوم و ابزارهای الکترونیکی، کامپیوتری و مخابراتی می­باشد. از این رو در این تکنولوژی با دو نوع فنّاوری رو­به­رو هستیم: «فنّاوری اطلاعات^[۱۱۸]» و «فنّاوری ارتباطات^[۱۱۹]». لذا در سال­های اخیر عده­ای عبارت «فنّاوری اطلاعات و ارتباطات[۱۲۰]» را برای این فنّاوری به­کار می­برند تا علاوه بر اختصار در نام­گذاری، این اصطلاح به طور روشن دایره ارتباطات مخابراتی را نیز در­برگیرد. لازم به ذکر است در ادامه این پژوهش، اغلب به اختصار، عبارت «فنّاوری اطلاعات» به­کار رفته است که منظور از آن همان «فنّاوری اطلاعات و ارتباطات» است.
تاریخچه فنّاوری اطلاعات
از آنجا که بشر موجودی اجتماعی است و لازمه اجتماعی زیستن برقراری ارتباط با دیگران است، لذا در طول قرن­ها همواره در جستجوی بهترین راه­های ممکن و فنّاوری­های مختلف برای ایجاد ارتباط با همنوعان خود بوده است. مطالعه تاریخ تمدن نیز نشان می­دهد اطلاعات، موتور اصلی و محرکه اجتماع است. لذا مهم­ترین و تحول­سازترین ابداعات بشری مربوط به تولید، ذخیره و انتقال اطلاعات بوده ­اند، لذا بدون شک اطلاعات و اطلاع رسانی ازدوران باستان باحیات بشرعجین بوده است (هنین^[۱۲۱]، ۲۰۱۲، ۳۷).
از سوی دیگر اولین جزء اصلی ارتباط، پیام یا اطلاعات می­باشد و بدون آن ارتباط در هیچ نهاد یا سازمانی و در هیچ سطحی شکل نمی­گیرد. اهمیت اطلاعات در فرایند ارتباط و زندگی انسان­ها آنقدر زیاد است که حتی کوچک­ترین تحول و ابداع در زمینه ثبت، ضبط و انتقال اطلاعات، آثار اجتماعی بسیاری در طول تاریخ به همراه آورده است. یکی از نخستین ابداعات فنّاورانه بشر برای برقراری ارتباط و انتقال اطلاعات، زبان و تکلم بوده است که نقطه شروع ارتباط شفاهی بین انسان­ها و وجه تمایز آشکار انسان و حیوان می­باشد. وجه تمایز دیگر بین انسان و حیوان تفکر و شناخت است که در واقع وابسته به اطلاعاتی است که انسان از محیط پیرامون خود دریافت نموده و آن را با فرایند ذهنی خود -که باز هم فرآیندی اطلاعاتی است- ترکیب می­ کند (کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۸).
پس از آن­ که انسان­ها برای ارتباط با یکدیگر تکلم را ابداع کردند رفته رفته با نیاز­های دیگری رو‌به­رو شدند. یکی از مهم­ترین نیازهای بشر از هزاران سال قبل، نیاز به شمارش و محاسبه بوده است. انسان­های اولیه برای محاسبات ابتدائی خود از انگشت­هایشان استفاده می­کردند. سپس آن­ها دریافتند که می­توانند از برخی اشیاء، مانند صدف و استخوان پرندگان نیز برای محاسبه استفاده نمایند. کلمه Calculate به معنای محاسبه از واژه Calculus، واژه لاتین به معنای «سنگ کوچک» گرفته شده است و این نشان می­دهد که پیشینیان ما برای محاسبات خود و نیز برای اختراع چرتکه، که اولین دستگاه محاسبه ساخت بشر بود از خرده سنگ­ها استفاده می­کردند. از این رو تاریخچه اولین کامپیوترهای جهان را شاید بتوان در ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح یافت. یکی از اولین ابزارهایی که بشر ساخت و از نظر قابلیت انجام محاسبات، به کامپیوترهای مدرن امروزی شباهت داشت، چرتکه سومری متعلق به تمدن سومر باستان در عراق کنونی بود.
ابداع خط نیز از مهم­ترین ابداعات فنّاورانه بشر در زمینه اطلاعات و ارتباطات بود که بشر را وارد عرصه جدیدی کرد و سبب شد تاریخ تمدن بشری به دو دوره تاریخی و ما­قبل تاریخ تقسیم گردد. پیش از آن انسان­ها فقط به حافظه خود و آنچه به­خاطر می­سپردند متکی بودند از این­رو بسیاری از تجارب بشری سینه به سینه و در محدوده­ خانواده، ایل و عشیره به نسل­های بعدی منتقل می­شد و به همین دلیل امکان انتقال دانش، تجربه و اطلاعات به جوامع دوردست وجود نداشت. حتی گاه با مرگ فرد تمام تجربه و دانش وی با او دفن می­شد. ابداع خط سبب شد تا بشر بتواند دانش و اطلاعات خود را به صورت منابع مکتوب و مدون ثبت و ماندگار کرده، و به آیندگان انتقال دهد. نخستین کتابخانه ­ها از همین زمان با گسترش منابع مکتوب شکل گرفتند. کتابخانه ­ها، هم به دلیل داشتن منابع مکتوب و مدون و هم به دلیل برقراری ارتباط بین کتابداران و متخصصان علم اطلاعات از بهترین ابزار ارتباطی محسوب می­شوند و زمینه ارتباط بین انواع منابع اطلاعاتی و جامعه را فراهم می­نمایند(کنت سی.لاودن^[۱۲۲] و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۸).
ابداع کاغذ سرآغاز اولین انقلاب فرهنگی و صنعت چاپ موجب انقلاب فرهنگی دوم شد. در واقع این دو، عواملی بودند که موجب تسریع تمدن بشری شدند و دو ره­آورد مهم به ارمغان آوردند: کاهش هزینه تولید اطلاعات و افزایش سرعت انتقال اطلاعات. این دو ابداع همراه با سایر تحولات فنی و اجتماعی سبب شدند سواد از انحصار افراد خاص در جامعه خارج شده و آگاهی­ های اجتماعی افزایش یابند.
به­مرور زمان علم و دانش فراگیر شد و انتشار اطلاعات به حدی رشد یافت که بشر با پدیده انفجار اطلاعات مواجه شد و صحت جمله «دانش، قدرت است» بیش از پیش بر همگان اثبات گردید
(کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۹).
بسیاری از دانشمندان و سیاستمداران برای تاکید بر اهمیت تاثیرات و تحولات حاصل از گسترش اطلاعات، از اصطلاحاتی چون «انقلاب اطلاعات^[۱۲۳]» یا «جامعه اطلاعاتی^[۱۲۴]» استفاده می­ کنند. به بیان دیگر می توان اینگونه بیان نمود که سرعت ومیزان تولید علم درجهان وروشهای نوین گردآوری، پردازش وتوزیع اطلاعات ازیک سوونیازرو به تزایدجوامع انسانی به استفاده از نمودهای مختلف اطلاعات ازسوی دیگر منجربه پدیدآمدن دوره اجتماعی خاصی موسوم به “عصراطلاعات” شده است(گروبلر و همکاران^[۱۲۵]، ۲۰۱۲، ۷۴۹). ویژگی تمامی انقلاب­های فنّاورانه این است که تمامی قلمرو فعالیت انسانی را تحت تاثیر قرار می­ دهند. به این معنا که به ­عنوان بافتی که فعالیت انسانی در آن جاری است، عمل می­ کنند (کاستلز^[۱۲۶]، ج۱: ۶۰). پیشرفت­های فناورانه در ابتدا از یک جامعه شروع می­گردند، به میزان کارایی و سودمندی­شان بر تمامی حوزه ­های جامعه تاثیرمی­گذارند و سپس به تدریج به سایر جوامع گسترش می­یابند (نورمحمدی، ۱۳۹۰، ۴۷).
انقلاب اطلاعات، مانند هر تحول فنّاورانه دیگر، سرشتی دوگانه دارد؛ در این راستا انقلاب اطلاعات به «ژنوس»، یکی از خدایگان یونان باستان می­ماند^[۱۲۷]: از یک سو، مجموعه ­ای از ابزار­ها و فنون ارتباطی که برای انتقال و مبادله اطلاعات و نماد­ها به­کار می­رود، به­شمار می ­آید و بنابر این آنچه اهمیت دارد، محتوای پیام­ها و اطلاعات مبادله شده است و از سوی دیگر، در جایگاه شاخص و نیروی محرکه نوعی تحول تمدنی و فرهنگی نوین نیز، نقش آفرینی می­ کند. به این ترتیب، انقلاب اطلاعات نه تنها ابزار بلکه عنصر محوری فرهنگ و تمدنی نوین است که ارزش­ها، ساختار­ها، الگو‌های رفتاری، جهان­بینی و فلسفه تاریخ خاص خود را به همراه دارد (کلین^[۱۲۸]، ۲۰۰۶: ۵۱۹).
روند پیشرفت­های فنّاورانه در طول تاریخ نشان می­دهد که جهان، علاوه بر دو انقلاب فرهنگی که در صفحات قبل به آن اشاره شد، تا­کنون دو انقلاب صنعتی را نیز پشت سر گذاشته است. نخستین انقلاب صنعتی در پایان سده هجدهم آغاز شد که ویژگی بارز آن ظهور فنّاوری­های جدیدی مانند ماشین بخار، ماشین نخ­ریسی و به­کار­گیری ماشین به­جای افزار­آلات دستی بود. حدود صد سال بعد دومین انقلاب صنعتی رخ داد که اختراع برق، موتور­های درون­سوز، صنعت شیمی، آغاز فنّاوری­های ارتباطی و به موازات آن، گسترش تلگراف و اختراع تلفن از جمله آثار آن به­شمار می­آیند (هارت و کیم^[۱۲۹]، ۲۰۰۰، ۳۷).
به­کار­گیری نوآوری­های فنّاورانه حاصل از دو انقلاب صنعتی اول و دوم، به شکلی ناگهانی و غیر‌منتظره فرایند­های تولید و توزیع را دگرگون ساخت. موجب تنوع و افزایش در تولید، پیشبرد رشد اقتصادی شاخص­ های زندگی، جابجایی در پایگاه ثروت و چیرگی انسان بر طبیعت شد (دوپویی، ۱۳۸۳، ۱۱).
این دو انقلاب رفته رفته در سراسر جهان نوعی نظام صنعتی شکل دادند. نو­آوری­های بنیادین در حوزه ­های تولید و توزیع انرژی در کانون این انقلاب­ها، قرار داشتند (میک سینز^[۱۳۰]، ۱۳۸۳، ۱۳۸).
شکل­ گیری نظام صنعتی و تحولات مذکور نیاز انسان به شمارش و محاسبه را بیش از پیش افزایش داد، از سوی دیگر محدود بودن ظرفیت ذخیره اطلاعات توسط مغز انسان، نیاز به سرعت و دقت در انجام محاسبات، خستگیِ مغز انسان بر اثر انجام محاسبات تکراری و احتمال خطای مغز در حالاتِ خستگی یا بیماری، از مهم­ترین عواملی بودند که انسان­ها را به سوی اختراع کامپیوتر سوق دادند.در سال ۱۶۴۲ میلادی، بیلز پاسکال ریاضیدان، فیلسوف و فیزیکدان فرانسوی، اولین دستگاه مکانیکی را برای انجام عمل جمع اختراع کرد. با آغاز قرن ۱۹ میلادی، علوم ریاضیات و منطق در اروپا، شکل کاربردی به خود گرفتند. در دهه ۴۰ قرن ۱۹ جورج بول، جبر بول را پایه ریزی کرد و مقدمات اختراع کامپیوترهای دیجیتالی و مدارهای منطقی امروزی را پایه گذاری کرد.
پیشینه علمی و صنعتی فنّاوری­های اطلاعات و ارتباطات الکترونیک به دهه­ها پیش از سال ۱۹۴۰ بر­می­گردد. مهم­ترین اختراعات در این زمینه عبارت بودند از: اختراع تلفن به­وسیله بل^[۱۳۱] در سال ۱۸۷۶، اختراع رادیو توسط مارکونی^[۱۳۲] در سال ۱۸۹۸ و اختراع لامپ خلاء به­وسیله دی­فارست^[۱۳۳] در سال ۱۹۰۶ (نورمحمدی، ۱۳۹۰، ۴۹-۴۷).
اگرچه بسیاری اختراع ماشین چاپ را اولین گام تکوین انقلاب اطلاعات و ارتباطات در جهان می­دانند و ریشه ­های تاریخی فنّاوری اطلاعات و ارتباطات را در اختراع تلگراف، دستگاه­های اولیه تلفن و رادیو­ جستجو می­نمایند؛ ولی در واقع پیشرفت­های چشم­گیر در عرصه فنّاوری­های اطلاعات و ارتباطات الکترونیک، در طول جنگ جهانی دوم آغاز شد.
در سال ۱۹۳۷ اولین کامپیوتر دیجیتالی الکترونیکی و غیر­قابل برنامه­ ریزی به نام ABC^[134]برای حل معادلات خطی ساخته شد. سپس در سال ۱۹۴۶ اولین کامپیوتر مدرن جهان به نامENIAC برای انجام محاسبات پروژه‌های موشکی ارتش ایالات متحده آمریکا طراحی و رونمایی شد. اصلی ترین قطعه در ساخت این کامپیوتر لامپ­های خلاء بودند. هسته مرکزی انقلاب در فنّاوری اطلاعات و ارتباطات ابداع اولین رایانه قابل برنامه­ ریزی و ترانزیستور بود. سپس در نیمه دوم قرن بیستم اختراع و تولید صنعتی ترانزیستور در ساختار و عملکرد، فنّاوری، شیوه ­های تولید و جمع­آوری و پردازش اطلاعات دگرگونی قابل توجهی ایجاد کرد (کاستلز^[۱۳۵]، ج۱، ۱۳۸۵: ۶۹).
اختراع ترانزیستور سرعت پیشرفت آن را چندین برابر کرد.کامپیوترهای ترانزیستوری چندین برابر کوچک­تر، سریع‌تر، ارزان‌تر، کم‌مصرف‌تر و قابل اعتمادتر از لامپ‌های خلاء بودند.از اوایل دهه ۷۰ صنعت کامپیوتر، از فضای لابراتوارهای دانشگاهی خارج شد و در دسترس مردم قرار گرفت. شرکت­هایی مانند اچ پی^[۱۳۶]، زیراکس^[۱۳۷]، آی­بی­ام ^[۱۳۸]و اپل^[۱۳۹] در سه دهه آخر قرن بیستم،کامپیوترهایی را طراحی و تولید کردند که به کامپیوترهای امروزی شبیه بودند. به خصوص معماری کامپیوترهای شرکت آی­بی­ام به استانداردی برای صنعت کامپیوتر تبدیل شد.اولین کامپیوتر شخصی که در بازار مصرفی با استقبال فراوان مردم روبرو شدCommodore PET بود و پس از آن کامپیوتر­هایی که برای مصارف خانگی ساخته می­شدند نیز روز­به­روز پیشرفته­تر شدند.
تحولات تاریخی مختلف در طول تاریخ تمدن بشر، حاکی از این است که مهم­ترین و تاثیرگذار­ترین اختراعات بشری در زمینه اطلاعات و ارتباطات بوده ­اند. به عنوان مثال رادیو، تلویزیون، سینما، کاغذ، چاپ، رایانه، ماهواره و اینترنت و هزاران ابداع مهم دیگر نیز، برای تسهیل دسترسی به اطلاعات مختلف، اختراع شدند.به مرور زمان اطلاعات متنوع­تر شدند، با تنوع یافتن اطلاعات در انواع اطلاعات چاپی، اطلاعات شفاهی و گفتاری، اطلاعات تصویری و گرافیکی مانند عکس یا نقاشی، اطلاعات صوتی، اطلاعات چند­رسانه ای مانند انواع فیلم، اطلاعات کسب شده از دستگاه­های رادیوگرافی و سایر تجهیزات پزشکی و ابداعات دیگر، امکانات تولید و دسترسی به اطلاعات نیز افزایش یافت (کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۹).
روند پیشرفت کامپیوترها تا قرن بیست ویکم روند ثابتی را طی کرد تا زمانی که ریزپردازنده‌های چند هسته‌ای به این صنعت وارد شدند. این ریزپردازنده‌ها با دارا بودن چند هسته می‌توانند در یک زمان چندین پردازش را به صورت موازی انجام دهند.مصرف کم و سرعت بالا باعث شد تا این ریز­پردازنده­ها، ابتدا در کامپیوترهای قابل حمل و سپس در همه انواع کامپیوترهای شخصی، حتی در تبلت­ها و گوشی‌های تلفن همراه هوشمند مورد استفاده قرار گیرند.
امروزه حتی با یک گوشی تلفن همراه می­توان علاوه بر تولید، ذخیره و انتقال انواع اطلاعات، به اطلاعات دیگران نیز دسترسی یافت. شما با یک گوشی تلفن همراه می­توانید مکالمه تلفنی انجام دهید، صدا ضبط کنید، عکاسی و فیلمبرداری کنید، این اطلاعات متنی، صوتی، تصویری و فیلم را در حافظه تلفن همراه خود ذخیره و به دیگران ارسال نمائید. همچنین می­توانید با همان گوشی به اینترنت متصل شوید و علاوه بر دسترسی به انواع اطلاعات موجود در اینترنت و اطلاعات دیگران، اقدام به خرید کالا و خدمات نمائید (کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۱۰).
انواع راه­ حل­های فنی بشر برای ذخیره، پردازش و انتقال اطلاعات موجب ابداع فرآیندهای ارتباطی گوناگون می­گردد. این تحولات فنی موجب گسترش روز­­افزون حوزه مهم و اثرگذاری به نام فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی بشر و آمیختن آن با سایر رشته­ها و حرفه­ها شده است.
ابزارهای ابداع شده در زمینه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات چنان سایر عرصه ­های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگ و تمدن را تحت تاثیر قرار دادند که در مدت زمان کوتاهی بشر از عصر صنعت^[۱۴۰] وارد عصر اطلاعات^[۱۴۱] شد. در جامعه اطلاعاتی تولید بیشتر کالا­ها و خدمات، و نیز ارتباطات فردی و اجتماعی به فنّاوری­های اطلاعاتی و ارتباطی وابسته شد و نهاد­های اجتماعی اطلاعات مدار شدند.
امروزه برای تامین امنیت، صنعت اسلحه­سازی جای خود را به فناوری اطلاعات و ارتباطات داده است. تهدید­های امنیتی پیچیده­تر و جوامع به نحو خطرناکی آسیب پذیر­تر از گذشته شده ­اند (نورمحمدی، ۱۳۹۰، ۱۴).
فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در حال حاضر، بسیاری از محدودیت­های زمانی و مکانی را حذف کرده است. ما می­توانیم به اطلاعاتی مرتبط با وقایع مختلف در نقاط گوناگون جهان به صورت همزمان دسترسی داشته باشیم. مانند پخش مستقیم مسابقات ورزشی، همایش­های علمی، کنفرانس‌های سیاسی و یا حتی اطلاع از وضعیت نزدیکان خود در دورترین نقاط جهان.
در سال­های اخیر فنّاوری اطلاعات نه فقط برای انتقال اطلاعات، بلکه حتی برای انواع پردازش
حرفه­ای اطلاعات نیز توانمند شده است. به عنوان مثال نه تنها می­توانید یک مسابقه فوتبال را که در نقطه دیگری از کره زمین درحال اجرا است به طور همزمان تماشا کنید بلکه می­توانید به اطلاعاتی مانند مقدار تصاحب توپ توسط هر بازیکن یا هر تیم، مقدار کل پاس­های موفق و ناموفق هر فرد یا هر تیم، مقدار انرژی مصرف شده توسط هر فرد، میزان حضور توپ در هر نقطه از زمین فوتبال و نیز اطلاعات متنوع و جالب دیگری دست یابید که حتی تصور آن در سیستم­های سنتی وجود نداشت. تصویر­برداری هولوگرافیک و چند­بعدیِ ورزش­هایی چون فوتبال، نویدبخش آینده­ای است که حتی بازی­های فوتبال به صورت چند ­بعدی و همزمان در هزاران ورزشگاه در سراسر کره زمین، به گونه ­ای واقعی شبیه سازی شوند. کافی است مردم برای تهیه بلیط و تماشای بازی فقط به ورزشگاه محل سکونت خود بروند تا بتوانند بازی را به صورت همزمان، چند­ بعدی و واقعی در همان زمین فوتبال ببینند! (کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۱۰).
یکی از مهم­ترین نهاد­های اجتماعی که تحت تاثیر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات متحول شد، نظام مالی و بانکی بود. قرن­ ها پیش مبادلات اولیه انسان­ها با یکدیگر به ­صورت کالا به کالا بود. بعد­ها پول ابداع و برای مبادلات کالا و ارتباطات تجاری و مالی استفاده شد. سپس بانک­ها تاسیس شدند. اما امروزه به دلیل رواج نظام­های اطلاعاتی و ارتباطی، پول در بسیاری از موارد از حالت کالای فیزیکی به کالای اطلاعاتی تبدیل شده است. این بدان معناست که در بسیاری از ارتباطات تجاری و مالی، پول به شکل فیزیکی جا­به­جا نمی­گردد، بلکه از پول الکترونیکی استفاده می­ شود که در­واقع همان مبادله اطلاعات بین بانک­ها است.
استفاده از کارت­های بانکی و اعتباری برای مبادله­های تجاری و مالی آن قدر فراگیر شدکه امروزه تقریبا در تمام فروشگاه­ها و مراکز ارائه خدمات از این ابزار ارتباطی استفاده می­ شود. همچنین با رواج بانکداری الکترونیکی می­توانید موجودی خود را از یک حساب بانکی به حساب دیگر منتقل کنید و انواع خدمات را از راه دور دریافت نمائید.
امروزه در خط تولید بیشتر کالا­های صنعتی از روبات­ها یا سایر نظام­های کنترلی ماشینی و الکترونیکی استفاده می­گردد. سیستم­های اداری، حسابداری، مالی و ارائه انواع خدمات در بیشتر ادارات و سازمان­ها، اعم از دولتی و غیر دولتی از حالت سنتی سابق درآمده و وابسته به سیستم­های اطلاعاتی الکترونیکی شده ­اند. این سیستم­های اطلاعاتی نه فقط در اختیار کارکنان ادارات و سازمان­ها قرار دارند، بلکه در اختیار مراجعین سازمان­ها نیز قرار می­گیرند و ارتباط بین کارکنان سازمان با یکدیگر، ارتباط بین مراجعین با سازمان، ارتباط مراجعین با یکدیگر و حتی ارتباط مراجعین با مدیریت سازمان را برقرار می­نمایند (کنت سی.لاودن و جین پی.لاودن، ۱۳۹۰، ۱۱).
فنآوری اطلاعات به دستیابی شرکت به مزیتهای رقابتی پایدار از طریقت عامل با دیگر منابع کمک میکند (وینزکل و همکاران^[۱۴۲]، ۲۰۱۳، ۸). واقعیت انکار نا­پذیر در عصر اطلاعات این است که بیشتر کالا­ها و خدمات، دانش مدار یا اطلاعات مدار شده ­اند. یعنی تولید و استفاده از آنها به دانش وابسته است و همین موضوع سلیقه، توقع و حتی نگرش مردم را در عصر حاضر متحول کرده است. امروزه استفاده از اینترنت برای درصد بالائی از مردم تقریبا همانقدر مهم و حیاتی شده است که سال­ها پیش استفاده از آب لوله­کشی، برق و تلفن، مهم و حیاتی بود. به­عنوان نمونه نمودار شماره ۲-۱ رشد کاربران اینترنت در ایران را در دهه ۸۰ نشان می­دهد
نمودار ۲-۱: شاخص رشد کاربران اینترنت در ایران با مقیاس میلیون نفر(۳)
(وینزکل و همکاران^[۱۴۳]، ۲۰۱۳، ۸)
در جداول زیر به طور مختصر سیر تاریخی تحول و پیشرفت (IT وICT) و رویدادهای مهم رایانه‏ی با اقتباس از دو منبع مختلف (شریفی، ۱۳۸۳) و ( شجاعی، ۱۳۸۳) ارائه می‏گردد.
جدول ۲-۶: تاریخچه فن‏آوری اطلاعات

۲-۲-۸-۳ کمک در بازاریابی و فروش محصولات تولیدی
یکی از مشکلات اساسی بنگاه­های کوچک اقتصادی بازاریابی و فروش محصولات تولیدی این کارگاهها است که اگر تدبیر مناسبی برای آن اتخاذ نشود ادامه فعالیت این گونه کارگاهها مشکل و گاها” غیر ممکن میشود چون حیات یک واحد تولیدی بستگی به فروش کالا و خدمات تولیدی آن واحد دارد، اگر تعداد این کارگاهها محدود باشد، کار فروش چندان پیچیده نخواهد بود حل مشکل هنگامی سخت میشود که تعداد زیادی از این نوع کارگاهها در یک مدت زمان کوتاه ایجاد شود و زمانی سختتر میشود که تولیدات آنها بیش ازنیاز محل بوده و یا اصلا” مصرف محلی نداشته باشد.

ایجاد کارگاههای کوچک اقتصادی فراوان با تولیدات مختلف درحجم نسبتا” زیاد نیاز به بازار مطمئن دارد. تولید کننده باید اطمینان داشته باشد در هر حالت، امکان فروش کالای تولید شده اش فراهم است. درصورت گسترش کارگاههای مشابه، اشباع بازار محل و منطقه یک امر غیر عادی نیست و اگر چنین شرایطی بوجود آید واحدهای تولیدی همه دچار مشکل میشوند و ممکن است بسیاری از فرصتهای شغلی ایجاد شده از بین برود، لذا بازاریابی و کمک در فروش محصولات تولیدی مددجویان یک امر ضروری است که باید به عنوان یک برنامه حمایتی مورد توجه قرار گیرد و مددجویان مولد بطور مستمر مورد حمایت قرار گیرند. یکی از برنامه های مؤثر، بازاریابی و کمک در فروش محصولات تولیدی مددجویان است که این امر از طریق تبلیغات و حضور در نمایشگاه های متعدد استانی، ملی و بین المللی فراهم میشود. ایجاد فروشگاه های دائمی و بازارچه های فصلی از دیگر برنامههای توانمند سازی است. برای فروش محصولات تولیدی مددجویان ) در تولیدات انبوه (این برنامه ها بسیار مفید و مؤثر است که باعث میشود حجم وسیعی ازکالاهای تولیدی مددجویان به فروش رسد و مددجویان از بازار فروش محصولات تولیدی خود اطمینان حاصل نمایند و با اعتماد به نفس بیشتری به امر تولید بپردازند.
۲-۲-۸-۹ پیشگیری از سقوط مجدد مدد یافتگان به چرخه فقر
طرحهای اشتغال و خودکفایی کوچک از جهات مختلف نیاز به مراقبت دارند زیرا کارگاههای ایجاد شده اکثرا” نوپا و مجریان آنها عموما” کم تجربه و از دانش فنی کافی برخوردار نیستند و از لحاظ اقتصادی نیز بسیار ضعیف هستند. لذا ممکن است هر اتفاق کوچکی این بنای تازه را ویران کند و مددجوی نجات یافته از فقر را دوباره به چرخه فقر برگرداند، برای پیشگیری از این اتفاق ناگوار مراقبتهای ویژهای مثل بیمه کامل وسایل کار پرخطر، بیمه محصولات ) در طرحهای کشاورزی )، بیمه دامها، ) درفعالیتهای دامپروری)، بیمه حوادث و بیمه اجتماعی مجریان صورت می گیرد. به همین جهت است که برنامه پیشگیری از سقوط مجدد مددیافتگان به چرخه فقر موارد ذیل در برنامه های توانمندسازی امداد قرار گرفته است.
الف تداوم برنامه های نظارتی حداقل تا پنج سال
ب-ادامه کمکهای فنی و مهندسی
ج-ادامه کمک در بازاریابی و فروش محصولات تولیدی
د-برقراری بیمه اجتماعی برای مددجویان فعال در واحدهای اقتصادی.
بدون شک یکی از راه کارهای موثر درپیشگیری بازگشت به فقر نا خواسته، برقراری نظام بیمه ای با اشکال مختلف رایج شامل بیمه های اجتماعی، تجاری وامثال آن است به خصوص بیمه های اجتماعی که با سلامت وتامین نیازهای اساسی اقشار جامعه درزمان بیماری، از کارافتادگی وبازنشستگی بستگی دارد. این نوع بیمه تقریباً درتمام کشورهای پیشرفته برقرار می باشد البته با شرایط گوناگون وبا نرخ وخدمات متفاوت. به همین جهت بیمه افراد فعال درطرح های اشتغال وافراد تحت تکفل شان یک امر ضروری است. با اجرای این برنامه کلیه کارآفرینان واعضاء خانواده آنها از نظر درمان، ازکارافتادگی، بازنشستگی وفوت، تحت پوشش بیمه های اجتماعی قرار می گیرند.
ه- برقراری بیمه حوادث
حوادث ناشی از کار، سوانح ورویدادهای طبیعی از جمله حوادث غیر قابل پیش بینی می باشد که ممکن است سرمایه وهستی کار آفرینان را ازبین برده ویا آسیب جدی به ایشان برساند که درشرایط عادی جبران خسارت های وارد آمده برای کارآفرینان نوپا ممکن نیست واگر تدبیر نشود مستمند دیروز که مددیافته امروز است با یک حادثه به چرخه فقر باز می گردد. برای پیشگیری از این فقر ناخواسته، برقراری بیمه های حرفه ای وحوادث، راه کار مناسبی بنظر می رسدکه انجام آن توصیه می شود.
۲-۲-۸-۱۰ نظارت برحسن اجرای طرحهای اشتغال و خودکفایی
نظارت بر طرحهای اجرا شده یکی از برنامه های اساسی امداد در تثبیت طرحها و پایدارسازی مشاغل
ایجاد شده بشمار میرود این برنامه در سالهای اخیر با جدیت در مورد تمام طرحهای اجرا شده انجام
گرفته و به منظور حصول اطمینان از حسن اجرای طرحهای اشتغال و خودکفایی، کنترل کیفیت محصولات تولیدی مددجویان و پایداری مشاغل بوجود آم ده همچنی ن م راقبت از سرمایه های مادی (تسهیلات اعطائی) انجام می شود. این برنامه برای هر طرح حداقل پنج سال با جدیت اجرا میگردد و طی آن کارشناسان مجرب وفنی برروند اجرای آن نظارت می نمایندتا انحراف وخللی درفرآیند استمرار طرح بوجود نیاید ودر به ثمر رسیدن و پایدار ماندن مشاغل ایجاد شده خللی وارد نشود (قائدی،۱۳۸۷).
۲-۲-۸-۱۱ شناسایی منابع، امکانات بالقوه و بالفعل مناطق مختلف کشور
شناسایی امکانات بالقوه و بالفعل مناطق مختلف کشور یکی از برنامه های اساسی این نهاد جهت توسعه اشتغال و کارآفرینی بشمار میرود که همزمان با اجرای برنامه های توانمندسازی درهمه مناطقی که مشمول طرح توانمندسازی است اجرا می گردد. شناسایی منابع، امکانات بالقوه و بالفعل مناطق مختلف کشور همچنین ظرفیتهای قابل دسترسی در خارج از کشور در برنامه مطالعاتی این نهاد قرار دارد و تا حصول نتیجه، همه ابعاد آن با جدیت دنبال می گردد (همان منبع).
۲-۲-۸-۱۲ برگزاری دوره های شغل شناسی (راهنمایی شغلی)
با توسعه مدارس، دانشگاه و دانشکدههای مختلف، بیسوادی کاهش یافته و این امکان فراهم شده که هر سال تعداد زیادی دانش آموز و دانشجو از مراکز آموزشی، فارغ التحصیل و وارد بازار کار شوند با این تحول انتظار میرفت دیگر جوان بیکاری وجود نداشته باشد ولی این موضوع تحقق نیافت وبیکاران امروز اکثرا” فارغ التحصیلان مدارس متوسطه و دانشگاه های مختلف هستند علت چیست؟ چرا مشکل بیکاری دغدغه اصلی مسئولین کشوراست؟ شاید تصور کنیم مشکل اصلی سرمایه و ابزارکار است یا این که کمبود زمین و محدودیت منابع طبیعی باعث بیکاری شده است ویا ممکن است سستی و کم همتی جوانان را مسبب اصلی بدانیداما مطالعات و تجربه چند ساله امداد مؤید آن است که مشکل اصلی کوچک شمردن
هدایت تحصیلی و هدایت شغلی جوانان است. هنگامی که جوانان بدون اطلاع و شناخت کافی از مشاغل، رشته تحصیلی انتخاب کنند و شرایط بگونهای باشد که هدف فقط ورود به دانشگاه باشد نمیتوان وضعیت بهتری انتظار داشت. لذا بهترین نتیجه وقتی حاصل میشود که هدایت تحصیلی و هدایت شغلی جوانان جدی گرفته شود و ترتیبی اتخاذ گردد که این برنامه از دوره راهنمایی شروع و بطور مداوم و بموقع توسط افراد مطلع با صلاحیت تا پایان دوره دبیرستان ادامه یابد (قدیمی،۱۳۷۹).
۲-۲-۸-۱۳ برگزاری دوره های کارآموزی برای دانش آموزان مقطع دبیرستان
تنوع فراوان و پیچیدگی خصوصیات مشاغل در عصر حاضر از یک طرف و وجود تفاوتهای فردی از نظر جسمی، روحی، هوش، استعداد، و علایق شخصی از سوی دیگر نیاز به راهنمایی و هدایت شغلی در مدارس و دانشگاهها را ضروری میسازد. افلاطون میگوید ” هرگز دو فرد یکی برای شغل. «همانند، متولد نشده اند و در خصایص طبیعی هر کدام با دیگری متفاوتند خاصی مناسب است و دیگری جهت کار دیگر. زمانی که هر فرد، به شغلی خاص بپردازد که با طبیعت او سازگار است، آنگاه همه کارها در حد اعلای کیفیت و کمیت خود با سرعت و سهولت پیش میروند.
راهنمایی شغلی در ادوار مختلف و از دیدگاه دانشمندان ایرانی نیز ضروری و با اهمیت بوده است. ابن سینا میگوید (معلم باید طفل را بشناسد و طبع او را بسنجد و هوش او را بیازماید، تا بتواند به موقع هنر و پیشهای را که متناسب با ذکاوت اوست برایش انتخاب کند. ذوق و شوق طفل را در انتخاب هنر و پیشه ای که آموخته است وادار میکند تا عملا ” به کسب معاش خوی گیرد. در جایی دیگر میگوید هر پسری پس از آموختن قرآن و پایه های آغازین زبان، بایستی برابر استعدادش آموزش یابد، او باید دنبال پیشه و فنی برود که طبعا ” درخور آن است و نباید از آرزوها و هوسهای خویش پیروی کند (قدیمی،۱۳۷۹).
۲-۳ بخش سوم مروری بر مطالعات انجام گرفته
۲-۳-۱ مطالعات سایر کشورها
لیتر و همکارانش در سال ۲۰۰۲ با اندازه گیری شاخص هایی مانند وضعیت تامین مواد غذایی، امکانات آموزشی و… در آمریکا نشان می دهد که قانون جدید موجب فقیر تر شدن فرزندان خانواده های تک والدی شده که زنان (مادران) سرپرستی آنان را به عهده دارند. لذا با طرح های ادعایی در این زمینه خواستار بازنگری فانون و کمک بیشتر به این خانواده ها شد.
لیروی در سال ۲۰۰۴ با بررسی مشکلات مادران خانواده های تک والدی چنین نتیجه می گیرد که مادران و فرزندان خردسال آنان بیش از سایر اقشارمستعد فرورفتن در دام فقر هستند بنابراین بیش از سایر اقشار نیاز دارند تا تحت حمایت های بیمه ای و خدمات تامین اجتماعی باقی بمانند. بنابراین به نظر او بیرون ماندن چنین خانواده هایی از چتر حمایتی، مانند خریدن بلیط قطار سریع السیری برای سفر به اعماق فقر و مشکلات اقتصادی و اجتماعی است.
هولم و موزلی بیان میکنند که “تغییرات تکنیکی القاء شده از طریق استقراض و همچنین اثرات استقراض بر اشتغال غیرفامیلی اندک است” و به طور کلی تفاوت بین بنگاه های خرد وام گرفته و گروه های کنترل مرتبط کمتر از یک کارگر بوده است:
افزایش سطوح تولید تأمین مالی شده توسط وام ها تنها همراه با افزایش تقاضای نیروی کار فامیلی است. به طور مشابه، نتایج مونتگومری و دیگران بیانگر این است که وام های BRAC درآمدهای اضافی برای فقرای دیگر ایجاد نمی کنند ولی تأثیر مهمی بر بهره وری نیروی کار وام گیرندگان و اعضای خانواده آنها دارد.
گروه دوم از محققان که بسیار خوش بین هستند دامنه وسیعی از اشکال اشتغال را متصور هستند. اندازه عملیاتی کسب و کارها در مرحله اول ارتباط با مؤسسه تأمین مالی خرد تعیین کننده تقاضا برای افزایش نیروی کار ) با مزد و حقوق (نیز است. مشتریان برنامه KIK در اندونزی زمانی که اولین وام خود را دریافت کردند، به طور کلی بین ۳ الی ۱۵ نفر کارگر) با حقوق و بدون حقوق (داشتند که به طور مشخص تعدادی از این مشتریان را نمی توان جزو کسب وکارهای خانوادگی قلمداد کرد. همچنین تفاوت
معنی داری بین بخش ها وجود داشت ) شغل های ساختمانی کاهش پیدا کرد اما در شغل های کشاورزی، صنعت و تجاری افزایش وجود داشت). در مجموع ۷۹۱ میلیون دلار اعتبار تزریق شده توسط بانک مرکزی به بانک های تجاری ) از طریق تأمین مالی مجدد تسهیلات(در طی دو سال ۲۵۵ میلیون دلار سرمایه گذاری ثابت و ۶۷ هزار شغل ایجاد کرده است.
این نتایج در اوائل و اواسط دهه ی ۱۹۹۰ در یک سری مطالعات مربوط به ارزیابی اثرات MFIs که در چارچوب برنامه AIMS بر روی نصف اعضای USAID انجام شد، تأیید گردید. برای مثال بررسی های صندوق زامبوکو در زیمباوه نشان می دهد که تأثیر حضور در برنامه ها بر میزان نیروی کار ) برحسب نفر- ساعت(و بنابراین بر اشتغال دارای دستمزد مشتریان بیشتر از گروه کنترل است اما تأثیری بر روی اشتغال با مزد و حقوق کسب و کارهای فامیلی ندارد.
بررسی های AIMS از SEWA در هند نشان می دهد که شرکت در برنامه ها به ایجاد نسبتاً کم اشتغال منجر می گردد.
بررسی AIMS از ۸MIBANCO در پرو ۵۱۸ خانوار را پوشش می داد ) ۳۰۵ عدد متعلق به گروه مورد مطالعه و ۱۷۵ عدد گروه کنترل ) که اغلب در تجارت های کوچک ۷۸ (درصد (خدمات) ۱۵ درصد (و تولید) درصد(فعالیت میکردند و بیش از نصف آنها کسب و کارهای خانوادگی هستند و به طور همزمان فعالیت های درآمدزای مختلفی را انجام می دهند. وام های MIBANCO با اهداف سرمایه ای
تخصیص پیدا میک‌ند و هی چگونه محدودیتی برای مشتریان در استفاده از این وام ها برای تأمین دارایی های ثابت وجود ندارد. اندازه گیری اشتغال بر حسب تعداد روزهای کاری در هر ماه نشان می دهد که تفاوت هایی در اشتغال بین مالک ) عامل (، اعضای خانواده و اعضای غیر خانواده) که کمتر از ۱۵ درصد افراد استخدام شده در کسب وکارهای دریافت کننده تسهیلات را تشکیل می دادند(وجود دارد.
تأثیر بر اشتغال کلی اضافه شدن ۹ روز به ازای هر ماه بود و برای اعضای غیر فامیلی دارای مزد و حقوق ۳/۳ بود. اگر این تخمین را به ۴۰۰۰۰ مشتری MIBANCO در سال تعمیم دهیم ۴٫۳ میلیون روز ۱۹۹۹ کاری در سال خواهد شد که برابر با ۳۰۰/۱۷ شغل تمام وقت است و ۶۳۰۰ شغل دارای دستمزد برای اعضای غیرخانوار خواهد بود.
مطالعات دیگر بر انتقال بین اشکال اشتغال تمرکز کرده اند. در سال ۱۹۹۷ یک ارزیابی از ۱۳۳ مشتری صندوق توسعه افراد بدون زمین ۹ در فیلیپین تعداد روزهای کاری اعضای خانواده در هر ماه و همچنین میزان ساعات کاری افراد استخدام شده در هر روز را مورد بررسی قرار داد. نتایج حاکی از آن بود که حجم اشتغال برای زن و شوهر در فعالیت های تأمین مالی شده با اعتبارات افزایش زیادی داشته است.
البته اگر این موضوع را به صورت یک مجموعه فعالیت های درآمدزا در نظر بگیریم افزایش استفاده از نیروی کار شخصی به معنای کاهش در دیگر فعالیت های اقتصادی است. به نظر می رسد تزریق اعتبارات محرکی برای ایحاد ترکیب جدید از مجموعه فعالیت های درآمدزا است.
در بررسی خاندکر و دیگران که برای ۲۹ منطقه بنگلادش انجام شده است، جایگزینی خوداشتغالی به جای شغل های مزدبگیری گزارش شده است. نویسندگان نتیجه گیری کرده اند که در اثر ارائه خدمات مالی خرد توسط بانک گرامین، BRAC و) RD-12 سه برنامه مشهور اعتبارات خرد در بنگلادش (ساختار مشاغل) حقو ق بگیر(در بخش روستایی غیر رسمی به خوداشتغالی تغییر یافته است اما افزایش تولید و اشتغال کل به علت فقدان تغییرات تکنولوژیکی ثابت باقی مانده است.
۲-۳-۲ مطالعات انجام شده در ایران
حمیدی،‌در سال ۱۳۹۰ دانشگاه آزاد اسلامی قزوین تحقیق را تحت عنوان بررسی طرحهای توانمند سازی کمیته امداد امام خمینی (ره) با مدل مدیریت زنجیره تامین خدمت فیشر به انجام رساند و به ارتباط اشتغالزایی وتوانمند سازی به نتایج قابل قبولی دست یافت.
عباس زاده، استادیار گروه علوم اجتماعی – دانشگاه تبریز ۱۳۹۰ تحقیق را با عنوان توانمندسازی زنان سرپرست خانوار باتاکید برراهکارهای بومی انجام و ودریافت ایجاد اشتغال برای مددجویان تحت پوشش وزنان سرپرست خانوار برتوانمندسازی آنان دارای اهمیت میباشد.
قلی پور و رحیمیان در سال ۱۳۸۶ در مقاله ای با عنوان رابطه عوامل اقتصادی، فرهنگی و آموزشی با توانمندسازی زنان سرپرست خانوار به این نتیجه رسیده که زنان سرپرست خانوار به دلیل داشتن نقش های متهدد فرصت آموزش را ندارند و معمولا” در مقایسه با دیگر زنان از تحصیلات کمتری برخوردارند. از این رو آموزش نقش مثبتی بر خانواده آنها دارد. همچنین اغلب، بزگ ترین مشکل زنانخانوار مشکل اقتصادی است. از این رو هر اقدامی برای کاهش این مشکل مفید خواهد بود.
بخشوده و سلام (۱۳۸۴) نیز در مطالعه خود ضمن تشریح چگونگی توزیع اعتبارات بانک کشاورزی در سال های اخیر کوشش کرده اند تا تأثیر اعتبارات تکلیفی این بانک بر روی کاهش فقر را بررسی کنند.
بدین منظور داده های مربوط به تبصره های مرتبط با ایجاد اشتغال و فقرزدایی به تفکیک استان های مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و برای هر یک از مراکز دریافت کننده این گونه اعتبارات شاخص فقر محاسبه و سطح فقر آن تعیین شده است. با تعیین فقر نسبی سرانه در مناطق روستایی استان های کشور و مقایسه آن با اعتبارات تخصیص یافته از سوی بانک در استان های مختلف ارتباط این دو با بهره گیری از روش مدل خطی عمومی (GLM) مشخص شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که گرچه اختلاف معنی داری بین میانگین تسهیلات اعطایی بانک به استان های مختلف وجود دارد اما تفاوت معنی داری بین متوسط سرانه اعتبار تخصیص یافته به روستائیان وجود ندارد. این مطالعه نیز همانند مطالعه قبلی، وضعیت توزیع اعتبارات در کشور را مورد بررسی قرار داده است و به تجزیه و تحلیل اثر اعتبارات پرداخته نشده است. در طرح پژوهشی دیگری که توسط بانک کشاورزی با عنوان"بررسی فعالیت های بانک کشاورزی در ارتباط با تسهیلات ارائه شده به زندانیان آزاد شده در سراسر کشور” انجام گردیده است، نقش اعتبارات خرد در ایجاد اشتغال و فقرزدایی و توانمندسازی زندانیان آزاد شده مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق میزان کارایی تسهیلات و اعتبارات اعطایی و چگونگی فرایند وا مدهی، میزان رضایت مددجویان، نقاط ضعف و قوت مدیریت مؤثر وا مدهی و ارزیابی توان دسترسی مددجویان به منابع اعتباری مورد تحلیل قرار گرفته است.

۱-۳-۲- وسایل و دستگاه ها ۲۳
۱-۳-۳- روش کار ۲۴
بخش اول - فصل چهارم(بحث و نتایج) ۲۶
۲۷
۲۷
۲۸
۲۸
۱-۴-۴-۱- معادله اپلبلات ۲۸
۲۹
۳۰
بخش دوم – فصل اول (مقدمه و تئوری) ۳۱
۳۲
۲-۱-۱-۱-ویژگی­های مشترک مایعات یونی ۳۴
۲-۱-۱-۲-کاربردهای مایعات یونی ۳۵
۲-۱-۱-۳- سنتز مایعات یونی ۳۶
۳۶
۳۷
۲-۱-۲-۳-انواع روش­های حذف رنگ ۳۷
۳۸
۳۸
۲-۱-۴-۲-مکانیسم اثر افزایش نمک ۴۰
۲-۱-۴-۳-اهمیت پدیده Salting- out 45
بخش دوم - فصل دوم (مروری بر کارهای انجام شده) ۴۷
۴۸
۴۹
بخش دوم - فصل سوم (کارهای تجربی و آزمایشگاهی) ۵۰
۵۱
۵۲
۵۲
۵۳
بخش دوم - فصل چهارم (بحث و نتایج) ۵۴
۵۵
۲-۴-۱- ۱- نوع نمک برای جداسازی فازها ۵۵

۲-۴-۱- ۲- بررسی اثر میزان حلال، مقدار نمک و pH با بهره گرفتن از نرمافزار طراحی آزمایش ۵۷
۲-۴-۱-۲-۱- طراحی آزمایشات ۵۷
۲-۴-۱-۲-۲- برازش مدل ۵۸
۶۶
۶۸
۶۹
۶۹
۷۰
فهرست جدول­ها
عنوان صفحه
جدول (۱-۱) مروری بر کارهای انجام شده در حلالیت…………………………………………………………۲۱
جدول(۱-۲) لیست مواد مصرف شده در بررسی انحلال تارتاریک اسید……………………………………….۲۳
جدول (۱-۳) خواص فیزیکی حلال های استفاده شده در بررسی حلالیت تارتاریک اسید………………….. ۲۳
جدول (۱-۴) کسر مولی بدست آمده از حلالیت تارتاریک اسید در حلال های آب، اتانول …………………۲۷
جدول(۱-۵) پارامترهای معادله اپلبلات برای تارتاریک اسید وخطاهای مربوط به حلال­های مختلف……….. ۲۹
جدول (۲-۱) مروری بر کارهای انجام شده در حذف رنگ…………………………………………………….۴۹
جدول (۲-۲) لیست مواد مصرف شده برای حذف رنگ کونگو رد…………………………………………….۵۱
جدول (۲-۳) تاثیر نوع نمک بر میزان حذف رنگ کونگو­رد……………………………………………………۵۶
جدول (۲-۴) کد­گذاری متغیر­ها…………………………………………………………………………………..۵۷